Wybrane choroby przenoszone drogą płciową.

1. AIDS

Nazwa AIDS pochodzi od skrótu angielskiej nazwy tego schorzenia - Acquired Immune Deficiency Syndrome. Jest to zespół nabytego zaburzenia odporności. System odpornościowy odpowiada za ochronę organizmu przed infekcjami. W sytuacji, gdy jakieś wirusy bądź bakterie atakują organizm niszczy je, nie dopuszczając do choroby lub jak najbardziej ograniczając jej objawy. U chorych na AIDS układ immunologiczny nie reaguje wystarczająco silnie, przez co organizm staje się nieodporny na wszelkie infekcje i nawet grypa może okazać się śmiertelna.

Nie ma osób odpornych na zakażenie wirusem HIV, który wywołuje AIDS. Ryzyko zarażenia jest takie samo niezależnie od wieku, orientacji seksualnej, płci ani rasy. Dlatego istotne jest aby unikać sytuacji, w których można się zarazić. Wirus HIV nie przenosi się drogą kropelkową jak np. wirus grypy, dlatego codzienne kontakty z osobami zarażonymi nie stanowi zagrożenia. Nie grozi zarażeniem podanie ręki choremu, przytulenie a nawet pocałunek. Natomiast istnieje wysokie ryzyko przeniesienia choroby na nienarodzone jeszcze dziecko, gdy matka jest nosicielką wirusa. Najczęściej jednak wirus HIV przenoszony jest droga płciową w czasie stosunków seksualnych (niezależnie od orientacji seksualnej partnerów). Stosowanie prezerwatyw znacznie zmniejsza zagrożenie zarażenia, choć nie wyklucza go całkowicie. Często także choroba dotyka narkomanów, którzy zarazili się przez używanie wspólnych igieł i strzykawek z nosicielami HIV. znacznie obniża ryzyko wśród takich osób stosowanie jednorazowych przyrządów. Dawniej zdarzały się zakażenia poprzez transfuzje nieprzebadanej krwi lub preparatów z niej otrzymywanych, jak również w wyniku transplantacji organów od nosicieli HIV. Obecnie ryzyko zarażenia się tą drogą jest niemal zerowe, ponieważ każdy preparat czy organ przed użyciem jest dokładnie przebadany.

Wirus HIV jest obecny we wszystkich płynach ustrojowych organizmu, a więc we krwi, wydzielinie z pochwy u kobiet oraz w nasieniu mężczyzn, także w mleku matki karmiącej i w płynie mózgowym. Bardzo nieznaczne ilości wirusa występują w ślinie, łzach, pocie i moczu, są to na tyle niewielkie ilości, że kontakt z tymi płynami nie stanowi żadnego ryzyka zakażenia. To kolejny argument potwierdzający, że przebywanie w towarzystwie osób chorych przy przestrzeganiu podstawowych zasad bezpieczeństwa nie stanowi żadnego ryzyka zachorowania. HIV nie jest zdolny do przetrwania poza organizmem.

Pierwszymi objawami, jakie może zaobserwować osoba, w której organizmie wirus HIV poczynił już spustoszenie są pocenie nocne, długo utrzymujące się symptomy charakterystyczne dla przeziębienia, znaczna utrata wagi bez widocznej przyczyny, a także białawe plamy w jamie ustnej i wykwity na skórze.

Według statystyk na świecie średnio co 10 minut diagnozuje się kolejne przypadki zachorowań. Ocenia się, że wkrótce każdy człowiek będzie miał w swoim najbliższym otoczeniu znajomego nosiciela HIV. Już teraz ponad osiem milionów ludzi jest zarażonych wirusem, a miliona zdiagnozowano pełnoobjawowe AIDS.

