Wybrane sole i ich zastosowanie

Sole to substancje jonowe, których budowę można schematycznie przedstawić następującym wzorem ogólnym:

M_nR_m,

w którym M oznacza kation, a M anion. Sole o takiej budowie nazywane są solami prostymi. Istnieją jeszcze inne rodzaje soli, które mogą zawierać kilka rodzajów kationów bądź anionów w swej strukturze. Z kwasów zawierających więcej niż jeden atom wodoru w cząsteczce wywodzą się wodorosole, które nazywane są czasem solami kwaśnymi. Ich wzór ogólny można przedstawić następująco:

M_n[H_kR]_m.

Z wodorotlenków zawierających więcej niż jedną grupę hydroksylową mogą powstać hydroksosole zwane również solami zasadowymi. Ich wzór ogólny można przedstawić następująco:

M_n(OH)_kR_m

Sole znalazły bardzo szerokie zastosowanie w gospodarce i przemyśle. W tej pracy zostaną przedstawione podstawowe zastosowania wybranych, najczęściej wykorzystywanych soli.

Azotany

Nazwą azotany określane są zwykle sole kwasu azotowego(V). Należy jednak pamiętać, iż najnowsze zasady nazewnictwa pozwalają również nazywać azotanami sole kwasu azotowego(III), które dawniej zwano azotynami. Obecnie rozróżnia się azotany(V) oraz azotany(III) w zależności, od jakiego kwasu pochodzi anion wchodzący w skład danej soli. Azotany to zazwyczaj substancje krystaliczne, zwykle bezbarwnymi, bardzo dobrze rozpuszczalne w wodzie. Wykazują właściwości utleniające, a podczas ogrzewania często rozkładają się z wydzieleniem tlenu (szczególnie powyżej temperatury topnienia). W przyrodzie występują w postaci minerałów, wśród których należy wymienić przede wszystkim nitratyn i nitryt. Niektóre azotany znalazły zastosowanie między innymi jako nawozy mineralne, materiały wybuchowe. Stosowane są również w medycynie, przemyśle fotograficznym i wielu innych dziedzinach. Jeszcze do początku XX stulecia azotany stanowiły podstawowy surowiec wykorzystywany do produkcji kwasu azotowego.

Jedną z popularniejszych soli kwasu azotowego(V) jest azotan(V) sodu (nitratyn) o wzorze NaNO₃, zwany również zwyczajowo saletrą sodową lub saletrą chilijską. Saletra chilijska powstaje w formie naturalnej zwykle w klimacie suchym i gorącym, prawdopodobnie na skutek różnego rodzaju procesów biochemicznych zachodzących z udziałem bakterii. Złoża występują przede wszystkim w Chile, stąd nazwa zwyczajowa. Na skalę przemysłową azotan(V) sodu otrzymuje się przede wszystkim w następującej reakcji.

2 HNO₃ + Na₂CO₃ → 2 NaNO₃ + H₂O + CO₂

Czasami stosuje się roztwór węglanu sodu do końcowej absorpcji w instalacjach wykorzystywanych do produkcji kwasu azotowego. Azotan(V) sodu jest doskonałym nawozem szeroko stosowanym w rolnictwie. Znalazł on również zastosowanie w przemyśle szklarskim, hutniczym, do wyrobu materiałów wybuchowych, barwników. W przemyśle spożywczym wykorzystywany jest jako środek konserwujący dodawany między innymi do konserw mięsnych.

Kolejną bardzo popularną solą kwasu azotowego(V) jest azotan(V) potasu (nitryt) o wzorze KNO₃, zwany również saletrą potasową lub saletrą indyjską. Jest to białawy lub lekko szare ciało stałe, bardzo łatwo rozpuszczalne w wodzie. W naturze jego złoża występują zwykle obok saletry chilijskiej. Azotan(V) potasu otrzymuje w reakcji azotanu(V) sodu z chlorkiem potasu zachodzącej zgodnie z równaniem

NaNO₃ + KCl → KNO₃ + NaCl

lub poprzez zobojętnienie kwasu azotowego(V) roztworem wodorotlenku potasu zgodnie z równaniem

HNO₃ + KOH → KNO₃ + H₂O

Stosowany jest głównie do produkcji tzw. prochu czarnego, dawniej wykorzystywany był do produkcji kwasu azotowego(V). Obecnie stosuje się go do produkcji azotanu(III) potasu, do konserwowania produktów mięsnych, a także w celu poprawienia palności wyrobów tytoniowych. Wykorzystywany jest również w rolnictwie jako nawóz.

