Krwotoki polegają na wydostaniu się z naczynia krwi na skutek przerwania ciągłości tego naczynia. Są skutkami urazów. Chorobami, które wywołują krwotoki dla życia groźne są np. gruźlica, wrzody dwunastnicy i żołądka, rak. Krwotoki nagłe, które za sobą pociągają utratę szybką krwi, prowadzą do wstrząsu. Możliwy jest podział krwotoków pod względem: rodzaju naczynia uszkodzonego albo objawów widocznych.
W przypadku pierwszym krwotoki dzielą się na:
- żylne - gdy krew wypływa strumieniem jednostajnym, szybkość wypływu jest uzależniona od typu naczynia uszkodzonego. Krew ta ma dużą zawartość CO2 i ciemnowiśniowe zabarwienie.
- tętnicze - gdy krew z rany tryska falami z nasileniem zależnym od typu naczynia uszkodzonego. Krew ta zawiera tlen, ma zatem jasnoczerwoną barwę.
- miąższowe - krwawienie to powstaje na skutek uszkodzenia większej ilości włosowatych naczyń, zdarcia skóry oraz jej oddzielenia się, zranienia miąższowych narządów czy przerwania mięśni, mogących być dla życia groźnymi. W miąższowych krwawieniach krew płynie z całości uszkodzonej powierzchni.
Dzieląc krwotoki pod względem widocznych objawów wyróżnia się krwotoki wewnętrzne i zewnętrzne.
Zewnętrzne występują wówczas, gdy je widzimy i gdy krew wypływa na zewnątrz organizmu - np. z nosa. W razie zranienia nie można zawsze rozpoznać typu krwotoku, gdyż mogą być uszkodzone równocześnie naczynia różnego rodzaju. Z tego względu używa się częściej nazwy "natężenie krwawienia", oceniając je jako małe albo duże, a to pozwala dostosować odpowiednio pierwszą pomoc.
Krwotoki wewnętrzne z kolei to takie, gdy krew się gromadzi w jamach ciała w tym np. w brzusznej jamie. Wewnętrzny krwotok jest nie zawsze łatwo jest rozpoznać. Nie zawsze jako najważniejszą uznać można objętość krwi utraconej np. niewielki nawet wylew krwi do mózgu spowodować może następstwa nieprzewidziane. Należy zapewnić rannemu bezwzględny spokój.
Zazwyczaj niewielkie krwawienia ustają samoistnie gdy upłynie kilka, kilkanaście minut od momentu założenia opatrunku, kiedy wytworzony skrzep spowoduje zamknięcie ubytku w naczyniu uszkodzonym. Krwotoki albo duże krwawienie wymagają zatamowania natychmiastowego, gdyż utrata krwi doprowadzić może do wstrząsu ciężkiego albo wykrwawienia ( uzależnione jest to od szybkości a także objętości utraconej krwi).
Strata około 1.5 litra krwi w czasie krótkim jest dla życia niezwykle groźna. Krwotok z naczyń dużych, np. z tętnicy szyjnej, ramiennej, udowej, spowodować może śmierć w przeciągu kilku nawet minut.
Symptomami zewnętrznego krwotoku są: blade śluzówki, wystąpienie krwi po tym jak została przerwana ciągłość skóry, przyspieszone oraz tętno słabo napięte, osłabienie, utrata nawet przytomności.
Gdy jest się świadkiem zewnętrznego krwotoku należy pomóc osobie, u której on wystąpił. Pierwsze należy wezwać ratunkowe pogotowie, i założyć opatrunek. Aby tego dokonać należy:
- włożyć rękawiczki gumowe
- gdy rana jest niewielka - zdezynfekować ją,
- ucisnąć ranę za pomocą uciskowego bandaża,
- unieść kończynę by znalazła się powyżej poziomu na jakim jest serca,
- po tym jak krwotok zostanie opanowany należy nałożyć opatrunek dodatkowy uciskający zranienie.
Należy pamiętać, iż pierwsza pomoc niewłaściwie przeprowadzona doprowadzić może do śmierci.
W przypadku zewnętrznego krwotoku pierwsza pomoc nie jest trudna stosunkowo. Mimo to, większość ludzi zwyczajnie panikuje. Objawami krwotoku tego rodzaju są:
- ból przy ucisku lekkim,
- bladość skóry i śluzówek,
- szybsze tętno,
- osłabienie albo utrata przytomności,
- ujawnienie się w moczu albo wymiocinach krwi,
- zaburzenia świadomości.
Udzielając pomocy przede wszystkim należy wezwać pogotowie. Po tym należy ułożyć osobę poszkodowaną w leżącej pozycji z uniesionymi lekko nogami.
Ze względu na to, iż w tego rodzaju przypadku nie jest możliwe udzielenie pierwszej pomocy, trzeba obserwować pacjenta a jeśli:
- wystąpi zatrzymanie oddechu - należy rozpocząć oddychanie sztuczne
- wystąpi wstrzymanie pracy serca - należy rozpocząć reanimację.
Jeśli osoba poszkodowana jest nieprzytomna, lecz oddycha a także ma tętno wyczuwalne, trzeba ją ułożyć w bezpiecznej pozycji.
W żadnym wypadku (dla każdej możliwości) nie można przenosić poszkodowanego, gdy nie występuje taka potrzeba, nie podawać napojów ani pokarmów, ani nie pozostawiać poszkodowanego samego.
