Uzależnić się można od wielu czynników. Wśród nich wymienić możemy tytoń, alkohol, substancje odurzające i psychotropowe, hazard, seks, nadmierne lub niewystarczające jedzenie oraz wiele innych czynników. Słabe lub początkowe uzależnienie nie pociąga za sobą zwykle niebezpiecznych konsekwencji. Z doświadczenia społecznego wiadomo jednak, że początkowo niegroźny stan może ulec pogłębieniu i wywołać zgubne skutki, krótko- lub długofalowe. Konsekwencje te mogą mieć znaczenie osobiste - na przykład zdrowotne, psychiczne, charakterologiczne lub też społeczne - odrzucenie, zakłócenie spokoju, działalność przestępcza. W historii ludzkości widać wielokrotnie podejmowane działania w celu pozbycia się uzależnień. Nierzadko środki odstraszające (takie jak stosowanie kary śmierci, kamienowania, palenia na stosie) okazywały się gorsze niż samo uzależnienie i były hańbiące dla tych, którzy je stosowali. Wieloletnie okresy prohibicji również nie odnosiły pożądanych skutków, a wręcz przeciwnie - prowadziły do powstania podziemia alkoholowego i rozwoju przestępczości zorganizowanej. Proces oswajania się ludzi z używkami powoduje zmiany w ich traktowaniu. Niektóre są w pełni legalne, inne natomiast ograniczają bariery ekonomiczne w postaci wysokiej akcyzy i innych podatków, a jeszcze inne w ogóle nielegalne.

ALKOHOL

Jest najbardziej rozpowszechnioną używką. Nie wszyscy wiedzą jednak, co to za związek, skąd się bierze i jak wpływa na organizm.

INTERESUJĄCE INFORMACJE NA TEMAT ALKOHOLU

Alkohole są grupą związków organicznych. Są to pochodne węglowodorów, do których należą: alkohol etylowy (etanol), metanol, a także propanol, butanol i inne.

Samo słowo wywodzi się prawdopodobnie od jednego z dwóch słów z języka arabskiego: al-khul (które oznacza delikatny i drobny proszek) albo al-ghul (oznaczający złego ducha). Antropolodzy twierdzą, że alkohol jest częścią historii człowieka właściwie od zarania dziejów. Na początku spełniał funkcje fizjologiczne (stosowano go w celu redukcji bólu lub zmęczenia), psychologiczne (w celu zmniejszenia lęków, wprowadzenia w stan odprężenia) oraz społeczne (dla ułatwienia kontaktów, jako część obrzędów religijnych). Wino i piwo pojawiają się już w tekstach pisanych pismem klinowym odnalezionych w Mezopotamii, datowanych na rok 5000 p.n.e., jak również w egipskich papirusach z roku 3500 p.n.e. Czysty alkohol zaczęto produkować w większych ilościach ok. VII wieku naszej ery w Europie. Najpierw otrzymywano go z żyta, a począwszy od połowy XVIII także z ziemniaków. Alkohol znalazł zastosowanie w medycynie ok. drugiej połowy XIII wieku, kiedy to pewien francuski profesor użył go jako środka przeciwrobacznego, przeciwbólowego i zapobiegającego powstawaniu nudności.

PODSTAWOWE FAKTY NA TEMAT ALKOHOLU

Już bardzo mała ilość alkoholu ma wpływ na to, jak ludzie się zachowują. Alkohol uszkadza układ nerwowy. Właściwie każda spożyta dawka skutkuje obniżeniem sprawności funkcji systemu nerwowego. W zakresie tym przeprowadzono wiele badań, których rezultaty wyraźnie pokazują, jak wraz z wypitym alkoholem zmniejsza się zdolność osądu, zanika poczucie krytycyzmu, zanika zdolność precyzyjnego myślenia. Już bardzo małe ilości alkoholu, które nawet nie powodują widocznych zmian zachowania, wpływają jednak na zaburzenie wzroku, słuchu i utrudniają precyzję ruchów. Tak więc błędne jest przekonanie, że alkohol pobudza, wręcz przeciwnie - hamuje i zaburza działanie układu nerwowego. Wydobywa z człowieka instynkty i popędy oraz zachowania prymitywne. Jego destrukcyjne działanie sięga aż do ośrodków podkorowych. Wywołuje stan otępienia i senności, a także utratę przytomności.