Azotan(V) wapnia o wzorze Ca(NO₃)₂, zwany również saletrą wapniową tworzy bezbarwne kryształy o bardzo dobrej rozpuszczalności w wodzie. Jest związkiem higroskopijnym (bardzo łatwo pochłania wodę, nawet w postaci pary wodnej). Otrzymuje się go poprzez działanie kwasu azotowego(V) na węglan wapnia.

CaCO₃ + 2 HNO₃ → Ca(NO₃)₂ + H₂O + CO₂.

Stosowany jest głównie w rolnictwie jako nawóz mineralny.

Azotan srebra o wzorze AgNO₃, nazywany często przez farmaceutów lapisem, jest bezbarwną substancją krystaliczną również dobrze rozpuszczającą się w wodzie a także alkoholach i niektórych rozpuszczalnikach organicznych (np. w acetonie). Łatwo ulega redukcji do srebra metalicznego. Otrzymuje się go głównie przez działanie kwasu azotowego HNO₃ na metaliczne srebro.

3Ag + 4HNO₃ → 3AgNO₃ + NO + 2H₂O

Jest najważniejszym związkiem srebra, służącym do otrzymywania pozostałych związków tego szlachetnego metalu. Jest szeroko stosowany w chemii analitycznej (między innymi do wykrywania aldehydów i związków o właściwościach redukujących. Wykorzystywany jest również w przemyśle do produkcji luster oraz materiałów fotograficznych. Jego właściwości utleniające znalazły zastosowanie w medycynie. Roztwór azotanu(V) srebra stosowany jest jako środek odkażający.

Azotan amonu o wzorze NH₄NO₃, zwany również saletrą amonową, jest bezbarwna substancja krystaliczna, dobrze rozpuszczalną w wodzie. Otrzymywany jest zwykle w wyniku działania amoniaku na kwas azotowy(V).

NH₃ + HNO₃ → NH₄NO₃

lub poprzez reakcję kwasu azotowego(V) z węglanem amonu.

2HNO₃ + (NH₄)₂CO₃ → 2NH₄NO₃ + H₂O + CO₂.

Może być również uzyskany w reakcji pomiędzy siarczanem(VI) amonu, a azotanem(V) potasu lub sodu.

(NH₄)₂SO₄ + 2KNO₃ → 2NH₄NO₃ + K₂SO₄

Ogrzewany do wysokiej temperatury rozkłada się wybuchowo. Stosowany jest między innymi do produkcji materiałów wybuchowych i pirotechnicznych, a także jako nawóz sztuczny.

Węglany

Węglany są to sole kwasu węglowego (H₂CO₃). Zwykle są one substancjami krystalicznymi, białymi lub bezbarwnymi, stosunkowo trudno rozpuszczalnymi w wodzie (dobrze rozpuszczają się jedynie węglany litowców, oraz wodorowęglany - zwane węglanami kwaśnymi). Pod wpływem wody węglany ulegają często hydrolizy, wykazując jednocześnie odczyn zasadowy. Ponieważ kwas węglowy jest kwasem bardzo nietrwałym oraz słabym, wszystkie węglany ulegają rozpuszczeniu się w roztworach innych, nawet słabych, kwasów. Powstaje wówczas sól zawierająca anion mocniejszego kwasu, a powstały kwas węglowy rozkłada się z wytworzeniem dwutlenku węgla i wody. Pod wpływem wysokiej temperatury wodorowęglany (tzw. węglany kwaśne) przechodzą w węglany obojętne. Większość węglanów obojętnych w wysokiej temperaturze rozkłada się na tlenek metalu i dwutlenek węgla. Jedynie węglany litowców można stopić bez wystąpienia rozkładu.

