Pyzdry, czyli „wielka historia w małym miasteczku”

Ogromny mural pokazuje historię Pyzdr. Wielkopolskie miasteczko ma się czym pochwalić. O co chodzi z „Wystrzałowymi Pyzdrami”? Czym są „szneki z glancem”? Czy w Pyzdrach naprawdę można zobaczyć wiatrak holenderski? Sprawdź.

Spis treści:

Pyzdry Cudem Polski 2024 według National Geographic Traveler
Pyzdry – wielka historia i tajemnicza nazwa
Wystrzałowe Pyzdry
Co warto zobaczyć w Pyzdrach?

Pyzdry Cudem Polski 2024 według National Geographic Traveler

Plebiscyt Cuda Polski 2024 został rozstrzygnięty kilka dni temu. Internauci spośród 48 propozycji wybrali 16 niezwykłych miejsc, po jednym z każdego województwa. Niektóre miejsca są świetnie znane i chętnie odwiedzane przez polskich i zagranicznych turystów, inne mają szansę zyskać na popularności.

National Geographic Traveler podał tegorocznych zwycięzców:

województwo dolnośląskie – Twierdza Srebrna Góra;
województwo kujawsko-pomorskie – Pałace w Ostromecku;
województwo lubelskie – Chełmskie Podziemia Kredowe;
województwo lubuskie – Park Dworski w Iłowej;
województwo łódzkie – Centralne Muzeum Włókiennictwa z Łódzkim Parkiem Kultury Miejskiej;
województwo małopolskie – Zamek w Muszynie;
województwo mazowieckie – Wzgórze Tumskie w Płocku;
województwo opolskie – Fabryka Robotów w Mosznej;
województwo podkarpackie – Zamek w Łańcucie;
województwo podlaskie – Prawosławny skit w Odrynkach;
województwo pomorskie – Bory Tucholskie;
województwo śląskie – Bielsko-Biała;
województwo świętokrzyskie – Muzeum Archeologiczne w Wiślicy;
województwo warmińsko-Mazurskie – Lidzbark Warmiński;
województwo wielkopolskie – Pyzdry;
województwo zachodniopomorskie – Darłowo.

Z jakimi wielkopolskimi atrakcjami rywalizowały Pyzdry? Miasteczko walczyło o miano Cudu Polski 2024 z Centrum Szyfrów ENIGMA (atrakcją Poznania zlokalizowaną w samym centrum miasta) i Kopalnią Soli Kłodawa (z najgłębiej położoną trasą turystyczną w Polsce).

Przeczytaj również: Najbardziej znane zabytki świata. QUIZ dla miłośników podróży

Pyzdry – wielka historia i tajemnicza nazwa

Miasto powstało nad rzeką Wartą, co może mieć związek z nazwą Pyzdry. Prawdopodobnie pochodzi ona od łacińskiego słowa pistrinum, które oznacza młyn poruszany stąpaniem.

Pyzdry reklamują się hasłem „wielka historia w małym miasteczku”, bo należą do grupy najstarszych grodów i miast na ziemiach polskich. Wiadomo, że to tam w 1186 roku książę Mieszko III wydał akt dla klasztoru w Lądzie. Na początku XIII stulecia Pyzdry były stolicą powiatu. Lokację na prawie niemieckim zawdzięczają księciu Bolesławowi Pobożnemu.

W 1331 roku Krzyżacy obrabowali i spalili miasto, ale niedługo później Kazimierz Wielki je odbudował. Władca zadbał, aby w Pyzdrach powstał zamek z kamienia i cegły oraz otoczył je murami obronnymi. 6 czerwca 1346 roku odbył się tam wiec, podczas którego ogłoszono statut dla Wielkopolski.

Na kartach historii miasta zapisały się też niechlubne wydarzenia. W 1699 roku odbywały się procesy o czary. Sąd wójtowski skazał cztery kobiety „aby były na stosie ogniem spalone”.

Przeczytaj również: Trudny QUIZ z wiedzy o Polsce. Sprawdź, czy odpowiesz na wszystkie pytania

Wystrzałowe Pyzdry

Hasło „Wystrzałowe Pyzdry” odnosi się do ważnego wydarzenia w historii tego miasta i całej Polski. 12 stycznia 1383 roku miało miejsce pierwsze udokumentowane użycie artylerii w naszym kraju.

– Kamienna kula wystrzelona z bombardy trafiła niejakiego Mikołaja, plebana i ten od razu po trafieniu wyzionął ducha. Na pamiątkę tego wydarzenia w każde lato w Pyzdrach organizowana jest impreza „Wystrzałowe Pyzdry”. Zjeżdżają się tutaj rekonstruktorzy z całego kraju. Przyjeżdża mnóstwo bombardier – wyjaśnia Robert Makłowicz w filmie poświęconym wielkopolskiemu miasteczku.

Przeczytaj również: Polska na weekend. TOP 10 najpiękniejszych miejsc. Poznajesz?

Co warto zobaczyć w Pyzdrach?

Wycieczkę w Pyzdrach warto zacząć od muralu, który umieszczono na ścianie hali widowiskowo-sportowej. Przedstawia on historię miasta. Jest imponujący, zajmuje powierzchnię 330 metrów kwadratowych.

Malowidła można też obejrzeć na nadrzecznych budynkach. Wystarczy udać się w stronę trasy pieszo-rowerowej. Niedaleko znajdują się mozaikowe schody. 52 stopnie prowadzą do pofranciszkańskiego klasztoru pod wezwaniem Ścięcia Głowy św. Jana Chrzciciela. To cenny średniowieczny zabytek. Świątynia pełni dziś rolę kościoła filialnego, a w dawnym klasztorze mieści się m.in. Muzeum Regionalne Ziemi Pyzdrskiej. Jest otwarte od wtorku do niedzieli. Można tam zobaczyć replikę armaty, której użyto podczas oblężenia miasta.

Na rynku trudno przegapić zabytkowy dom podcieniowy, który powstał w drugiej połowie XVIII wieku. Dziś to najstarszy budynek mieszkalny w Pyzdrach. Ma też inną nazwę – Dom Piekarza – bo przylegała do niego piekarnia, która słynęła z drożdżówek. W gwarze wielkopolskiej zwano je „sznekami z glancem”. Obecnie w piwnicach budynku znajduje się wystawa poświęcona czasom piastowskim.

W Pyzdrach warto zobaczyć holenderski wiatrak. To niezwykły zabytek techniki związany z młynarstwem. Jest jednym z najlepiej zachowanych obiektów tego typu w Polsce. Został zbudowany w 1903 roku przez rodzinę Bartczaków. Przypomina o tym metalowa chorągiewka na kopule dachu. Najpierw był napędzany wiatrem, ale w międzywojniu zmieniono napęd na elektryczny. Był czynny do lat 80. XX wieku, został zrewitalizowany w XXI wieku.