Spis treści:

Zamek w uzdrowisku

Muszyna jest miastem uzdrowiskowym zlokalizowanym niedaleko granicy ze Słowacją. W sezonie turyści chętnie korzystają z licznych pijalni wód mineralnych. Znajduje się tam również jeden z ciekawszych obiektów architektonicznych Małopolski. Mowa o zamku na krańcu pasma Koziejówka, który jest potocznie nazywany Basztą. Z warowni na wzgórzu (527 m n. p. m) można zobaczyć dwa potoki, które wpadają do Popradu. 

Przeczytaj również: Fani Harrego Pottera powinni odwiedzić to miejsce. Tajemniczy zamek w Mosznej

Zamek w Muszynie. Trochę historii i legend

Przyjmuje się, że zamek w Muszynie powstał w czasach panowania króla Kazimierza Wielkiego. W źródłach pisanych w 1391 roku jest wzmianka o castrum Musszina. Jednak nie ma pewności, czy był to typowy zamek, czy drewniane grodzisko.

Podobnie, jak inne budowle tego rodzaju, zmieniał swój wygląd, aby jak najlepiej spełniać funkcje obronne i mieszkalne. Nie omijały go też katastrofy. Jedna z nich nastąpiła w 1455 roku. Do zniszczenia bramy i części z murów obronnych przyczyniła się natura (silna erozja skał) i błędy człowieka (m.in. słaba jakość prac murarskich). 

W 1474 roku, gdy zamek nie był najlepiej przygotowany do obrony, najechały go wojska węgierskie. Jan Długosz twierdził, że warownia poddała się bez walki. Nie potwierdzają tego ani znaleziska archeologiczne, ani źródła węgierskie. W tych drugich podano, że bitwa trwała dwa dni. Z tym, co działo się potem, wiąże się legenda o wykopaniu studni. Nikt nie chciał się podjąć tego zadania, więc powierzono je zbójowi z Sabinowa. Mężczyzna mógł odzyskać wolność, ale warunkiem było odnalezienie źródła. Dlatego nie zastanawiał się ani chwili i przystąpił do kopania w poszukiwaniu wody. Minęły dwa miesiące bez większych rezultatów. Wtedy zbój miał zobaczyć pannę, która przedstawiła się jako studnica, czyli duch źródła. Obiecała, że kolejnego dnia dotrze do wody. Tak się stało. Studnia miała ponoć dobrze służyć przez lata, aż do czasu, gdy Austriacy kazali wrzucić do niej kamienie. 

Zamek w Muszynie odzyskał swoją świetność w XVI wieku dzięki odbudowie w stylu renesansowym. Jednak już na przełomie XVI i XVII stulecia został zniszczony przez pożar. Przez jakiś czas pełnił jeszcze rolę strażnicy, ale w 1770 roku, gdy Muszyna została zajęta przez wojska austriackie, był już ruiną. Fortyfikacji zaszkodził kamieniołom, który powstał podczas budowy linii kolejowej Tarnów — Orlov. 

zamek w muszynie ruiny
Ruiny zamku porosły lasem.../ fot.  fot. 123RF/PICSEL

Swój udział w niszczeniu tego, co pozostało, mieli też poszukiwacze skarbów, którzy przekopywali ruiny. Może znali legendę o Bedlińskim, staroście Muszyny, na którego polecenie pod zamkiem powstały lochy. W nich miały zostać ukryte liczne kosztowności. 

Przeczytaj również: Kraina Wygasłych Wulkanów i mofeta w Małopolsce. Gratka nie tylko dla geologów

Zamek w Muszynie. Przyciąga tłumy turystów

Miejsce porosło lasem jeszcze przed II wojną światową. Prace archeologów rozpoczęły się pod koniec XX wieku. Pokazały, jak wielki był kiedyś muszyński zamek. Jednak przywrócenie mu świetności nie było łatwe, bo brakowało planów, rycin i innych dokumentów z najlepszego okresu jego istnienia. Poszukiwanie źródeł w archiwach również nie dało oczekiwanych rezultatów, dlatego przypuszczalny wygląd zamku oparto na badaniach archeologicznych. Prace architektoniczne nad obiektem oraz odbudowaniem murów zakończono w 2023 roku. Wydatki wyniosły 13,5 mln złotych. 

Muszyna,_zamek_(HB3)
Zamek w Muszynie / fot. autor: Henryk Bielamowicz, licencja: CC BY-SA 4.0

Zamek w Muszynie jest dostępny dla zwiedzających od 30 września 2023 roku. Z obiektu usytuowanego na wzgórzu Baszta roztaczają się piękne widoki, można się tam dowiedzieć więcej o historii Muszyny i posłuchać legend z nią związanych. Wiele osób chętnie korzysta z nowej atrakcji Małopolski. Jak podał na swoim profilu w mediach społecznościowych burmistrz Jan Golba, od momentu otwarcia zamek odwiedziło już 110 tys. turystów. 

Źródła: beskidsadecki.eu, ckic.muszyna.pl, muszyna.pl, facebook.com/jan.golba.58, twojamuszyna.pl

Redakcja

 

Dowiedz się więcej o innych polskich zamkach:

Gdzie znajduje się zamek z „Zemsty”? Ciekawa historia Zamku Kamieniec

Zamek Krzyżtopór zaraz po Wersalu. Jedna z największych budowli pałacowych w Europie

Zamek w Kórniku i Biała Dama. Co wiadomo o najsłynniejszej polskiej zjawie?