Węglan magnezu o wzorze MgCO₃ jest bezbarwną substancją krystaliczną. Może również przyjmować barwę białą, szarą, a nawet lub żółtawą. W naturze występuje w postaci minerału - magnezytu. Wchodzi również w skład minerału zwanego dolomitem. Węglan magnezu jest bardzo trudno rozpuszczalny w wodzie. W temperaturze około 500C ulega rozkładowi z wytworzeniem tlenku magnezu MgO oraz dwutlenku węgla. Jest stosowany w przemyśle między innymi do wyrobu materiałów ogniotrwałych, do produkcji farb i lakierów, izolatorów elektrycznych, a także w przemyśle chemicznym i papierniczy. Stanowi podstawowy surowiec do otrzymywania magnezu i jego związków. W medycynie wykorzystuj się go do zobojętniania nadmiaru kwasu żołądkowego.

Węglan sodu o wzorze Na₂CO₃ (tzw. soda) występuje w postaci bezwodnej jako tzw. soda amoniakalna lub soda kalcynowana. Jest białym, krystalicznym proszkiem, bardzo higroskopijnym i dobrze rozpuszczalnym w wodzie. Rozpuszcza się również w rozcieńczonych kwasach wydzielając przy okazji dwutlenek węgla. Soda krystaliczna to dziesięciowodny węglan sodu (dziesięciohydrat o wzorze Na₂CO₃×10H₂O). W temperaturze około 100⁰C przechodzi ona z powrotem w sól bezwodną. Wodne roztwory węglanu sodu wykazują odczyn zasadowy. Stosowany jest między innymi do wyrobu szkła, środków piorących i mydeł, a także papieru. Wykorzystuje się go również do zmiękczania wody, a w przemyśle chemicznym do otrzymywania innych soli sodowych, oraz wodorotlenku sodu.

Jednym z najbardziej rozpowszechnionych i najpopularniejszych węglanów jest bez wątpienia węglan wapnia. Ta biała, krystaliczna substancja, o wzorze CaCO₃, prawie nie rozpuszcza się w wodzie. Węglan wapnia w temperaturze około 900⁰C rozkłada się na tlenek wapnia CaO (popularnie zwany wapnem palonym) oraz dwutlenek węgla. W przyrodzie występuje w postaci minerałów - aragonitu i kalcytu. Jest również głównym składnikiem marmuru i skał wapiennych. Można go otrzymać w wyniku działania dwutlenkiem węgla na roztwór wodorotlenku wapnia.

Ca(OH)₂ + CO₂ → CaCO₃ + H₂O.

Węglan wapnia wykorzystywany jest jako surowiec do produkcji wapna palonego i gaszonego, które są następnie używane jako spoiwa budowlane. Stosuje się go również między innymi do produkcji papieru, gumy oraz past do zębów.

Węglan żelaza, o wzorze FeCO₃ w przyrodzie występuje jako minerał - syderyt. Powstaje on zwykle samoistnie w wodnym środowisku pozbawionym tlenu. W przemyśle wykorzystywany jest głównie jako surowiec do produkcji żelaza.

Węglan cynku, o wzorze ZnCO₃ występuje w przyrodzie jako minerał smitsonit. Wykorzystywany jest głównie jako surowiec do otrzymywania cynku.

Obojętnego węglanu miedzi nie udało się otrzymać. Zwykle tworzą się węglany zasadowe. Węglan miedzi(II) występuje głównie w przyrodzie w postaci minerału azurytu, o wzorze Cu(CO₃)₂(OH)₂ stosowany zwykle do wyrobu farb oraz jako materiał dekoracyjny. Azuryt często przekształca się w inny minerał - malachit o wzorze, Cu₂CO₃(OH)₂. Wykorzystywany jest on przede wszystkim jako materiał dekoracyjny. Czasami stosuje się go również jako surowiec do otrzymywania miedzi.

Fosforany

Fosforany to sole tlenowych kwasów fosforowych, z których najważniejszą grupę stanowią sole kwasu fosforowego(V).

