Spis treści: 

Takie odkrycie to marzenie archeologa 

W 2020 roku zespół ekspedycyjny kierowany przez australijskich i indonezyjskich archeologów szukał starożytnej sztuki naskalnej w wapiennej jaskini we wschodnim Kalimantan na Borneo. Po jedenastu dniach wykopalisk natknął się na szkielet młodego mężczyzny bez części lewej kończyny. Przebadanie go dało niesamowity wynik. 

Badanie zostało zaprezentowane w czasopiśmie „Nature”. Dr Tim Maloney, pracownik naukowy z australijskiego Griffith University, który nadzorował wykopaliska, stwierdził, że takie odkrycie jest marzeniem archeologa.

Przeczytaj również: Składali ofiary z dzieci. Według dzisiejszych badań, przed śmiercią jeszcze je odurzali

Amputacje – skutki, postęp 

Procedury chirurgiczne rozwijały się wraz z powstawaniem dużych osiadłych społeczeństw rolniczych. Przed współczesnym rozwojem klinicznym, w tym antybiotykami, powszechnie uważano, że większość osób poddawanych operacji amputacji umrze albo w momencie zabiegu z powodu utraty krwi i wstrząsu, albo z powodu późniejszej infekcji.

Poprzednim najstarszym dowodem udanej amputacji był 7000-letni szkielet starszego rolnika z epoki kamienia we Francji. Jego lewa ręka została amputowana powyżej łokcia.

Przeczytaj również: Oto najwyżej położone miasto na świecie. Jak się tam żyje?

Skąd wiadomo, że zabieg odbył się 31 tys. lat temu?

Dzięki metodom badawczym stosowanym w geologii i archeologii do określania wieku substancji naukowcy oszacowali, że szkielet odnaleziony na Borneo ma około 31 tys. lat. 

Skąd pewność, że szczątki mężczyzny były przed śmiercią poddawane zabiegom chirurgicznym? Naukowcy są zgodni, że sposób, w jaki wyglądała część nogi po amputacji (tzw. kikut) wyklucza, że mężczyzna stracił ją w wyniku wypadku lub ataku zwierzęcia. Amputacje niechirurgiczne nie dają zazwyczaj czystego ukośnego przekroju. Ponadto uraz w wyniku wypadku lub ataku zwierzęcia najczęściej powoduje rozdrobnione i miażdżące złamania. 

Chirurgia z epoki kamienia łupanego

Człowiek, którego szczątki odnaleziono, nie tylko przeżył operację. Żył również po amputacji w środowisku lasów deszczowych. Analiza paleopatologiczna odnalezionych szczątków wykazała kostne narośla na dolnej części lewej nogi wskazujące na gojenie. Sugerują one, że noga została chirurgicznie amputowana kilka lat przed pochówkiem. 

Chirurg z epoki kamienia łupanego, który wykonał zabieg, musiał mieć szczegółową wiedzę na temat anatomii, w tym żył, naczyń i nerwów, aby zapobiec nadmiernej utracie krwi podczas zabiegu i innym powikłaniom po nim. Udana operacja sugeruje też jakąś formę intensywnej terapii, w tym regularną dezynfekcję po operacji. 

Emerytowany prof. Matthew Spriggs z Australian National University School of Archaeology and Anthropology, który nie był zaangażowany w badania, wypowiedział się na temat wyników. Stwierdził, że ludzie z epoki kamienia łupanego mogli rozwijać wiedzę o funkcjonowaniu organizmów ssaków m.in. dzięki polowaniu i leczeniu infekcji oraz obrażeń. Według niego eksperymentowali z lekami roślinnymi i innymi metodami leczenia, aby przeżyć. Potwierdzeniem tego może być sposób funkcjonowania dzisiejszych mieszkańców tropikalnych lasów deszczowych, których wiedza o naturalnych sposobach leczenia jest duża. Mogła być więc gromadzona i przekazywana przez tysiąclecia.

oprac. Monika Wąs

 

Rozwiąż nasze quizy:

QUIZ ortograficzny. Czy wiesz, jak zapisać te rzadko używane wyrazy?

Bardzo trudny QUIZ z wiedzy ogólnej. Nieliczni zdobywają 100 proc.

QUIZ: Byłeś uczniem w PRL? Z łatwością odpowiesz na te pytania, choć przy 9. może być różnie