Aldehydy | Ketony | |
|
Budowa
|
Związki organiczne, które składają się z części węglowodorowej i karbonylowej - grupy aldehydowej -CHO
|
Związki organiczne składające się
z dwóch grup węglowodorowych
i grupy karbonylowej
|
|
Wzór ogólny
|
grupa C=O występuje na końcu łańcucha węglowego cząsteczki, atom węgla w grupie aldehydowej jest pierwszorzędowy, (łączy się z jednym atomem węgla grupy węglowodorowej)
R- grupa alkilowa lub arylowa
|
grupa C=O występuje wewnątrz łańcucha węglowego cząsteczki, atom węgla grupy karbonylowej jest drugorzędowy
R1, R2 - grupy alkilowe lub arylowe
|
|
Nazewnictwo
|
| nazwy systematyczne ketonów tworzy się dodając końcówkę -on do nazwy macierzystego węglowodoru nazwy wywodzące się od odpowiednich grup węglowodorowych (w formie przymiotnikowej i słowa "keton") |
|
Przykłady
|
Najprostszym aldehydem jest metanal, zamiast grupy węglowodorowej ma atom wodoru
metanal, formaldehyd, aldehyd mrówkowy
|
Najprostszym ketonem jest keton dimetylowy (propanon)
aceton
|
|
Właściwości chemiczne
|
Wykazują właściwości redukujące dzięki obecności grupy aldehydowej, zaś same utleniają się do kwasów karboksylowych
Próba Tollensa
AgNO3 + NH4OH = AgOH↓+ NH4NO
Biały osad, rozpuszczalny w nadmiarze NH3aq
2AgOH = Ag2O + H2O
H-CHO + Ag2O = 2Ag +
H-COOH
Próba Trommera
CuSO4 + 2NaOH = Cu(OH)2↓ + Na2SO4
Niebieski osad
Ze względu na obecność wiązania podwójnego C=O związki te ulegają polimeryzacji i polikondensacji
|
Nie wykazują właściwości redukujących (brak atomu wodoru przy grupie karbonylowej)
Utlenianie zachodzi znacznie trudniej, pod wpływem silnych utleniaczy prowadząc
do powstania mieszaniny kwasów karboksylowych
o krótszych łańcuchach
Nie ulegają polimeryzacji ani polikondensacji
|
|
Otrzymywanie
|
Utlenianie alkoholi I-rzędowych, np.
CH3OH + CuO = HCHO + Cu
|
Utlenianie alkoholi II-rzędowych, np.
|
|
Zastosowanie
|
|
aceton- przy produkcji farb, lakierów niektórych tworzyw sztucznych np.: szkła organicznego
(ze względu na rozpuszczanie tłuszczów, żywic, lakierów)
|