Fosforan(V) sodu, o wzorze Na₃PO₄ wykorzystywany jest do produkcji nawozów sztucznych. Bywa również używany jako środek zmiękczający wodę, oraz jako składnik różnego rodzaju proszków do mycia naczyń. Wodorofosforan(V) sodu, o wzorze Na₂HPO₄ wykorzystywany jest podczas ognioodpornej impregnacji tkanin. Stosuje się go również podczas wytwarzania szkieł optycznych.

Fosforan(V) wapnia, o wzorze Ca₃(PO₄)₂ wchodzi w skład fosforytów i apatytów, wykorzystywanych do produkcji nawozów fosforowych. W przemyśle wykorzystywany jest do produkcji fosforu oraz jego związków, między innymi kwasu fosforowego i innych jego soli.

Siarczki

Siarczki to sole kwasu siarkowodorowego (H₂S). Ze względu na fakt, iż kwas siarkowodorowy jest kwasem dwuprotonowym, mogą powstawać siarczki zarówno obojętne, jak i kwaśne (tzw. wodorosiarczki). Siarczki są zwykle substancjami krystalicznymi, często barwnymi, ogólnie słabo rozpuszczalnymi w wodzie. Dobrze rozpuszczalne są jedynie siarczki litowców oraz wodorosiarczki. Wykazują właściwości redukujące. W przyrodzie są bardzo rozpowszechnione. Występują głównie w postaci minerałów, do których zaliczyć należy między innymi piryt, czy sfaleryt. Minerały te stanowią główny surowiec do produkcji metali, a także dwutlenku siarki (SO₂).

Siarczek rtęci(II), o wzorze HgS jest substancją krystaliczna, praktycznie nierozpuszczalną w wodzie. Rozpuszcza się między innymi w wodzie królewskiej (mieszanina stężonych kwasów: solnego i azotowego w stosunku objętościowym 3 : 1). Jest związkiem bardzo silnie trującym. Występuje w dwóch odmianach. Czarny siarczek rtęci(II) otrzymywany jest z roztworów soli rtęci(II) pod wpływem działania siarkowodoru. Jest on odmianą nietrwałą i samorzutnie przechodzi w odmianę trwałą - czerwoną. W roztworach siarczków metali alkalicznych, siarczek rtęci(II) ulega rozpuszczeniu. Powstają wówczas różnego rodzaju tiosole. Siarczek rtęciowy rozpuszcza się w stężonych roztworach siarczków metali alkalicznych tworząc tiosole. Przykładem może być reakcja siarczku rtęci(II) z siarczkiem potasu, której produktem jest ditiortęcian(II) potasu.

HgS + K₂S → K₂[HgS₂]

W przyrodzie siarczek rtęci(II) występuje głównie jako minerał cynober. Stanowi on podstawowe źródło rtęci. W przemyśle stosowany jest również do produkcji farb, a także jako katalizator.

Siarczek żelaza(II), o wzorze FeS, jest czarną substancją krystaliczną, nierozpuszczalną w wodzie. Rozpuszcza się w kwasach, a w trakcie rozpuszczania wydziela się siarkowodór. W przyrodzie występuje w postaci minerałów, głównie pirotynu i trolitu. Wykorzystywany jest przede wszystkim laboratorium jako surowiec do otrzymywania siarkowodoru.

Disiarczek żelaza(II), o wzorze FeS₂, jest substancją bardzo rozpowszechnioną w przyrodzie. Występuje głównie w postaci minerałów - pirytu i markazytu. Jest to żółta, krystaliczna substancja. Nie rozpuszcza się ani w wodzie, ani w rozcieńczonych kwasach. W przemyśle stosowany jest głównie do produkcji siarkowodoru i kwasu siarkowego. Piryt stosowany jest również do wyrobu biżuterii oraz ozdób, a także do produkcji farb mineralnych.

Siarczek srebra, o wzorze Ag₂S, tworzy zwykle szare kryształy, które nie rozpuszczają się w wodzie. Rozpuszczają się natomiast w gorącym kwasie azotowym. W przyrodzie siarczek srebra występuje głównie w postaci minerału - argentytu. Stosowany jest przede wszystkim w grawerstwie, przy produkcji alarmowej aparatury pożarowej oraz przy produkcji filtrów optycznych.

