Chmury to znajdujące się w powietrzu zawiesiny cząstek wody w różnych stanach skupienia oraz cząstek stanowiących ładunek znajdujący się w powietrzu (pyłki, pyły). Chmura tworzy się w sytuacji kiedy unosząca się w powietrzu para wodna w wyniku zmian warunków termicznych ulega kondensacji czyli przejściu do stanu ciekłego lub resublimacji czyli przejścia od razu z pary do lodu. Para wodna przemieszczając się w powietrzu ulega ochłodzeniu a w momencie osiągnięcia punktu rosy zaczynają tworzyć się krople wody na jądrach kondensacji. Taka skondensowana para wodna unosi się w powietrzu w postaci obłoku. To czy on wyparuje czy powstanie z niego opad uzależnione jest od wilgotności względnej. Wilgotność względna to stosunek istniejącej wilgotności do teoretycznej maksymalnej przy danych warunkach termicznych. Jeśli wilgotność względna zmniejsza się to chmura wyparowuje jeśli się zwiększa to może powstać opad atmosferyczny.

Klasyfikacja chmur:

  • Chmury wysokie Cirrus - Pierzaste
  • Chmury pionowe Cumulus - Kłębiaste
    • Cumulonibus Kłębiaste deszczowe

Chmury pierzaste czyli cirrus są chmurami wysokimi a więc tworzącymi się ma wysokościach 5 do 13 kilometrów nad ziemią. Panują tam niskie temperatury co wpływa na budowę tego rodzaju chmur. Zbudowane są z licznych rzadko występujących igiełek lodu o kształcie wrzecionowatym, włóknistym. Takie cząstki lodu dają lekko srebrzysty blask a ich niewielka gęstość sprawia, że chmury takie są pół przeźroczyste. Nie przesłaniają również znacząco światła słonecznego. Tworzą się w sytuacji silnego wiatru w wysokich warstwach atmosfery. Na niebie tworzą najczęściej pasma lub białe ławice. Może im towarzyszyć zjawisko halo ale mała wielkość chmur sprawia, że bardzo rzadko tworzą się pełne okręgi halo. Jeśli na niebie pojawiają się chmury cirrus to najprawdopodobniej nadchodzi zmiana pogody. Zwiastują one nadejście pogody niżowej jeśli poruszają się one na niebie z zachodu na wschód a kierunek też można bez trudu określić. W takiej sytuacji należy spodziewać się zachmurzenia, nasilenia wiatru a w dłuższej perspektywie opadów deszczu lub śniegu. Podobna pogoda wystąpi jeśli kierunek takiego przemieszczania się chmur jest odmienny od kierunku wiatru przy powierzchni. Natomiast stabilność pogody przepowiadają takie chmury gdy są zawieszone nieruchomo na niebie.

Źródło: www.alanbauer.com/images/Weather/Cirrus%20clouds-Horz.jpg

Chmury kłębiasto-pierzaste to chmury przypominające cienka, białą warstwę pokrywającą niebo. Na takiej płaszczyźnie często możemy wyróżnić jeden lub dwa kierunki sfalowania chmur. Jest ona na tyle cienka, że nie tworzą się na niej cienie. Często złożona jest z pojedynczych ogniw rozłożonych w różnych odstępach które mogą być połączone. Nie są one grube przez co bez trudu można określić położenie słońca i księżyca na nieboskłonie. Możliwe jest również wystąpienie zjawisk: wieńców lub iryzacji.

Źródło: www.directemar.cl /meteo/images/nubes/image7.jpg

Chmury cirrostratus to bardzo cienka pokrywa z chmur pokrywająca niebo prawie w całości. Z wyglądu jest to gładka powierzchnia lub nieco włóknista. Jest to warstwa na tyle cienka, że słońce bez Trudo przedziera się przez nie i rzucane są cienie przez przedmioty. Jedynie gdy słońce jest nisko nad horyzontem chmury takie mogą je dostatecznie przesłonić. Towarzyszy im często zjawisko halo i czasami jest ono jedynym widocznym znakiem ich pojawienia się. Chmury tego typu powstają najczęściej na skutek podnoszenia się do dużej wysokości całych mas powietrza.

