Wszystko w porządku, jeśli pod pojęciem doping kryje się zagrzewanie zawodnika do walki, gorzej jeśli oznacza to zażywanie niedozwolonych środków farmaceutycznych, zwiększających w sposób sztuczny wydolność organizmu. Zakazane przez komisje medyczną i antydopingową IPC są następujące grupy związków:

  1. Związki o działaniu stymulującym, np.: amifenazol, amfetamina, amineptina. Kokaina czy efedryna mają dopuszczalne normy, kofeina 12 µg/ml moczu, efedryna 10 µg/ml moczu.
  2. Narkotyczne środki o charakterze przeciwbólowym, np.: metadon, heroina, morfina, folkodina
  3. Sterydy anaboliczne: metandienon, metenolon, androstenediol, androstenedion. Przeprowadzając testy zawartości, bierze się pod uwagę zarówno profil steroidowy, jak również pomiar stosunku izotopów (stosunek testosteronu do epitestosteronu powinien być mniejszy od 6)
  4. Środki moczopędne, np.: acetazolamid, bumetanid, mersalyl. W tym wypadku należy pamiętać, że preparaty te są stosowane powszechnie w leczeniu chorób serca i nadciśnienia.
  5. Hormony peptydowe i ich analogi np.: erytropoetyna, hormon wzrostu, kortykotropiny

W 2002 roku podczas zimowych igrzysk w Salt Lake City stwierdzono u niektórych narciarzy i biegaczy stosowanie syntetycznej erytropoetyny, zwiększającej tlenową wydolność krwi; doszło do dyskwalifikacji.

W niektórych przypadkach zakazane jest stosowanie glukokortykosteroidów, alkoholu, kannabinoidów, środków znieczulających.

Należy mieć na uwadze, że niektóre z środków wymienionych1-6 stosuje się w przypadku leczenia różnych chorób, dlatego zawsze potrzebne są szczegółowe badania i analizy zanim komuś postawi się zarzut sięgania po doping. Wszystkie środki wymienione powyżej przyjmowane nawet w minimalnych dawkach nie są obojętne dla zdrowia, a wręcz przeciwnie ich długotrwałe zażywanie wywołuje poważne skutki uboczne.

Skutki stosowania środków wspomagających:

Podstawowy cel sportowców to zwiększenie masy mięśniowej, a zatem i siłę oraz zwiększenie swojej wytrzymałości. W odniesieniu do pozostałych mężczyzn głównie względy estetyczne - "zbudowanie ciała". Środki te są kuszące ze względu na szybki i spektakularny efekt, nie okupiony wielkim trudem i wysiłkiem.

Zewnętrzne objawy przyjmowania dopingu: poszerzone pory skórne, nagły wzrost masy mięśniowej, łysienie, trądzik, Skóra staje się jakby rozpulchniona i obrzmiała. W zachowaniu wzmożony popęd płciowy i łaknienie, większa nadpobudliwość i napadowa agresja, częsta jest również huśtawka nastrojów. Pojawiają się także stany depresyjne. W perspektywie czasu następuje powiększenie narządów wewnętrznych, zatrzymywanie wody w organizmie poprzez zatrzymywanie sodu i potasu. Zmienia się skład krwi, rośnie poziom cholesterolu oraz następuje kurczenie się jąder, a także przerost gruczołu krokowego. Kurczenie się jąder spowodowane jest faktem, iż podawanie syntetycznych hormonów sprawia, że narząd który wytwarza ten hormon zaczyna powoli zanikać lub przynajmniej znacznie ogranicza się jego funkcjonowanie.

Często u mężczyzn w trakcie przerwy w stosowaniu preparatów dochodzi do tzw. feminizacji, tzn. pojawia się rozrost niepożądanej tkanki tłuszczowej, mięśnie wiotczeją, dochodzi do rozrostu sutków (ginekomastia). Objawy te spowodowane są faktem, iż nadwyżka testosteronu łatwo przekształcana jest w estrogen - żeński hormon płciowy, co prowadzi do wahań hormonalnych. Kolejnym zaburzeniem są zaburzenia gospodarki elektrolitowej, wzrost ciśnienia tętniczego krwi oraz problemy z sercem. W trakcie przyjmowania środków wspomagających, zachodzą patologiczne zmiany strukturalne w budowie serca, dotyczy to zwłaszcza rozrostu lewej jego komory. Serce zmuszone jest do większego wysiłku, co powoduje wzrost ciśnienia krwi, które dodatkowo rośnie dzięki wysokiemu poziomowi cholesterolu we krwi. W trakcie zażywania niedozwolonych środków szczególnie narażone są nerki, muszą one "przerobić" toksyczne wydzieliny, w efekcie pojawiają się wspomniane zaburzenia gospodarki elektrolitowej i wzrost ciśnienia krwi, oprócz tego zaostrzają się inne objawy: ból krzyża, obrzęk nerek, kolka nerkowa. Również praca wątroby - największego gruczołu ustroju, pełniącego rolę detoksyfikującą zostaje zachwiana. Przy dłuższym zażywaniu występują objawy toksycznego zatrucia zwanego Peliosis Hepatis. Zwykle stwierdzanego, zbyt późno, co daje małe szanse na dobre rokowania.

Szczególnie niebezpieczne może być zażywanie tego typu preparatów przez chłopców w okresie dojrzewania; a ci bardzo często stają się ofiarami tego typu środków. W związku z tym, że głównie sterydy, zahamowują nieodwracalnie proces wzrostu kości, szczególnie młodzież powinna się bronić przed stosowaniem takich preparatów.

Nie tylko mężczyźni sięgają po doping. W przypadku kobiet typowymi objawami są: zmiana tonu głosu, problemy z cerą, zaburzenia miesiączkowania, rozrost łechtaczki.

Ładną sylwetkę można uzyskać regularnymi ćwiczeniami, opracowanymi i dostosowanymi do swoich potrzeb i możliwości danego organizmu a także stosując odpowiednią dietę. Takie zdroworozsądkowe podejście do tej kwestii pozwoli nam na długo zachować zdrowie i dobrą kondycję. Efekty stosowania środków może i są szybkie - ale zwykle krótkotrwałe, a skutki ich zażywania - przeciwnie długotrwałe i bardzo poważne. Zapaść, niewydolności układów i narządów, impotencja to tylko niektóre z nich. Zanim więc się zdecydujemy, zastanówmy się czy zdrowie i życie jest tego warte.

Literatura:

"Lekarze radzą", Wydawnictwa Radia i Telewizji, Warszawa

"Pielęgniarstwo w chorobach wewnętrznych i chirurgicznych", K.N. Schafer, J.R. Sawyer, A.M. McCluskey, K.L. Beck, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1967

"Anatomia człowieka", Adam Krechowiecki, Władysław Kubik, Wiesław Łasiński, Olgierd Narkiewicz, Janina Sokołowska - Pituchowa, Witold Sylwanowicz, Helena Szostakiewicz - Sawicka, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, wyd. VII, Warszawa 1992

"Domowy poradnik medyczny", praca zbiorowa pod redakcją prof. dra hab. med. Kazimierza Janickiego, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, wyd. II, Warszawa 1989

"Biologia. Podręcznik dla liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego i technikum", Janina Grzegorek, Andrzej Jerzmanowski, Krzysztof Spalik, Krzysztof Staroń, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2002