Siarczek ołowiu(II), PbS, tworzy duże, niebieskoszare kryształy. W przyrodzie występuje jako galena. W laboratorium otrzymuje się go poprzez wytrącenie z roztworów soli ołowiu(II) przy pomocy siarkowodoru. Galena w stanie naturalnym zawiera często domieszki srebra, dlatego stosowana jest jako surowiec do otrzymywania tego pierwiastka.

Siarczek cynku, ZnS jest białą substancją krystaliczną. Nie rozpuszcza się w wodzie ani słabych kwasach organicznych. W kwasach mocniejszych ulega rozpuszczeniu z jednoczesnym wydzieleniem siarkowodoru. W przyrodzie występuje w postaci minerałów - sfalerytu (tzw. blenda cynkowa) i wurcytu. W warunkach laboratoryjnych otrzymuje się go poprzez strącanie siarkowodorem z roztworu soli cynku. Siarczek cynku stosowany jest między innymi do wyrobu pigmentów. Z domieszką soli srebra lub miedzi stosowany jest do pokrywania różnego rodzaju ekranów (wykazuje właściwości fosforyzujące). W celu oddzielenia i oznaczenia cynku często w chemii analitycznej strąca się go właśnie w postaci ZnS.

Siarczek miedzi (II), o wzorze CuS, jest niebieskoczarnym ciałem stałym. Otrzymuje się go poprzez strącenie siarkowodorem z roztworów soli miedzi(II), albo w wyniku działania ciekłej siarki na miedź. Siarczek miedzi(II) nie rozpuszcza się w wodzie ani kwasach (z wyjątkiem kwasów mocnych) oraz w roztworach innych siarczków. Na powietrzu utlenia się do siarczanu(VI).

Siarczek miedzi (I), o wzorze Cu₂S, tworzy szare, błyszczące kryształy. Jest związkiem trwalszy niż siarczek miedzi (II). Jest głównym produktem spalania miedzi w oparach siarki. Można go również otrzymać poprzez ogrzewanie siarczku miedzi(II) w strumieniu wodoru w wysokiej temperaturze (ok. 700K). W przyrodzie występuje jako minerał chalkozyn.

Siarczek antymonu, o wzorze Sb₂S₃jest pomarańczową substancją krystaliczną, stosowaną w przemyśle między innymi do produkcji zapałek, w procesie barwienia kauczuki, oraz przy wulkanizacji. W przyrodzie występuje w formie minerału - antymonitu.

Siarczek wapnia, CaS, jest biała substancją krystaliczną. Bardzo trudno rozpuszcza się w wodzie. Znalazł zastosowanie przede wszystkim do zwalczania szkodników, służy do wyrobu farb świecowych. Stosowany jest także w garbarstwie oraz jako depilator.

Siarczek sodu, Na₂S tworzy bezbarwne kryształy, bardzo dobrze rozpuszczalne w wodzie. Wykazuje silne właściwości higroskopijne. Stosowany jest między innymi w garbarstwie i hutnictwie. Wykorzystywany jest również do produkcji jedwabiu wiskozowego oraz barwników. Jest także popularnym środkiem owadobójczym.

Siarczek amonu, (NH₄)₂S wykorzystywany jest między innymi do barwienia brązów. Stosuje się go również w chemii analitycznej oraz w przemyśle włókienniczym.

Chlorki

Chlorki są solami kwasu chlorowodorowego (HCl) powstającego poprzez rozpuszczenie gazowego chlorowodoru w wodzie. Są zwykle substancjami krystalicznymi. Dobrze rozpuszczają się w wodzie za wyjątkiem chlorków metali ciężkich (np. chlorku srebra). Niektóre są obecne w przyrodzie w postaci złóż (np. chlorek sodu, chlorek potasu). Duże ilości chlorków są obecne w wodzie morskiej w formie rozpuszczonej. Nazwę chlorki stosuje się również do określenia związków tego pierwiastka z niemetalami (np. czterochlorek węgla). Są to z reguły jednak nazwy zwyczajowe tych związków i nie wykazują one budowy jonowej. Nie można ich zaliczyć do klasy soli.