ZATRUCIE ALKOHOLOWE

Od 0,3 do 0,5 promila - koordynacja wzrokowo-ruchowa zostaje zaburzona, pojawia się niewielkie zaburzenie równowagi, a także euforia i zaburzenie krytycyzmu;

Od 0,5 do 0,7 promila - zaczyna się obniżać sprawność ruchowa (osłabiony refleks), a także nadpobudliwość oraz gadatliwość, niższa samokontrola, błędna ocena możliwości i fałszywa ocena sytuacji;

Od 0,7 do 2,0 promili - równowaga, sprawność i koordynacja ruchowa ulega zaburzeniu, obniża się próg odczuwania bólu, spada sprawność intelektualna (pojawiają się problemy z logicznym rozumowaniem, wadliwe wnioski). Czas reakcji jest opóźniony, człowiek staje się drażliwy, gorzej toleruje innych, rodzi się agresja, pobudzenie seksualne, rośnie ciśnienie krwi, a akcja serca ulega przyspieszeniu;

Od 2,0 do 3,0 promili - pojawiają się zaburzenia mowy, poważne problemy z utrzymaniem równowagi (chwiejny krok, przewracanie się), narasta senność, zanika zdolność do kontroli własnych poczynań (u większości osób zdolność samodzielnego działania i wykonywania skoordynowanych ruchów zostaje poważnie upośledzona);

Od 3,0 do 4,0 promili - spada ciśnienie krwi, obniża się temperatura ciała, zanikają odruchy fizjologiczne i pojawia się poważne upośledzenie świadomości, które kończy się śpiączką;

Więcej niż 4 promile - stan głębokiej śpiączki, funkcje ośrodka naczynioruchowego oraz oddechowego zostają zaburzone, mogą nawet ulec porażeniu. Jest to już STAN ZAGRAŻAJĄCY ŻYCIU.

PROBLEMY ZE ZDROWIEM

Stan naszego zdrowia zależy od wielu czynników wewnętrznych i zewnętrznych. Jednym z tych ostatnich jest niewątpliwie alkohol. Jego działanie może skutkować wystąpieniem zaburzeń zdrowia, i to zarówno w sferze somatycznej (fizycznej) jak i psychicznej (psychiatrycznej). Wiadomym jest, że indywidualne reakcje na spożycie alkoholu różnią się i są zależne od wielu czynników pochodzących ze sfery fizycznej i psychicznej.

Objawy somatyczne po spożyciu alkoholu:

  • Występowanie niedowładów,
  • Pojawienie się zmian zanikowych w móżdżku oraz mózgu,
  • Rozwinięcie się padaczki alkoholowej,
  • Encefalopatia Wernickiego,
  • Pojawienie się porażeń na podniebieniu, w gardle oraz krtani,
  • Występowanie przewlekłych stanów zapalnych błon śluzowych w jamie ustnej, przełyku, żołądku oraz dwunastnicy,
  • Zapalenia trzustki lub jej tzw. samotrawienie,
  • Stopniowa destrukcja wątroby - od stłuszczenia, zapalenia, zwłóknienia, aż do marskości,
  • Wzrost ciśnienia tętniczego (nadciśnienie),
  • Występowanie zmian zwyrodnieniowych w włóknach mięśnia sercowego oraz jego stłuszczenie i powiększenie,
  • Arytmia serca,
  • Zapalenia błon śluzowych tchawicy o charakterze przewlekłym,
  • Pojawienie się ostrej niewydolności nerek,
  • Występowanie dny moczanowej,
  • Powodowanie odkładania się dużych ilości magnezu w obrębie dróg moczowych,
  • Zaburzenia w wydzielaniu hormonów płciowych,
  • Zmniejszenie aktywności ruchowej plemników i zaburzenia ich budowy,
  • Zanikanie jajników i proces maskulinizacji u kobiet,
  • Nieprawidłowości w miesiączkowaniu oraz zaburzenia potencji, a także bezpłodność i przyspieszenie procesu przekwitania,
  • Powstawanie przebarwień i pajączkowatych znamion naczyniowych,
  • Pojawianie się przekrwienia twarzy, obrzęków oraz zapalenia spojówek,
  • Uogólniony świąd,
  • Zwiększenie ryzyka zachorowań na niektóre odmiany raka (przede wszystkim narażone są: wątroba, przełyk, część nosowa gardła, krtań i tchawica),
  • Występowanie raka sutka u kobiet,
  • Występowanie niewczesnych i przedwczesnych porodów,
  • Występowanie samoistnych porodów,
  • Noworodki, których matki piły alkohol w czasie ciąży, cierpią zaraz po urodzeniu z powodu drżenia lub nieprawidłowego napięcia mięśni, osłabienia, zaburzeń snu, są płaczliwe i mają trudności ze ssaniem,
  • Pojawienie się niedoborów witaminowych,
  • Ubytki w pierwiastkach śladowych,
  • Występowanie majaczenia alkoholowego.