Ponieważ drogi zarażenia wirusem HIV to kontakt seksualny z osobą zarażoną, kontakt z płynem ustrojowym (np. krwawienie) oraz ciąża, poród i karmienie (są ryzykowne dla dziecka chorej matki), nie trzeba się obawiać zwykłych, codziennych kontaktów z nosicielami HIV bądź chorymi na AIDS w pracy, szkole, środkach transportu. Nie jest także niebezpieczne spożywanie posiłków z tych samych naczyń, przebywanie w basenie, czy ukąszenie przez komary. Także pocałunki z osobą zarażoną są bezpieczne, o ile nie występuje u niej krwawienie z dziąseł czy inne źródło krwi. Kontakt z zakażonym płynem ustrojowym przez zdrową, nieuszkodzoną skórę nie jest ryzykowny. Należy natomiast zwracać szczególna uwagę na zachowanie zasad higieny podczas pobierania krwi -personel powinien używać jednorazowego, sterylnego sprzętu.

2. Kiła

Kiła jest choroba bakteryjną, którą wywołuje krętek kiły. Jeżeli pozostawi się chorobę bez leczenia skutki mogą być bardzo groźne dla zdrowia a nawet życia. W obecnych czasach jednak niemal wszystkie przypadki kiły są diagnozowane we wczesnym stadium rozwoju, gdy objawy nie są jeszcze groźne. Kiłą zarazić się można podczas stosunku seksualnego z zainfekowanym partnerem. Choroba daje o sobie znać po dwóch do dwunastu tygodni, niezależnie od płci chorego. Objawia się bezbolesnymi, czerwonymi lub brązowymi wrzodami na wargach lub genitaliach, które zanikają do 40 dni. Choroba jednak pozostaje siejąc spustoszenie w organizmie. Drugie stadium kiły objawia się w 6 do 32 tygodni po wystąpieniu owrzodzenia. Obserwuje się wysypkę na całym ciele, objawy przeziębienia, które po jakimś czasie znikają. Późne stadium kiły to tzw. kiła kilakowa, charakteryzująca się owrzodzeniami w formie guzków, występującymi w skórze oraz błonach śluzowych chorego, a czasem w mięśniach i kościach. Najgorszym jednak skutkiem nie leczonej kiły jest postępujące niszczenie mózgu, które może spowodować śmierć. Występują także takie skutki jak choroby serca czy utrata wzroku. Choroba jest szczególnie niebezpieczna u kobiet w ciąży, bowiem grozi zarażeniem dziecka. Diagnostyka kiły polega na zbadaniu próbki płynu z wrzodów chorego i poddania jej analizie. Można także wykonać badanie krwi, które jednak wymaga dłuższego czekania na wyniki. Kiłę leczy się silnymi antybiotykami.

3. Rzeżączka

Rzeżączkę wywołuje bakteria dwoinka rzeżączki, która bytuje w miejscach ciepłych i wilgotnych. Najczęściej choroba przenoszona jest drogą płciową w trakcie stosunku z chorym partnerem. Objawy zakażenia występują zwykle do tygodnia po stosunku. U kobiet choroba objawia się gęstą wydzieliną z pochwy, która ma białe lub ciemne zabarwienie i może mieć nieprzyjemna woń. Często występuje także uczucie pieczenia i ból podczas oddawania moczu. W trakcie okresu ból jest większy niż zwykle bywał, mogą także występować skurcze oraz bóle w dole brzucha. U mężczyzn wydzielina podobna jak u kobiet wydobywa się z cewki moczowej, a oddawaniu moczu także towarzyszy ból i pieczenie. Aby dokonać diagnozy rzeżączki pobierany jest wymaz z szyjki macicy kobiety i cewki moczowej partnera, potem zostaje on poddany analizie w laboratorium. Choroba leczona jest skutecznie antybiotykami. W sytuacji nie podjęcia odpowiedniego leczenia istnieje ryzyko wystąpienia uszkodzeń nieodwracalnych narządów rodnych i w efekcie bezpłodności. Partnerzy seksualni takiej osoby są narażeni na zakażenie, także dzieci matek będących w ciąży mogą się od nich zarazić. U chorego natomiast wystąpić mogą kłopoty z sercem, skórą, stawami i wzorkiem.

