Scrabble – kto i kiedy wymyślił grę, którą kochają miliony?

Gdy myślisz o planszówkach, prawdopodobnie to Scrabble pojawia się jako pierwsze skojarzenie. Nic dziwnego, bo to gra, którą kochają tysiące ludzi na całym świecie. Jest na tyle lubiana i popularna, że doczekała się wersji podróżnej – w sam raz na wakacyjne wyjazdy.

Spis treści:

Kiedy powstały Scrabble i kto je wymyślił?
Przełomowy moment – wprowadzenie scrabble do masowej sprzedaży
Jak się gra w scrabble?
Popularność gry na świecie i w Polsce – Polska Federacja Scrabble

Kiedy powstały Scrabble i kto je wymyślił?

Historia gry Scrabble zaczyna się w 1931 roku, a za jej twórcę uznaje się bezrobotnego architekta Alfreda Buttsa. Do stworzenia pierwowzoru gry zainspirowało go opowiadanie “Złoty żuk” Edgara Poe, w którego fabule główny bohater musi złamać szyfr, polegający na tym, że literom alfabetu odpowiadają znaki. Poe pisał: „W języku angielskim spotyka się najczęściej głoskę E. Po niej następują z kolei: AOIDHNRSTUYCFGLMWBKPQXZ”. To skłoniło Buttsa do rozpoczęcia pracy nad grą opartą na tworzeniu słów z najczęściej używanych liter.

Pierwszą wersję dzisiejszego Scrabble nazwał „Lexiko”. Choć dzisiaj co do genialności tego pomysłu nikt nie ma wątpliwości, ponad 90 lat temu nikt nie chciał wydać gry stworzonej przez Buttsa.

Przełomowy moment – wprowadzenie scrabble do masowej sprzedaży

Butts pracował nad swoją grą i ją udoskonalał – zmieniał położenie pola startowego, dodał dwa blanki (puste pola), zdecydował się zostawić graczom po 7 liter. Przełom nastąpił, gdy w roku 1947 w Lexiko zagrał z żoną pewien wyższej rangi urzędnik państwowy - James Brunot. Zdziwiony, że gra nie jest produkowana masowo, zaproponował Buttsowi spółkę. Gra zmieniła nazwę na „Scrabble” i do sklepów trafiły pierwsze komplety.

Skąd pomysł na taki format gry? Skąd Butts wiedział, ile literek A, a ile K czy M powinno znaleźć się w zestawie do gry? Trzeba przyznać, że wykazał się niezłym sprytem. Aby ustalić, ile poszczególnych liter powinien zawierać pełen zestaw, analizował tytułowe strony gazety New York Times i sprawdzał, jak często poszczególne z nich tam występują.

Przeczytaj również: Niemożliwy trójkąt i niekończące się schody. Kto stworzył te iluzje optyczne?

Jak się gra w scrabble?

Reguły gry Scrabble są dosyć proste – oto kilka najważniejszych:

gracze mają do dyspozycji 98 płytek z literami alfabetu oraz dwie płytki puste – tzw. blanki,
każdej literze odpowiada określona liczba punktów (widoczna w prawym dolnym rogu płytki),
blank nie ma żadnej wartości punktowej, ale może zastępować dowolną literę z zestawu,
można układać tylko słowa, które znajdują się w słownikach języka polskiego (wraz z ich poprawnymi odmianami).

Przebieg gry:

na początku ustala się kolejność układania słów: każdy gracz losuje z woreczka jedną płytkę – ten, który ma literę najbliższą początkowi alfabetu, rozpoczyna grę,
pojedyncze płytki wrzuca się do woreczka i każdy gracz losuje 7 losowych płytek,
pierwszy gracz układa słowo, do którego kolejni gracze dokładają swoje wyrazy – w ten sposób powstaje swoista krzyżówka,
po ułożeniu słowa przez każdego gracza, zlicza się liczbę punktów, które zdobył,
wygrywa osoba z największą liczbą punktów.

Nowinką w świecie miłośników Scrabble było niedawne pojawienie się nowej wersji: „Scrabble Drużynowe”. Odtąd można grać nie tylko pojedynczo, ale w kilkuosobowych zespołach, co może być całkiem ciekawe – kilka głów to szansa na dużo bardziej kreatywne słowa. To również dobry sposób na to, by rozpocząć swoją przygodę ze Scrabble – jeśli masz obawy, że pójdzie ci kiepsko albo nie od razu załapiesz, jak się gra w Scrabble, drużyna będzie wsparciem! Nowy sposób rozgrywki dostępny jest w każdym egzemplarzu – wystarczy odwrócić planszę i rozłożyć talię kart celów, aby rozpocząć rozgrywkę w trybie drużynowym.

Popularność gry na świecie i w Polsce – Polska Federacja Scrabble

Gra Scrabble, po niezbyt udanych początkach, w końcu zyskała olbrzymią popularność i rozprzestrzeniła właściwie na cały świat. Powstało mnóstwo wersji językowych, a w latach 70. i 80. XX wieku zainteresowanie grą pojawiło się także w Polsce. Najpierw stworzono u nas „Krzyżankę”, czyli grę inspirowaną scrabblami, ale z czasem po prostu rozpoczęto popularyzowanie oryginalnej wersji „Scrabble”.

W 1997 roku została założona nawet Polska Federacja Scrabble, która organizuje ogólnopolskie i lokalne turnieje w Scrabble, prowadzi też rankingi najlepszych graczy. Pierwsze Mistrzostwa Polski odbyły się jednak jeszcze przed założeniem Federacji, bo w 1993 roku. Co ciekawe, obecnie turnieje w Scrabble można rozgrywać również online.

Szukasz rozrywki na wakacje? Sięgnij po Scrabble – 100 milionów ludzi, którzy kupili swój egzemplarz, nie mogło się mylić. Choć zasady gry są ściśle określone i może ona wydawać się nadmiernie przeintelektualizowana – jest zupełnie odwrotnie. Wydobywanie z najgłębszych zakamarków umysłu słów i łączenie ich z tym, co już jest na planszy, to doskonała zabawa dla młodszych i starszych osób.

Przeczytaj również: Kostka Rubika - ponadczasowa łamigłówka powstała 50 lat temu