Kot w Butach - gatunek i budowa utworu
„Kot w butach” to jedno z najbardziej znanych dzieł Charles’a Perraulta, które pochodzi z jego zbioru „Bajki Babci Gąski” (fr. Contes de ma mère l'Oye), wydanego w 1697 roku. Perrault był francuskim pisarzem, który na przełomie XVII i XVIII wieku zapoczątkował tradycję literackiego opracowywania ludowych baśni.
Inspiracją dla tej konkretnej historii były prawdopodobnie ludowe opowieści krążące w różnych krajach europejskich, w tym we Włoszech, gdzie pojawiały się podobne motywy sprytnego zwierzęcia pomagającego swojemu panu osiągnąć sukces.„ Kot w butach” należy do gatunku baśni literackiej, która cechuje się:
- elementami fantastycznymi – mówienie zwierząt, niezwykłe zdolności kota, czy szybkie przemiany bohaterów.
- morałem – w tym przypadku jest to pochwała zaradności i sprytu.
- archetypowymi postaciami – młodszy syn (uboższy, ale o czystym sercu), sprytny pomocnik (kot), przeciwnik (ogr) oraz król i księżniczka.
- prostą fabułą i wyraźną strukturą – co pozwala na łatwe przyswojenie historii zarówno przez dzieci, jak i dorosłych.
Baśń Perraulta różni się od ludowych opowieści, ponieważ napisana została językiem literackim oraz tym, że na koniec utworu wybrzmiewa wyraźny morał (nie wynika on jedynie z fabuły). Baśń „Kot w Butach” ma charakterystyczną, prostą strukturę, typową dla baśni:
- ekspozycja – wprowadzenie bohaterów i sytuacji wyjściowej. Młodszy syn młynarza, po śmierci ojca, otrzymuje w spadku jedynie kota,
- rozwinięcie akcji – kot, który okazuje się niezwykle sprytny, prosi swojego pana o buty i dzięki różnym podstępom zdobywa dla niego majątek oraz względy królewskie.
- kulminacja – kot przechytrza ogra i zdobywa dla swego pana zamek oraz tytuł szlachecki,
- rozwiązanie akcji – młody młynarczyk, dzięki kotu, żeni się z księżniczką i żyje dostatnio,
- morał – perrault kończy bajkę wyraźnym przesłaniem, podkreślając znaczenie sprytu i zaradności.
Warto dodać, że przygody kota i sam jego postać tak zakorzeniły się w naszej kulturze, że do dziś powstają liczne adaptacje tejże baśni (filmy pełnometrażowe Shrek, film animowany „Kot w butach:ostatnie życzenie”, w którym tytułowy kot to główny bohater filmu; a także różne wersje baśni, jak choćby baśnie braci Grimm.