MITY ORAZ FAKTY O ALKOHOLU

MIT: Kobiety są mniej odporne na działanie alkoholu niż mężczyźni.

FAKT: Prawdą jest, że ta sama ilość alkoholu powoduje wyższe stężenie u kobiet niż u mężczyzn, ale nie znaczy to, że mężczyźni mogą pić bez konsekwencji. Może się zdarzyć, że zmiany chorobowe wywołane piciem alkoholu, wystąpią u nich wcześniej niż u pijących podobne ilości kobiet. To, jak człowiek reaguje na alkohol, uzależnione jest od wielu indywidualnych cech, a także stanu zdrowia oraz sposobu odżywiania się i innych.

MIT: Odporność organizmu poprawia się dzięki piciu alkoholu.

FAKT: Osobom, u których występuje gorączka i stany zapalne, alkohol upośledza odporność organizmu, ponieważ ogranicza aktywność białych krwinek, odpowiedzialnych za zwalczanie infekcji.

MIT: Alkohol wzmacnia.

FAKT: Alkohol wykazuje działanie pobudzające i pomaga na krótko pozbyć się zmęczenia, więc może się faktycznie tak wydawać. Trzeba jednak pamiętać, że to tylko chwilowe złudzenie.

MIT: Używanie alkoholu chroni przed chorobą wieńcową i zawałem serca.

FAKT: Co prawda istnieją badania dowodzące, że alkohol pity w niewielkich ilościach "chroni" serce, ale twierdzenie to należy traktować dosyć ostrożnie. Pamiętajmy, że alkohol wraz z produktami pochodzącymi z jego metabolizmu mają niekorzystny wpływ na serce. Mogą prowadzić do zwyrodnienia i uszkodzeń śródbłonka naczyń krwionośnych, a w rezultacie grożą ich pęknięciem, które z kolei może być przyczyną wylewu lub zawału.

MIT: Alkohol dobrze wpływa na sprawność psychofizyczną.

FAKT: Badania przeprowadzane za pomocą bardzo czułej aparatury wykazały, że już niewielkie dawki alkoholu powodują wydłużenie reakcji u kierowców nawet dwa razy, czyli o ok. 0,3 - 0,5 sekundy, podczas gdy u trzeźwego kierowcy czas ten zwykle nie przekracza 0,5 sekundy). Pijani kierowcy są jednymi z najczęstszych sprawców tragicznych wypadków. Osoba taka może oczywiście zatruwać swój organizm alkoholem, czy usprawiedliwiać się przed innymi, ale dlaczego skutki jej nieodpowiedzialnego zachowania ponoszą niewinni ludzie?

MIT: Alkohol pomaga się zrelaksować i łagodzi stres.

FAKT: Po wypiciu alkoholu niektórzy czują się odprężeni, oderwani od codziennych problemów. Jednak jest to chwilowe, a problemy pozostają. Gdy alkohol przestaje działać, problemy te powodują jeszcze większe napięcie i niepokój. Ponowna ucieczka w alkohol grozi wtedy powstaniem efektu "błędnego koła", prowadzącego często do uzależnienia. Prawda jest taka, że to właśnie alkohol powoduje coraz większy stres.

MIT: Alkohol pomaga zasnąć.

FAKT: Sen po wypiciu alkoholu to wynik jego toksycznego wpływu na mózg (tzw. zatrucia alkoholowego). Nie jest to sen naturalny (inaczej fizjologiczny) i nie pozwala on organizmowi właściwie wypocząć.

MIT: Alkohol poprawia trawienie.

FAKT: Spożywanie alkoholu grozi podrażnieniem i uszkodzeniem śluzówki, zaburzeniem pracy jelit, zaburzeniem wchłaniania pokarmów oraz upośledzeniem funkcji wątroby i trzustki, które grają kluczową rolę w procesie trawienia.

MIT: Alkoholem można zastąpić pokarm.

