Jak napisać sprawozdanie
Sprawozdanie jest kolejnym rodzajem tekstu, którego użyjesz nie tylko w szkole, ale także w codziennym życiu. Czy wiesz, że opowiadając rodzicom, jak było na wycieczce klasowej, najprawdopodobniej robisz to w formie ustnego sprawozdania? Oczywiście sprawozdanie ma swoją konstrukcję i rządzi się kilkoma ważnymi zasadami, które należy zapamiętać, ale pierwsze próby tworzenia tego typu wypowiedzi prawdopodobnie masz już za sobą.
Sprawozdanie to forma wypowiedzi pisemnej lub ustnej, której celem jest relacjonowanie przebiegu określonego wydarzenia. Może dotyczyć zarówno wydarzeń kulturalnych (np. koncertu, spektaklu), sportowych (np. meczu, wyścigu), jak i naukowych (np. przebiegu eksperymentu czy wycieczki edukacyjnej). Sprawozdanie powinno być konkretne i skupić się na faktach ułożonych w kolejności chronologicznej.
Budowa sprawozdania jest łatwa do zapamiętania, ponieważ opiera się o dobrze ci znany trójpodział wypowiedzi na wstęp, rozwinięcie i zakończenie, przy czym pełny schemat zaczyna się tytułem i kończy podpisem oraz datą sporządzenia, wyglądając następująco:
- Tytuł – ma jasno określać czego dotyczy sprawozdanie. Nie myl go z tytułem artykułu, który ma być intrygujący. Tytuł sprawozdania ma przede wszystkim funkcję informacyjną. Najczęściej przybiera formę: „Sprawozdanie z… (nazwa wydarzenia)”.
- Wstęp – krótkie wprowadzenie. Z tej części odbiorca powinien się dowiedzieć, jakiego wydarzenia dotyczy sprawozdanie. W tym miejscu rzeczowo i krótko odpowiadasz na pytania: Kto? Co? Gdzie? Kiedy? Co kto robił? W czym kto uczestniczył?
- Rozwinięcie – najobszerniejsza część tekstu. Tu należy opisać przebieg wydarzenia krok po kroku. Ważne, by zachować porządek chronologiczny i zadbać o spójność. W słowniczku znajdziesz sformułowania, które pomogą ci wprowadzać do sprawozdania kolejne wydarzenia, unikając niezręcznych powtórzeń. Pamiętaj także, że w tej części mają pojawiać się też same konkrety bez oceniania i wartościowania. Zwróć uwagę na poprawność nazw własnych, dat, nazwisk itp.
- Zakończenie – podsumowanie relacjonowanego wydarzenia. Można tu zawrzeć krótką refleksję (np. czego się nauczyłeś/aś), ale nie należy zamieniać zakończenia w osobistą ocenę, aby nie wyszła ci recenzja zamiast sprawozdania. Zazwyczaj wystarczy parę zdań.
- Podpis – powinien być własnoręczny, podobnie jak w wielu innych dokumentach (podanie, list oficjalny, list motywacyjny, gratulacje, życzenia, podziękowanie itd.)
- Miejscowość i data – zgodnie ze schematem powinna znaleźć się na samym końcu pod podpisem, czyli zupełnie na odwrót niż w pismach urzędowych, w których znajduje się w prawym górnym rogu.