Źródło: www.avalanche-net.com/img/meteo/cirrostratus.jpg

Kolejnymi chmurami są chmury określane jako średnie bowiem występują najczęściej na wysokościach od 2 do 7 kilometrów. Chmury średnie są zbudowane z kropelek wody a tylko grube warstwy chmur średnich to zbudowane z mieszaniny kropelek wody i fragmentu lodu ciała. Kształty chmur średnich są bardzo zróżnicowane. Mogą to być zarówno ogromne ławice mniejszych płatów chmur, różnego kształtu bryły a nawet walce ułożone jeden za drugim. Chmury średnie maja barwę białą lub szarą w różnych odcieniach. Ich kształty mogą być tak różne, że czasami jest to soczewkowaty kształt a w innym dniu są to bryły przypominające małe wieżyczki ustawione na wspólnej podstawie. Procent zakrycia nieba może być zmienny od całkowitego po niewielki. Czasami też chmury te są na tyle cienkie, że rozpoznajemy płożenie słońca i księżyca ale przypominają one jaśniejszą plamę na tle chmur. Z tego typu chmur może padać niewielki deszcz lub śnieg. Im również towarzyszą różne zjawiska świetlne jak wieńce, glorie (w górach) i iryzacja.

Chmury altocumulus to chmury kłębiaste występujące na niebie najczęściej w postaci płatów chmur a ich poszczególne człony są w różnym stopniu połączone ze sobą. Chmury takie są rozłożone dość regularnie na niebie. Chmury altocumulus maja barwę białą lub szara lub częściowo białą i szarą. Mogą występować ławice o odmiennym kolorze od całego płatu. Chmury odznaczają się na ogół cieniem. Mogą mieć tez ciekawą budowę: mogą to być płaty, różnego kształtu bryły. Wszystkie te formy mogą być ze sobą połączone lub oddzielone. Na tych chmurach często można zaobserwować zjawisko glorii, wieńców lub iryzacji. Znajdujące się w chmurach kryształki lodu i opadające z nich powodują powstawanie zjawiska halo w postaci słońc pobocznych (słońca pozorne) lub słupów świetlnych.

Źródło: www.ffme.fr/technique/meteorologie/les-nuages/altocumulus/ac_12.jpg

Chmury altostratus to chmury tworzące płaty przykrywające niebo całkowicie lub częściowo. Kolor chmur jest szary lub niebieskawy. Wygląd takich chmur może być różny od prążkowanego przez włóknisty po jednolity. Jeśli chmury altostratus są odpowiednio cienkie to widać przez nie słońce. Takie chmury tworzą często warstwę o znacznych rozmiarach poziomych a także o często znacznej miąższości. Często w przekroju pionowym taka chmura składa się z kilku warstw na różnych poziomach. Na niebie może tworzyć pasy lub być sfalowaną. Gdy z chmury altostratus zacznie padać deszcz to jest on ciągły i w postaci deszczu, śniegu a czasami gradu. Nie ma na nich zjawisk typu halo.

Chmury niskie to tworzące się na wysokościach od zera do 2 kilometrów i zbudowane są w całości z kropelek wody. Chmury warstwowe maja różną budowę.

Chmury warstwowe są bardzo niskimi chmurami które często zasłaniają szczyty wzniesień lub wysokich budynków. Maja wygląd mglistych, jednolitych warstw o barwie szarej. I one mogą być na tyle cienkie, że możliwe staje się rozpoznanie położenia słońca. Szara barwa może być czasami bardzo ciemna w sama chmura przybierać w ten sposób niebezpieczny wygląd. Podstawa chmur jest dobrze widoczna i może ona mieć zaburzony przebieg. Chmury warstwowe mogą być także złożone z fragmentów dynamicznie się zmieniających. Zmianie ulegają zarówno barwa jak i wielkość z kształtem. Chmura warstwowa przy odpowiednio niskiej grubości sprawia, że wokół słońca lub księżyca tworzy się wieniec a dodatkowo przy odpowiednio niskiej temperaturze może powstawać halo. Tarcza słońca ma bardzo wyraźnie zarysowane kształty jeśli ponad chmurami warstwowymi niebo jest bezchmurne. Opady z tego typu chmur nie są intensywne i maja postać najczęściej mżawki. Dodatkowo mogą z nich padać słupki lodowe i śnieg ziarnisty.

