Kwas dezoksyrybonukleinowy - DNA jest nośnikiem informacji genetycznej. Występuje on przede wszystkim w jądrach komórkowych ale istnieje także DNA mitochondrialny, plastydowy niewielkie jego ilości występują również w cytoplazmie. Budowę kwasu dezoksyrybonukleinowego odkryli w 1953 roku dwaj naukowcy : James Watson (USA) i Francis Crick ( Wielka Brytania). DNA zawiera on informacje o budowie wszystkich białek tworzących dany organizm. Cząsteczka kwasu zbudowana jest z dwóch nici, składających się z nukleotydów połączonych ze sobą w specyficznej dla każdego gatunku sekwencji. Nukleotydy stanowią pojedyncze ogniwa tego łańcucha . Każdy z nich zbudowany jest z deoksyrybozy, grupy fosforanowej oraz odpowiedniej zasady azotowej.
Pojedyncze nici DNA łączą się na zasadzie komplementarności zasad wchodzących w skład nukleotydów. Zasady te dzielą się na purynowe : adenina( A) i guanina (G) oraz pirymidynowe : cytozyna (C) i tymina (T), i łączą się w pary: A z T ( wiązanie podwójne) oraz G z C (wiązanie potrójne). Sekwencja nukleotydów jednej nici określa sekwencję nukleotydów na drugiej. Złączone nici tworzą helisę skręcona prawoskrętnie, choć w naukowcy w warunkach laboratoryjnych stworzyli już prawoskrętną wersję. Zasady azotowe umieszczone są wewnątrz podwójnego łańcucha , natomiast na zewnątrz wystają reszty fosforanowe i cząsteczki deoksyrybozy. Helisa ma średnicę około 2nm a jeden jej całkowity skręt zawiera dziesięć nukleotydów.
DNA stanowi matrycę informacji genetycznej. Jej odczyt następuje dopiero bo rozbiciu podwójnego łańcucha na dwa pojedyncze. Wywołać to mogą specjalne enzymy lub wysoka temperatura. Każda z tych pojedynczych nici jest matrycą do budowy RNA, komplementarnego kwasu na podstawie którego tworzone są ogromne ilości białek. Proces budowy RNA na podstawie nukleotydów zawartych w nici DNA nazywamy transkrypcją, natomiast tworzenie białek w oparciu o nic RNA zwane jest translacją. W czasie podziału komórki cząsteczki DNA są replikowane na dwie identyczne i przekazywane potomnym komórkom. Powstawanie repliki opiera się również na pojedynczym łańcuchu DNA lecz w procesie tym biorą udział inne enzymy.