Najważniejszym i najbardziej znaną solą z grupy chlorków jest bez wątpienia chlorek sodu, o wzorze NaCl, znany szeroko jako tzw. sól kuchenna. Jest on białą substancja o budowie krystalicznej. Bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie. W przyrodzie jest bardzo szeroko rozpowszechniony - głównie jako minerał halit, będący głównym składnikiem soli kamiennej. Chlorek sodu występuje również rozpuszczony w wodach mineralnych (tzw. solankach) oraz wodach morskich. Jest także obecny w dużej ilości organizmów żywych, szczególnie w organizmach zwierzęcych. Znalazł bardzo szerokie zastosowanie w wielu dziedzinach życia. W gospodarstwie domowym stosuje się go jako dodatek smakowy do potraw. W przemyśle, jest podstawowym surowcem w procesie otrzymywania sody, kwasu solnego, wodorotlenku sodu, a także sodu i chloru. Zmieszany z wodą jest często stosowany jako mieszanina oziębiająca. W medycynie chlorek sodu zawarty jest w podawanych do organizmu roztworach tzw. soli fizjologicznych. Stosuje się go również w celu zatrzymania wody w organizmie. Również w rolnictwie wykorzystuje się go jako dodatek do różnego rodzaju pasz dla zwierząt.

Chlorek potasu, o wzorze KCl, jest bezbarwną substancją krystaliczną, dobrze rozpuszczalną w wodzie, ale nierozpuszczalną w rozpuszczalnikach organicznych. W przyrodzie występuje głowie w postaci minerału sylwinu, który wykorzystywany jest często jako nawóz oraz jako surowiec do otrzymywania związków potasu. Występuje również w postaci minerału karnalitu, o wzorze KMgCl₃ ∙ 6H₂O, który wykorzystywany jest między innymi w procesach otrzymywania magnezu i soli potasowych, a także w medycynie, a także w pomiarach spektroskopowych.

Chlorek wapnia, CaCl₂ tworzy bezbarwne kryształy o silnie higroskopijnych właściwościach. Rozpuszcza się w wodzie oraz alkoholu. Chlorek wapnia stosowany jest w przemyśle przede wszystkim jako bardzo skuteczny środek osuszający, jako dodatek do cementów, a także do matowienia włókien. W medycynie podawany jest przy niedoborach wapnia. Stosuje się go również jako składnik mieszanin chłodzących.

Chlorek miedzi (I), o wzorze CuCl, jest bezbarwną substancją krystaliczną, trudno rozpuszczalną w wodzie. W wilgotnym powietrzu powoli ulega utlenieniu do zasadowego chlorku miedzi Cu(OH)Cl. Chlorek miedzi(I), w postaci amoniakalnego roztworu, pochłania tlenek węgla(II). Po podwyższeniu temperatury ponownie go wydziela. Właściwość ta znalazła zastosowanie między innymi w chemii analitycznej do analizy gazów.

Chlorek miedzi (II), o wzorze CuCl₂, jest brązową substancją krystaliczną, w odróżnieniu od chlorku miedzi(I) dość dobrze rozpuszczalną w wodzie. W przemyśle wykorzystywany jest jako katalizator, w galwanotechnice, a także jako podkład przed farbowaniem tkanin. Służy także do produkcji barwników. Stężony roztwór chlorku miedzi(II) może pochłaniać znaczne ilości tlenku azotu(II) (NO). Wykorzystuje się to w analizie gazów.

Chlorek amonu, NH₄Cl, znany też jako salmiak występuje w formie białych kryształów, dobrze rozpuszczalnych w wodzie. Podczas ogrzewania ulega sublimacji, rozkładając się przy tym na chlorowodór HCl i amoniak NH₃. Roztwory wodne chlorku amonu powodują korozję żelaza, miedzi a także niektórych stopów. Otrzymuje się go w wyniku działania amoniaku na kwas solny (również w formie gazowej).

NH₃ + HCl → NH₄Cl

Jest również jednym z produktów ubocznych w produkcji sody metodą Solvay'a. Wykorzystywany jest przede wszystkim w rolnictwie jako nawóz sztuczny. W przemyśle stosuje się go do oczyszczania metali, do produkcji klejów, farb i proszków do prania. Jest częstym elektrolitem w różnego rodzaju bateriach. W medycynie stosowany jest jako środek moczopędny.