Chmury kłębiasto-warstwowe przyjmują barwę biała lub szarą lub ich mieszankę ale prawie zawsze posiadają ciemniejsze fragmenty. Budowa przypominają płaty lub warstwy i zbudowane są z mniejszych brył, wałów które mogą być ze sobą połączone lub oddzielone. Chmury te nie posiadają kształtu włóknistego. Te bryły lub walce mogą być ułożone w regularne rzędy. Ich przezroczystość jest różna. Jeśli chmura jest gruba to nie przepuszcza promieni słonecznych a jej podstawa jest wyraźnie zaburzona i pofalowana. Na niższych warstwach chmur możemy zaobserwować wieńce lub iryzacje. Opady z chmur stratocumulus nie maja dużego natężenia.

Chmury warstwowe deszczowe czyli nimbostratus to szara warstwa chmur zalęgająca nisko i mająca ciemną rozmyta barwę na skutek występujących opadów deszczu lub śniegu. Ich miąższość jest na tyle znaczna, że nigdy nie przepuszczają promieni słonecznych. Podstawa tych chmur pomimo niskiej wysokości jest przesłonięta przez niskie, postrzępione chmury nazwane pannus. Te małe chmury tworzą się pod nimbostratusem i są wyjątkowo dynamiczne.

Źródło: met.no/met/met_lex/q_u/skyer/nimbostratus/nimbostratus_bilder/nimbostratus1.jpg

Chmury pionowe powstają na różnych wysokościach już od powierzchni do aż 12 kilometrach. Maja one różną budowę i jest ona uwarunkowana warunkami powstawania tych chmur.

Jeśli zimne masy powietrza poruszają się nad ciepłym lądem to chmury pionowe mogą tworzyć się zarówno nad lądem jak i nad morzami. W okresach ciepłych jeśli dojdzie do silnego nagrzania powierzchni gruntu to lokalnie mogą powstawać chmury tego typu. Takie chmury nie trwają długo i są ściśle związane z rytmem dobowym. Chmury takie tworzą się najsilniej po południu i wtedy mogą powodować wystąpienie deszczu i gradu a zanikają nocą. W sytuacjach bardzo sprzyjających chmura kłębiasta może mieć aż 13 kilometrów wysokości i w ten sposób dochodzić do granicy stratosfery. Poziomo sięgają do 15 - 20 kilometrów przy czym zbudowane są z licznych mniejszych komórek konwekcyjnych o krótkim okresie istnienia wynoszącym 20 do 30 minut.

Chmury pionowe nie tworzą się zima nad obszarami pokrytymi śniegiem. Jeśli już powstają w chłodnych masach powietrza to proces ten zaczyna się wiosna po ustąpieniu pokrywy śniegowej.

Chmury cumulus to najczęściej pojedyncze chmury przemieszczające się po niebie. Mają gęstą budowę i bardzo wyraźne kształty oświetlone przez słońce. Ich budowa jest wyraźnie pionowa a kształt przypomina najczęściej kopułę, pagórki, wieże. Ich górna powierzchnia jest często zaokrąglona. Oświetlona część jest bardzo biała a podstawa jest ciemna i najczęściej stosunkowo plaska. Jeśli jest ich wiele to bardzo często układają się w rzędy równoległe do kierunku wiatru. Brzegi takich chmur są silnie postrzępione a jej kształt ulega szybkim zmianom. Deszcz pada z takich chmur jedynie przy rozbudowanych okazach.

Chmury cumulonimbus to chmury dające bardzo intensywne opady. Jej kształt jest wyraźnie pionowy i przypomina górę lub ogromne wieże. Wierzchołek takich mur jest spłaszczony i wygładzony, a powierzchnia często jest włóknista lub prążkowana. Wierzchołek często przypomina kowadło lub rozległy pióropusz. Pod jej ciemna podstawa tworzą się małe chmury i niskiej podstawie i postrzępionym kształcie. Tworzą się ona z chmur cumulus a w początkowej fazie następuje stopniowe wykształcanie się wypukłości w wierzchołku chmury. Stopniowo wierzchołek traci ostrość kształtów i przyjmuje formę włóknistego lub prążkowanego kowadła. Poruszają się ona dosyć nisko nad ziemia bo na wysokości kilkuset metrów. Szczyty mogą sięgać aż 12 kilometrów. Są przy tym bardzo dynamicznymi tworami a od ich powstania do pierwszego opadu może minąć zaledwie 20 do 30 minut. Takie chmury oznaczają bardzo ulewne deszcze, opady gradu, silne porywy wiatru i wyładowania elektryczne. Mogą tez wystąpić trąby powietrzne i wiry pyłowe.