FAKT: Nie jest to możliwe, gdyż alkohol nie może zastąpić tak istotnych składników jak białko, węglowodany lub tłuszcze. Posiada on pewną wartość kaloryczną (7 kcal na 1 gram), ale nazywamy je "pustymi kaloriami".

MIT: Alkohol jest korzystny dla nerek.

FAKT: Czasami w kamicy nerkowej zaleca się picie piwa, które działa moczopędnie. Nawet, jeśli proponuje to lekarz, należy zawsze mieć na uwadze negatywne działanie alkoholu na resztę organizmu.

NARKOTYKI

Każdorazowe zetknięcie się z narkotykami może być groźne i skutkować uzależnieniem. Każdego dnia w Polsce przybywa narkomanów, obecnie ich liczba przekracza 100 tysięcy. Również ich wiek ciągle się obniża. Trzeba sobie odpowiedzieć na pytanie, czy chwila sztucznej przyjemności warta jest ryzyka utraty życia.

Dlaczego ludzie sięgają po narkotyki?

Szukają poprawy nastroju i nie potrafią znaleźć innego sposobu. Nie potrafią rozwiązywać swoich problemów. Co sprzyja powstawaniu uzależnień? Czynniki:

  • osobowościowe - brak odporności na stres, brak dojrzałości społecznej i emocjonalnej, lęk przed światem i problemami oraz ucieczka od nich;
  • środowiskowe - każdy może popaść w uzależnienie, nie tylko ktoś z patologicznego środowiska;
  • presja grupy - powoduje powstanie mody na narkotyki. Jest to sposób na demonstrowanie dorosłości;
  • nieprawdziwe opinie - osoby rozprowadzające narkotyki lansują opinie, które mają zmniejszyć obawy przed braniem narkotyków i podkreślają ich pozytywne działanie;
  • ciekawość - tak jak w przysłowiu jest pierwszym stopniem do piekła. Jest ono bardzo trafne jeśli chodzi o narkotyki.

Centralny układ nerwowy jest bardzo wrażliwy i to właśnie on odróżnia nas ludzi od zwierząt. Składają się na niego miliony komórek nerwowych, zwanych neuronami, które mają wpływ na funkcjonowanie biologiczne oraz psychiczne człowieka.

Każdy narkotyk uszkadza te komórki. Ponieważ neurony nie mają zdolności regeneracyjnych, ich uszkodzenie równoznaczne jest z ich nieodwracalną śmiercią. Istnieją różne typy narkotyków, do palenia lub wdychania. Najbardziej popularne są: konopie indyjskie, heroina, mak, LSD, ECSTASY, amfetamina, SPEED, crack, grzybki halucynogenne, kokaina, kleje, UFO i inne.

WPŁYW NA ZDROWIE CZŁOWIEKA:

UKŁAD KRĄŻENIA:

  • arytmia serca,
  • niedokrwistość mięśnia sercowego (w tym zawał),
  • tętniaki,
  • nadciśnienie,
  • kardiomiopatia.

UKŁAD NERWOWY:

  • drżenie mięśni,
  • dysmetria,
  • oczopląs,
  • zaburzenia koordynacji ruchów.

UKŁAD ODDECHOWY:

  • chroniczny nieżyt oskrzeli,
  • ból w okolicach klatki piersiowej, spowodowany nieprawidłową wymianą gazową w pęcherzykach płucnych,
  • gruczolak płuc,
  • zapalenie płuc pochodzenia pneumokokowego,
  • nowotwory płaskonabłonkowe, drobnokomórkowe.

WYDZIELANIE WEWNĘTRZNE:

  • zaburzenia miesiączkowania,
  • hipogonadyzm i opóźnione dojrzewanie,
  • zaburzenia płodności,
  • impotencja,
  • nadczynność tarczycy,
  • spadek poziomu testosteronu,
  • obniżenie ruchliwości plemników.

SYSTEM MIĘŚNIOWO-SZKIELETOWY:

  • martwica mięśni (dot. poprzecznie prążkowanych). Powoduje nadwrażliwość na dotyk, bóle mięśni, podwyższona temperatura, niskie ciśnienie krwi, senność),
  • zastępowanie uszkodzonych włókien mięśniowych złogami wapnia, zwane kostniejącym zapaleniem mięśni,
  • zapalenie kręgów (przede wszystkim lędźwiowych) oraz stawów (szczególnie krzyżowo-biodrowych).

