Naukowcy zmapowali całą Zelandię. Wyniki badań zaskoczyły ich samych

Kilka lat temu naukowcy ogłosili Zelandię ósmym kontynentem świata, a w przeciągu ostatniej dekady udało im się w całości zmapować ten tajemniczy obszar. Wyniki badań geologicznych okazały się dla naukowców zaskakujące. Czego dowiedzieli się badacze o Zelandii?

Spis treści:

Zelandia – podwodny kontynent
Pierwsza kompleksowa mapa nowego kontynentu
Zelandzkie wulkany a rozpad Gondwany

Zelandia – podwodny kontynent

Zelandia to mikrokontynet, który znajduje się nad wschód od Australii i zajmuje obszar prawie pięciu milionów kilometrów kwadratowych, z 94 proc. z nich znajduje się pod wodą. Widocznym nad powierzchnią wody terenem są wyspy Nowej Zelandii, a resztę stanowią szelfy kontynentalne (tj. części kontynentu zalane wodami płytkiego morza szelfowego).

Zelandia powstała po rozłączeniu się mas lądowych Gondwany, czyli prehistorycznego superkontynentu, w którego skład wchodziły również Ameryka Południowa, Afryka, Indie, Australia, Antarktyda, południowo-wschodnia część Azji oraz Madagaskar.

W 2017 roku Zelandia została ogłoszona przez naukowców ósmym kontynentem, choć dyskusje o tym trwały już od ponad 20 lat. We wnioskach z trwających 11 lat badań przeprowadzonych przez GNS Scientific, pod kierunkiem profesora Nicka Mortimera, przedstawiono dowody na kontynentalną charakterystykę Zelandii. Po pierwsze jej budowa geologiczna znacznie różni się od otaczającej ją skorupy oceanicznej (czyli tego, co pokrywa dna oceanów), a po drugie pomiary satelitarne wykazały, że jest wyraźnie oddzielona od Australii.

Według definicji kontynentu jest nim ląd wielkości kilku milionów kilometrów, otoczony morzami i oceanami. Do ogólnego rozmiaru kontynentów liczą również szelfy kontynentalne, a zatem razem z nimi Zelandia spełnia oba warunki.

Przeczytaj również: Szukasz darmowych rozwiązań do podręczników z geografii? Poznaj nowy serwis edukacyjny!

Pierwsza kompleksowa mapa nowego kontynentu

Wszystkie kontynenty posiadają szelfy kontynentalne, jednak są one raczej słabo przebadane geologicznie ze względu na to, że ich mapowanie przez podwodną lokalizację jest utrudnione.

W przypadku Zelandii było to jeszcze trudniejsze, ponieważ nad powierzchnią wody jest jedynie 6 proc. całego lądu, a jej szelfy są jeszcze rozleglejsze i bardziej ukryte pod wodą. Naukowcom udało się jednak to zrobić i obecnie, choć Zelandia jest ostatnim odkrytym kontynentem, to dzięki badaczom stała się pierwszym, który został w pełni zmapowany pod względem geologicznym.

Wysypy Nowej Zelandii — Tylko 6 proc. Zelandii znajduje się nad powierzchnią wody /123RF/PICSEL

Przeczytaj również: Najciekawsze wieżowce świata. Ile stopni prowadzi na Burdż Chalifa?

Zelandzkie wulkany a rozpad Gondwany

Dzięki mapowaniu naukowcy dowiedzieli się również więcej na temat powstania Zelandii. Odkryli wówczas bowiem gigantyczny region wulkaniczny, którego wulkany wybuchały między 100 a 60 milionami lat temu wzdłuż krawędzi Gondwany. Według naukowców to właśnie wypływająca z nich lawa mogła mieć duży udział w rozpadzie tego superkontynentu. Zaschnięta magma pokrywa bowiem 250 000 km2 kontynentu, czyli prawie tyle, ile sama Zelandia.

Obszary wulkaniczne udało się odkryć podczas badań magnetycznych dna morskiego. W tamtejszych bazaltowych skałach wulkanicznych zaobserwowano takie same anomalie magnetyczne jak w Cape Reinga, Blenheim, Hokitika i Ashburton, a także w Nowej Kaledonii, na wyspach Chatham i Auckland. Jest to zatem dowód na oddzielenie się przez działalność wulkaniczną Zelandii od Gondwany.