Chlorek cynku, ZnCl₂ tworzy białe kryształy o właściwościach silnie higroskopijnych. Rozpuszcza się w wodzie i niektórych rozpuszczalnikach organicznych (alkoholu, eterze). W przemyśle stosowany jest między innymi do oczyszczania metali. W chemii organicznej używany jest do odwadniania. Wykorzystuje się go również w rolnictwie jako nawóz. Roztwory wodne stosuje się czasem w medycynie jako środek przeciwzapalny.

Chlorek żelaza (II), FeCl₂ jest zwykle bezbarwną (czasem zielonkawą) substancja krystaliczna. Również wykazuje właściwości silnie higroskopijne. Jest dobrze rozpuszczalny w wodzie, a także alkoholach oraz acetonie. Roztwory wodne chlorku żelaza(II) wykazują słaby odczyn kwaśny, a sam FeCl₂ ma słabe właściwości redukujące. Otrzymuje się go poprzez rozpuszczenie żelaza w kwasie solnym.

Fe + 2HCl → FeCl₂ + H₂

Rozpuszcza się w roztworach chlorków metali alkalicznych w wyniku utworzenia rozpuszczalnych chlorokompleksów. Stosuje się go między innymi w farbiarstwie, metalurgii i elektronice. W chemii metaloorganicznej jest podstawowym źródłem żelaza(II).

Chlorek żelaza (III), FeCl₃, jest higroskopijną substancją zabarwioną na zielono czasem na czerwono. Bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie, a także w alkoholu i eterze. Otrzymuje się go w wyniku wprowadzenia chloru do roztworu chlorku żelaza(II).

2FeCl₂ + Cl₂ → 2FeCl₃

Stosowany jest między innymi w hutnictwie do przerobu rud miedzi i srebra, a także jako zaprawa w farbiarstwie. W przemyśle organicznym często wykorzystuje się jego łagodnie utleniające właściwości. Używany jest również jako środek kondensacyjny przy chlorowaniu, katalizator, a także w medycynie do tamowania krwi.

Chlorek rtęci (II), o wzorze HgCl₂, występuje w postaci bezbarwnych kryształów. Słabo rozpuszcza się w wodzie. Jest związkiem bardzo silnie trującym. Wodny roztwór tej soli wykazuje słabo kwaśny odczyn. Otrzymuje się go w wyniku ogrzewania rtęci z nadmiarem chloru.

Stosowany jest często jako katalizator w syntezie organicznej. Wykorzystywany jest również w metalurgii, a także jako środek dezynfekujący.

Chlorek rtęci(I), Hg₂Cl₂ zwany również kalomelem, jest białą substancją krystaliczną, bardzo trudno rozpuszczalną w wodzie. Powyżej temperatury 400⁰C a także pod wpływem działaniem światła rozkłada się na chlorek rtęci( II) oraz metaliczną rtęć. Otrzymywany jest albo w bezpośredniej syntezie z chloru i rtęci, albo w wyniku przez ogrzewanie chlorku rtęci(II) z metaliczną rtęcią.

HgCl₂ + Hg → Hg₂Cl₂

Nie wykazuje właściwości toksycznych. Stosowany jest między innymi jako środek ochrony roślin, przy produkcji różnego rodzaju elektrod, a także jako katalizator. Czasem wykorzystuje się go jako zewnętrzny środek odkażający (głównie w chorobach skóry), a także jako środek przeczyszczający.

Bardzo ważną i często wykorzystywaną solą jest chlorek srebra o wzorze AgCl. Jest to biała substancja krystaliczna, niezwykle trudno rozpuszczalna w wodzie. Łatwo natomiast rozpuszcza się w amoniaku, a także w roztworach cyjanków i tiosiarczanach. Pod wpływem światła rozkłada się z wydzieleniem metalicznego srebra, co uwidacznia się jako ciemnienie w miejscu naświetlania. Właśnie w tego powodu wchodzi w skład różnego rodzaju papierów i błon fotograficznych. Stosowany jest również do srebrzenia, otrzymywania metalicznego srebra, a także w analizie chemicznej.