WPŁYW NA WĄTROBĘ:

  • żółtaczka typu A, B oraz C, z czego typ B i C może powodować raka

WPŁYW NA SKÓRĘ:

  • bakteryjne infekcje skóry (np. ropnie lub czyraki),
  • grzybice,
  • zapalenie okołopaznokciowe,
  • pasożyty skóry (świerzb lub wszawica),
  • wyprysk skóry z przebarwieniami brunatnej barwy, owrzodzenia.

SYGNAŁY OSTRZEGAWCZE

Oto objawy mogące świadczyć o zażywaniu narkotyków. Co prawda niektóre z nich mogą mieć inne przyczyny, ale warto mieć je na uwadze:

  • chroniczny katar i krwotoki z nosa,
  • kłopoty z pamięcią,
  • przekrwione oczy,
  • problemy z mową (bełkot),
  • zaniedbany wygląd i higiena,
  • słodkawy zapach włosów, odzieży i oddechu,
  • ślady ukłuć na ciele, krew na ubraniu,
  • wagary i problemy z nauką,
  • przebywanie w zamkniętym pokoju, unikanie rozmów,
  • pozytywne wypowiedzi na temat narkotyków,
  • złość, agresja, bunt,
  • kradzieże z domu, kłamstwa,
  • dziwne rozmowy telefoniczne, nieoczekiwane wyjścia z domu.

Należy pytać o wszelkie przedmioty, które mogą wskazywać na kontakt z narkotykami:

  • fajki oraz szklane fifki,
  • bibułki do papierosów,
  • foliowe torebki, w których znajduje się proszek, tabletki, kryształki lub susz,
  • opalona folia aluminiowa,
  • pastylki w różnych kolorach z wzorkami,
  • różnokolorowe znaczki papierowe z obrazkami,
  • strzykawki, tubki, igły, słoiczki, torebki z klejem.

NIKOTYNA

Wyróżnia się dwie podstawowe grypy przyczyn sięgania po tą używkę:

1. Przyczyny psychosocjologiczne - palenie jest sposobem ułatwienia sobie kontaktów towarzyskich i przezwyciężenia dystansu między ludźmi oraz postrzegane jako rozrywka.

2. Przyczyny farmakologiczne - tytoń może na niektórych ludzi mieć wpływ stymulujący układ nerwowy, bądź działanie sedatywne, czyli uspokajające. Dlatego niektórzy traktują palenie papierosów jako sposób na koncentrację, natomiast inni twierdzą, że daje im to odprężenie i pomaga się zrelaksować.

Każdy palacz powinien jednak zadać sobie pytanie, czy jest to warte narażania się na ryzyko raka płuc lub np. swoje dziecko na astmę.

W dymie tytoniowym jest około 4.000 różnych związków chemicznych, wśród których 40 ma działanie rakotwórcze. Ich efekt nie ogranicza się tylko do samych palaczy, ale dotyka wszystkie osoby przebywające w pobliżu osób palących i w zadymionych pomieszczeniach.

Poniżej przedstawione są niektóre substancje obecne w dymie papierosowym:

Aceton - który jest rozpuszczalnikiem, składnikiem farb oraz lakierów.

Amoniak - stosuje się go w chłodnictwie, wchodzi w skład nawozów sztucznych.

Arsen - powszechnie używany jako trutka na gryzonie.

Benzopiren - surowiec dla przemysłu chemicznego o działaniu rakotwórczym.

Butan - używany przy produkcji benzyny, gaz pędny.

Chlorek winylu - stosowany przy wyrobie plastiku, o właściwościach rakotwórczych.

Ciała smołowate - wywołują nowotwory złośliwe człowieka.

Cyjanowodór - zwany kwasem pruskim, hitlerowcy stosowali go do mordowania ludzi.

DDT - który jest insektycydem polichlorowym.

Dibenzoakrydyna - stosowana przy wytwarzaniu barwników, o właściwościach rakotwórczych.

Dimetylonitrozoamina - stosowana przez przemysł chemiczny.

Fenole - działają destrukcyjnie na rzęski nabłonka oskrzelowego, które odpowiadają za oczyszczenie wdychanego powietrza i pilnują, aby substancje i związki chemiczne oraz mikroorganizmy, takie jak wirusy, nie przeniknęły przez ściany dróg oddechowych.

Formaldehyd - środek konserwujący preparaty biologiczne, np. żaby.

Kadm - metal o właściwościach trujących i rakotwórczych.

Metanol - jeden ze składników do produkcji benzyny, silnie trujący.

Naftalen - preparat owadobójczy.