Zwróć uwagę na styl wypowiedzi
Każdy rodzaj tekstu ma swoje cechy charakterystyczne. Trzymaj się schematu sprawozdania, a ponadto pamiętaj o kilku wskazówkach:
- pisz w 1 osobie liczby pojedynczej lub mnogiej czasu przeszłego, ponieważ opowiadasz o czymś, co miało miejsce, jako uczestnik relacjonowanego wydarzenia. Oczywiście, aby napisać sprawozdanie z imprezy, koniecznie trzeba w niej uczestniczyć;
- chronologia jest kluczowa. Wprawdzie była już o tym mowa, ale zapamiętaj, że twoje sprawozdanie ma opowiadać o danych wydarzeniach w takiej kolejności, w jakiej następowały;
- notuj w trakcie wydarzenia, z którego masz napisać sprawozdanie. Dzięki temu nie pomieszasz kolejności zdarzeń i o żadnym nie zapomnisz. Oczywiście oprócz notowania możesz zrobić zdjęcia, filmy lub użyć dyktafonu;
- twój styl wypowiedzi powinien być rzeczowy i jasny. Unikaj mowy potocznej. Wyobraź sobie, że piszesz sprawozdanie do gazety i ton twojej wypowiedzi musi być odrobinę bardziej oficjalny. Innym językiem napiszesz sprawozdanie, a innym opowiesz o wydarzeniu koledze;
- zachowaj obiektywizm. W podsumowaniu możesz pokusić się o ocenę wydarzenia, ale traktuj ją jak ocenę publiki. Jeśli np. podczas koncertu publiczność świetnie się bawi, wówczas w podsumowaniu sprawozdania możesz napisać, że „Widzowie bawili się świetnie, toteż imprezę można zaliczyć do udanych”. Odwrotnie, jeśli wypowiedzi uczestników były niepochlebne, również one mogą ci posłużyć do budowania twojej oceny w zakończeniu sprawozdania. Możesz wprowadzić także własne opinie, ale nie powinny one zdominować wypowiedzi;
- unikaj ogólników. Zamiast „było super” – napisz, co konkretnie się wydarzyło i dlaczego było to interesujące.
Słowniczek pojęć
Relacja – przedstawienie przebiegu wydarzenia.
Chronologia – zachowanie właściwej kolejności wydarzeń.
Rzeczowość – pisanie bez emocjonalnych komentarzy, z naciskiem na fakty.
Obiektywizm – brak własnej opinii, prezentowanie informacji bez oceniania.
Spójność – logiczne łączenie poszczególnych części tekstu i wydarzeń.
Kontekst – tło wydarzenia, informacje wprowadzające, np. jego cel.
Przydatne zwroty
W sprawozdaniu ważna jest chronologia. W relacjonowaniu kolejnych wydarzeń pomogą ci takie zwroty jak:
„W dniu… odbyła się…”
„Uczestniczyłem/uczestniczyłam w…”
„Wydarzenie miało miejsce w…”
„Na początku…”
„Na wstępie…”
„Następnie…”
„W dalszej części…”
„Z kolei…”
„Później…”
„Dalej…”
„Na zakończenie…”
„Zorganizowano…”
„Podczas wydarzenia zaprezentowano…”
„Podsumowując…”
„Wydarzenie przebiegło zgodnie z planem…”
„Było to ciekawe doświadczenie, które pozwoliło mi…”
Przykład poprawnie napisanej treści
Sprawozdanie z wycieczki do Kopalni Soli w Wieliczce
W poniedziałek, 20 maja 2024 roku, razem z moją klasą pojechałem na wycieczkę do Kopalni Soli w Wieliczce. Zbiórka odbyła się rano przed szkołą, skąd wyruszyliśmy autokarem. Podróż trwała około dwóch godzin i minęła w miłej atmosferze.
Po przyjeździe na miejsce zebraliśmy się przy wejściu do kopalni i odebraliśmy bilety. Potem zeszliśmy po stromych schodach pod ziemię. Po kilku minutach znaleźliśmy się w pierwszych komorach wykutych w soli. Następnie przewodnik oprowadził nas po kolejnych częściach kopalni, opowiadając o jej historii, pracy górników i ciekawostkach związanych z wydobyciem soli.
Kolejno odwiedziliśmy Kaplicę św. Kingi, która w całości wyrzeźbiona była z soli, łącznie z żyrandolami i figurami świętych. Podziwialiśmy też podziemne jeziora i rzeźby solne przedstawiające postacie historyczne oraz sceny z legend. Ponadto przewodnik pokazał nam, jak z pomocą latarki rozpoznać solne fragmenty ścian, podłóg i sklepień. Po zakończonym zwiedzeniu kopalni udaliśmy się na obiad, a potem mieliśmy czas na zakup pamiątek.
Do szkoły wróciliśmy w godzinach popołudniowych. Byliśmy zmęczeni, ale bardzo zadowoleni. Na wszystkich największe wrażenie zrobiła Kaplica Św. Kingi. Jednogłośnie określiliśmy ją najbardziej atrakcyjną częścią kopalni. Wycieczka była ciekawa i pozwoliła nam dowiedzieć się wielu nowych rzeczy o jednym z najcenniejszych zabytków w Polsce.
Jan Nowak
Kraków, 20.05.2024 r.