4. Rzęsistkowica

Rzęsistkowica jest to wywołana przez rzęsistka infekcja narządów rodnych, która przenoszona jest najczęściej podczas stosunku seksualnego. Obejmuje ona zwykle pochwę, gruczoł prostaty, czasem moczowody obojga partnerów. Rzęsistkowica to najczęstsza przyczyna nieprawidłowych wydzielin z pochwy, są one wówczas żółtawe, pienią się. Choroba objawia się także ostrym podrażnieniem, pieczeniem i swądem, powoduje dyskomfort i ból w trakcie stosunków seksualnych. Gdy infekcja dotyka także dróg moczowych, występuje pieczenie w czasie oddawania moczu. Choroba diagnozowana jest na podstawie analizy wymazu z pochwy. Leczenie opiera się na podawaniu stosownych antybiotyków i nawet jeśli tylko u jednego z partnerów wystąpiły objawy, to leczeniu poddać się powinni oboje. Rzęsistkowica nie powoduje dużego zagrożenia dla zdrowia układu rozrodczego, jednak ze względu na bardzo nieprzyjemne objawy powinna być leczona.

5. Chlamydiaza

Chlamydiaza to choroba najczęściej spotykana u młodych ludzi, często zmieniających partnerów seksualnych. Jest wywoływana przez bakterie chlamydie i przenoszona droga płciową. Może mieć przebieg bezobjawowy, a jeśli objawy występują, to do trzech tygodni po stosunku. U kobiet chlamydiaza powoduje zmienioną wydzielinę z pochwy, między miesiączkami pojawiać się mogą krwawienia z dróg rodnych a w czasie oddawania moczu pieczenie i ból. Dodatkowo często kobiety uskarżają się na bóle żołądka oraz nudności, może też wystąpić gorączka. U mężczyzn obserwuje się wodnistą białawą wydzielinę z cewki moczowej, a w trakcie oddawania moczu pieczenie i ból. Choroba diagnozowana jest na podstawie wymazu z szyjki macicy kobiety i cewki moczowej mężczyzny, które poddane są analizie w laboratorium. Leczenie obejmuje kuracje antybiotykową. W razie zaniechania leczenia istnieje ryzyko zarażania partnerów seksualnych, ale także uszkodzenia narządów rodnych i bezpłodności. Kobieta w ciąży naraża na infekcję swoje dziecko.

6. Opryszczka narządów płciowych.

Opryszczka to infekcja wirusowa wywoływana przez wirusa innego niż ten, który powoduje opryszczkę wargową. Zarazić się można poprzez kontakt seksualny z nosicielem. Wirus opryszczki powoduje powstawanie swędzących, a czasem bolesnych pęcherzyków na narządach rodnych, które są podstawą do diagnozowania choroby. Zarażenie partnera może nastąpić w przypadku kontaktów seksualnych przy wystąpieniu pęcherzyków. Czasem atakowi towarzyszyć może osłabienie i powiększenie węzłów limfatycznych w pachwinach. Zwykle objawy mijają po kilku dniach, gdy pęcherzyki zasychają, jednak choroba jest niebezpieczna szczególnie dla kobiet w ciąży, gdyż może wywołać wady u płodu. Stosowane leki pozwalają tylko szybciej zaleczyć objawy, natomiast wirus pozostaje w organizmie i atakuje w sytuacji obniżenia odporności. W szczególnych przypadkach stosuje się silne leki antywirusowe.

7. Kłykciny kończyste

Zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) powoduje powstanie w okolicy narządów rodnych brodawkowatych tworów, które zwane są kłykcinami kończystymi. Objawy obserwuje się do 3 miesięcy od stosunku płciowego z zarażoną osobą. Leczenie opiera się na niszczeniu narośli przez miejscowe wypalanie laserem lub mrożenie. Kłykciny mogą jednak pojawić się ponownie. Powinno się względnie szybko przystąpić do usunięcia brodawek, ponieważ rozprzestrzeniają się one łatwo. Nie leczone kłykciny powodować mogą przednowotworowe zmiany w szyjce macicy.