Naftyloamina - składnik barwników dla przemysłu drukarskiego, o właściwościach rakotwórczych.

Nikotyna - obkurcza naczynia krwionośne (również naczynia wieńcowe zaopatrujące serce), podnosi ciśnienie krwi, powoduje niefizjologiczne przyspieszenia i zaburzenia akcji serca, ma negatywny wpływ na gen, powstrzymujący gwałtowny rozwój komórek, a w efekcie rozwój nowotworów (gen p53).

Piren - potrzebny do syntezy organicznej.

Polon 210 - pierwiastek o wysokiej radioaktywności, o właściwościach rakotwórczych.

Tlenek węgla (czyli czad albo CO) - jeden ze składników spalin, który zmniejsza ilość tlenu w organizmie, zaburza pracę serca i transportowanie tlenu do poszczególnych narządów. Tlenek węgla stanowi bezpośrednią przyczynę zgonów wielu osób podczas pożarów.

Toluidyna - używany do syntezy chemicznej, o właściwościach rakotwórczych.

Toluen - który jest rozpuszczalnikiem.

Uretan - posiada właściwości rakotwórcze.

Wiedz, co palisz.

Podczas produkcji papierosów do tytoniu dodawane są różne aromaty oraz substancje konserwująca, których skład chemiczny jest często utajniony przez producenta. Przykładowo, specjalne sole dają efekt tlenia się papierosa, amoniak jest potrzebny do uaktywnienia nikotyny, poprzez zmianę pH biologicznego, dla poprawienia smaku dodaje się cukier oraz lukrecję, natomiast gliceryna pozwala dłużej zachować świeżość tytoniu. Papieros z taka zawartością składników chemicznych dostarcza nikotyny, czyli substancji uzależniającej, a także wielu innych toksycznych substancji.

Tytoniowy Czarnobyl

Szkodliwe dla palaczy są nie tylko dioksyny oraz nikotyna, ale również substancje radioaktywne obecne w dymie papierosa.

Osoba paląca 40 papierosów na dzień, jest narażona podczas roku na czterokrotnie wyższe promieniowanie jonizujące niż to, które otrzymały osoby zamieszkujące najbardziej skażone rejony Polski 2 lata po katastrofie w Czarnobylu.

O szkodliwym wpływie izotopów radioaktywnych obecnych w dymie papierosowym nie mówi się zbyt dużo. Wszyscy wiedzą natomiast, jak groźne dla zdrowia są tzw. substancje smoliste.

Temperatura żarzenia tytoniu dochodzi do 900ºC. W tak wysokiej temperaturze większość składników papierosa przechodzi przez procesy przekształceń chemicznych. Nawet stosowane zazwyczaj filtry nie uwalniają od tych zagrożeń. Więcej niż połowa polonu oraz ołowiu z tytoniu przedostaje się do organizmu osoby palącej.

Badania przeprowadzone przez Uniwersytet Gdański dowodzą, że wypalając 30 papierosów dziennie palacz wprowadza przez 1 rok do swojego organizmu dawkę promieniowania równą trzystu badaniom rentgenowskim. Jak wiadomo, nie powinno się takich badań przeprowadzać więcej niż 2 razy w roku, aby nie miały one negatywnego wpływu na zdrowie.

WPŁYW TYTONIU NA ORGANIZM:

MÓZG

Palenie tytoniu może być skutkować występowaniem udaru mózgu pochodzenia naczyniowego. Bezpośrednią przyczyną jest w tym wypadku miażdżyca naczyń krwionośnych, spowodowana właśnie paleniem.

Badania wskazują również, że palacze rzadziej zapadają na chorobę Parkinsona, jednak może się to wiązać z faktem, że nie dożywają oni zwykle wieku, w którym objawia się ta choroba.

SERCE WRAZ Z NACZYNIAMI KRWIONOŚNYMI

U palaczy występuje dwukrotnie większe ryzyko wystąpienia zawału serca niż u osób niepalących. Również osoby niepalące, ale wdychające dym z tak zwanego bocznego strumienia (bierni palacze), narażone są na choroby serca oraz płuc.

PŁUCA

Osoby palące 20 razy częściej niż inni umierają na rozedmę i raka płuc oraz przewlekłe zapalenie oskrzeli.

NERKI ORAZ PĘCHERZ MOCZOWY

Udowodniono, że palenie ma bezpośredni związek z występowaniem raka pęcherza i nerek.

