książę polski w latach 1039-1058, syn Mieszka II i Rychezy, siostrzenicy Ottona III. Źródła podają, że ojciec przeznaczył go do stanu duchownego i dlatego w 1026 r. oddał go na naukę. Był więc Kazimierz człowiekiem dobrze wykształconym. Nie jest jasne, co działo się z księciem w następnych latach, ale prawdopodobnie przez pewien czas przebywał na Węgrzech rządzonych przez Stefana I Świętego, gdzie trafił do więzienia.
Po śmierci Stefana I (1038 r.) Kazimierz udał się do Niemiec, gdzie cesarz Henryk III udzielił mu pomocy, dając 500 rycerzy, dzięki czemu wiosną 1039 r. Kazimierz I powrócił do kraju ojca zniszczonego przez wewnętrzne walki i najazd księcia czeskiego Brzetysława. Poparcia Kazimierzowi udzielił też wielki książę kijowski Jarosław Mądry, który, podobnie jak cesarz, uznał chyba, że stabilizacja i ład wewnętrzny w państwie Piastów lepiej przysłużą się interesowi międzynarodowemu niż trwająca od ok. 5 lat anarchia.
Kazimierz sprawnie i szybko podporządkował sobie Wielkopolskę i Małopolskę, ale z powodu znacznych zniszczeń w Gnieźnie wybrał na swoją siedzibę Kraków, który odtąd stał się stolicą Polski. Rozwinął też ożywioną działalność dyplomatyczną i zapewnił sobie dalsze poparcie Jarosława Mądrego poprzez ślub z jego córką Dobroniegą w 1041 r. (miał z nią czterech synów i córkę). Dzięki temu sojuszowi pokonał w latach 1043-45 Miecława (który bezprawnie rządził Mazowszem) sprzymierzonego z Prusami, Litwinami i Jaćwięgami. Niektórzy historycy twierdzą też, że Kazimierz przywrócił zwierzchnictwo polskie nad Pomorzem Gdańskim. W następnych latach podjął zabiegi o odzyskanie Śląska zagarniętego przez Czechów. Kiedy zawiodła droga pokojowa, dokonał tego zbrojnie w 1050 r. Jednak cesarz Henryk III zmusił Kazimierza do płacenia trybutu Czechom w wysokości 500 grzywien srebra i 30 grzywien złota.
Kazimierzowi udało się odbudować terytorialnie państwo piastowskie, ale podjął też poważne reformy ustrojowe i kulturalne. Przeprowadził reformę administracyjną, dzieląc kraj na prowincje (krakowską, poznańską, kruszwicką, płocką, sandomierską i wrocławską), a te na kasztelanie. Zreorganizował też siły zbrojne państwa: wojowie otrzymali z dóbr książęcych nabytki ziemskie, które miały zapewnić im utrzymanie. Podjął się też dzieła odbudowy organizacji kościelnej: w tym celu sprowadził do Polski zakon benedyktynów i odnowił biskupstwa. Duchowieństwo - podobnie jak rycerstwo - też otrzymało od księcia nadania ziemskie.