Ryzyko zachorowania na raka pęcherza jest u osób palących ok. 5 razy wyższe niż u innych ludzi i uwarunkowane jest ilością wypalanych papierosów. Według niektórych badań nawet 50% przypadków u mężczyzn i 25% zachorowań u kobiet wiąże się z paleniem.

ŻOŁĄDEK ORAZ DWUNASTNICA

Tytoń ma istotny wpływ na powstawanie o rozwój wrzodów żołądka oraz dwunastnicy. Natomiast ryzyko zachorowania na raka żołądka jest w wypadku palaczy wyższe o ok. 1,5 raza.

TRZUSTKA

Liczne badania wykazują relację pomiędzy zachorowaniami na raka trzustki a paleniem papierosów. Na razie nie poznano jednak przyczyny takiego stanu rzeczy.

Palenie papierosów przyspiesza starzenie się. U kobiet palących może wystąpić wcześniejsza menopauza i osteoporoza. Natomiast skóra szybciej podlega procesom starzenia się i pokrywa się zmarszczkami, a dodatkowo wolniej przebiegają procesy regeneracji. Taki proces może się rozpocząć już około 30 roku życia.

Palenie tytoniu zawsze ma wpływ na pogorszenie wyglądu. Na zębach pojawia się kamień, żółkną palce, a oddech jest nieświeży. Nawet najsilniejsze perfumy nie pokryją zapachy dymu.

Dym tytoniowy wchłaniany jest przede wszystkim przez układ oddechowy, ale też przewód pokarmowy (przez np. połykanie śliny). Substancje zawarte w dymie transportowane są wraz z krwiobiegiem do wszystkich części organizmu. Destrukcyjny wpływ dymu papierosowego odczuwalny jest nie tylko w jamie ustnej lub płuc, ale również w innych narządach, takich jak pęcherz moczowy, trzustka, narządy rodne, itp. Zaobserwowano także zaburzenia funkcji wzroku oraz uszkodzenia rozwijającego się płodu.

Tzw. bierne palenie, czyli wdychanie dymy papierosowego, może być tak niebezpieczne, jak faktyczne palenie. W dymie z bocznego strumienia zawartość dwutlenku węgla jest ok. 35 razy wyższa, a nikotyny - 4 razy wyższa niż dym wchłaniany przez palących aktywnie. Odnotowano liczne przypadki występowania chorób odtytoniowych u osób, które nie paliły nigdy papierosów. Dzieci narażone na kontakt z dymem tytoniowym częściej cierpią z powodu chorób infekcyjnych układu oddechowego (takie jak zapalenie płuc i oskrzeli oraz dróg oddechowych). Zapadają też na astmę oskrzelową i przewlekłe zapalenie ucha środkowego, stanowiącego podstawową przyczynę głuchoty u dzieci. Wykazano również związek palenia z wieloma innymi groźnymi chorobami, takimi jak białaczki.

Palenie tytoniu przez kobiety ciężarne skutkuje:

  • Dostarczaniem dziecku zbyt małej ilości tlenu, niezbędnego dla jego prawidłowego rozwoju oraz wzrostu;
  • Zmuszaniem dziecka do stykania się ze związkami chemicznymi, zawartymi w dymie papierosowym;
  • Niższą wagą urodzeniową i większą podatnością na choroby niemowlęce oraz wczesnodziecięce niż dzieci matek niepalących;
  • Zwiększonym ryzykiem wystąpienia powikłań w ciąży, takich jak samoistne poronienie, przedwczesny poród, krwotoki, przedwczesne odklejenie łożyska czy też pęknięcie błon płodowych, oraz ciąża pozamaciczna;
  • Zwiększonym ryzykiem urodzenia martwego płodu, śmierci noworodka po urodzeniu, a także wystąpienia śmierci łóżeczkowej.

Palacze są bardziej narażeni na występowanie impotencji, ryzyko zapadnięcia na tą przypadłość wzrasta u nich o ok. 54%. Szacuje się że 115 tysięcy mężczyzn w przedziale wiekowym 30-49 lat w Polsce cierpi z powodu impotencji spowodowanej paleniem papierosów.

Palenie tytoniu ma również inne negatywne skutki w zakresie sprawności seksualnej mężczyzn:

- zmniejsza się objętość nasienia,

- zmniejsza się liczba plemników,

- występują nieprawidłowości w kształcie plemników,

- upośledzona jest ruchliwość plemników.

Poza destrukcyjnym wpływem na nasz organizm palenie ma również skutki dla naszego życia społecznego. Coraz większa ilość miejsc publicznych stosuje zakazy palenia tytoniu - kawiarnie, restauracje, autobusy. Palacze napotykają na trudności ze znalezieniem pracy, gdyż pracodawcy niechętnym okiem patrzą na osoby palące, uważając je za dużo mniej efektywne w pracy.

Statystyki

Palenie jest najistotniejszą przyczyną przedwczesnych zgonów w Polsce.

Tytoń pali 47% mężczyzn oraz 23% kobiet z przedziału wiekowego od 16 lat wzwyż.

Około jednej paczki papierosów dziennie pali ok. 10 mln osób w Polsce.

Połowa z tych osób pali od 20 lub więcej lat.

Co rok ok. 100 tysięcy osób umiera z powodów bezpośrednio związanych ze skutkami palenia papierosów.

Każdego dnia po papierosa sięga po raz pierwszy ok. 500 dzieci, co rocznie daje prawie 180 tysięcy.

Według danych szacunkowych polskie dzieci palą w ciągu roku od 3 do 4 mld papierosów.

Tytoń to jedyny na świecie środek rakotwórczy, który można legalnie sprzedawać.

Każde 10 sekund przynosi na świecie jeden zgon spowodowany chorobą wywołaną przez palenie.

40% uzależnionych od tytoniu nie dożyje 65 roku życia, podczas gdy wśród niepalących ta liczba to tylko 15%.

70% dziewcząt w wieku 15 lat miało już kontakt z papierosami.

Na jednego Polaka przypada rocznie ok. 3620 sztuk wypalonych papierosów.

Codzienne życie przynosi nam kontakt z ogromną liczbą substancji szkodliwych dla zdrowia, a nawet życia. Często stosujemy liczne środki zapobiegające negatywnym skutkom tych związków. Wyjątek stanowią tu alkohol, narkotyki oraz nikotyna. Z nimi stykamy się w dzisiejszych czasach bardzo często i, co ciekawe, nie walczymy z nimi, ale przeciwnie - ludzie ich nadużywają! Należy zapobiegać takim zachowaniom poprzez uświadamianie ludziom szkodliwego działania używek. Temu właśnie ma służyć ten tekst. Jeśli w naszym życiu znajdą się ciągłe ostrzeżenia i przestrogi, a także informacje o szkodliwości używek, będziemy mieć większe szanse i możliwości, aby uporać się z problemem uzależnień zarówno w Polsce jak i na świecie. Ale w celu osiągnięcia sukcesu w tej dziedzinie, każdy z nas musi uwierzyć w swoją silną wolę, zaakceptować siebie i swoje cechy charakteru, oraz mieć zaufaną grupę ludzi, którzy wiedzą, co jest w życiu najważniejsze. Nie można dać się wciągnąć w ten wir, który może wywołać dramatyczne skutki dla naszego życia. Nie dajmy się złapać w tą pułapkę!

Kwestionariusz dla palaczy:

1. Ile czasu mija od przebudzenia do zapalenia pierwszego papierosa?

a) 30 min b) więcej niż 30 min (punktacja: 1-0)

2. Czy problemem jest powstrzymanie się od zapalenia papierosa w miejscu publicznym, gdzie wprowadzono zakaz palenia?

a) tak b) nie (punktacja: 1-0)

3. Najtrudniej jest zrezygnować z:

a) pierwszego papierosa b) każdego innego papierosa (punktacja: 1-0)

4. Ile sztuk papierosów dziennie wypalasz?

a) do 15 b) od 16 do 25 c) więcej niż 25 (punktacja: 0-1-2)

5. Czy więcej papierosów wypalasz zaraz po przebudzeniu?

a) tak b) nie (punktacja: 1-0)

6. Czy palisz w trakcie choroby związanej z leżeniem w łóżku przez większość dnia?

a) tak b) nie (punktacja: 1-0)

7. Ile nikotyny zawierają palone przez ciebie papierosy?

a) do 0,9 mg b) od 1,0 do 1,2 mg c) więcej niż 1,3 mg (punktacja: 0-1-2)

8. Czy zaciągasz się dymem podczas palenia?

a) nie b) czasami c) zawsze (punktacja: 0-1-2)

Wyniki: maksymalnie można uzyskać 11 punktów. Wynik 0-7 punktów oznacza niskie uzależnienie, natomiast 7 i więcej punktów to już wysokie uzależnienie.