Spis treści:

Co to jest aleksandryt? 

Aleksandryt jest rzadką odmianą minerału i ma postać przezroczystego chryzoberylu, należącego do gromady tlenków glinu i berylu. Jego chemiczny wzór to Al2BeO4. Zawiera w swojej strukturze atomy chromu i żelaza, które są odpowiedzialne za spektakularną zmianę kolorów, spowodowaną reakcją na światło. 

Jest rzadszy od diamentu i często droższy od rubinu, szmaragdu i szafiru. Cena kamienia zależy od jego jakości, ale pewne jest, że to towar luksusowy. Uważany jest za wyjątkowy amulet, który gwarantuje szczęście, wspomaga koncentrację i rozbudza kreatywność. Nie bez powodu bywa też nazywany carskim klejnotem. 

Przeczytaj również: Ludzie wykuli to w skałach. Niektóre konstrukcje zapierają dech w piersi

Aleksandryt – historia drogocennego kamienia

Nazwa nie jest przypadkowa. Została nadana w 1842 r. z okazji 24 urodzin cara Aleksandra II. Jednak nie tylko ona przyczyniła się do jego popularności w carskiej Rosji. Czerwień i zieleń, którymi emanuje, były wówczas barwami narodowymi imperium carów. 

Kamień znaleziono w Rosji, w dolinie rzeki Tokowaja, niedaleko Jekaterynburga pod koniec lat 30. XIX wieku przez przypadek. Podczas poszukiwań szmaragdów natrafiono na zupełnie inny okaz, a jego odkrycie ogłosił Nils Gustaf Nordenskjöld – szwedzki geolog. 

Występuje w skałach metamorficznych i pegmatytach, a jego największe zasoby znajdują się w paśmie gór Uralu. Tam odkryto rekordowo dużą grupę kryształów, a niektóre wyrobiska osiągały nawet 5 kg! Niewielkie złoża aleksandrytu znaleziono także w innych częściach świata – Sri Lance, Brazylii, Birmie, Madagaskarze i Tasmanii, ale są one praktycznie na wyczerpaniu. Kamienie aleksandrytu – w zależności od tego, z jakiej części świata pochodzą – różnią się barwą i jej nasyceniem, co wynika z proporcji ich składu chemicznego. 

 
 
 
 
 
Wyświetl ten post na Instagramie
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Post udostępniony przez Sandra Pe. (@_makes_me_up_)

 

Aleksandryt – właściwości, które są niespotykane

Minerał mocno reaguje na światło. W naturalnym słońcu eksponuje szmaragdową zieleń, w sztucznym oświetleniu – rubinową czerwień. To ciekawe zjawisko fluorescencyjne jest spowodowane obecnością chromu i żelaza, które w zależności od proporcji, tworzą różne tonacje pod wpływem światła. 

Zmiana barwy to jedna z jego właściwości. Aleksandryt reaguje także na wahania temperatury i może występować z charakterystyczną, delikatną smugą światła, która przesuwa się w czasie ruchu. Zjawisko to obserwuje się jednak niezwykle rzadko. Jakie są inne właściwości aleksandrytu? Kamień jest twardy, ale łatwo ulega uszkodzeniom. Źle znosi tarcie, ekstremalnie wysokie temperatury, szok termiczny i działanie środków chemicznych. Aleksandryt ma pozytywny wpływ na krążenie oraz wzmacnia ściany naczyń krwionośnych. Zapobiega chorobom trzustki i śledziony, będąc również nieocenionym wsparciem przy problemach z jelitem grubym i cienkim. Minerał wzmacnia ogólną odporność organizmu i korzystnie działa na psychikę – sprzyja koncentracji, koi i przynosi wewnętrzny spokój. Wierzy się, że powstrzymuje od agresji, sprzeczek i kłótni. 

Przeczytaj również: Różowe jeziora. Skąd wziął się ten niezwykły fenomen natury?

Aleksandryt syntetyczny – zastosowanie 

Niestety, kamień o tak wielu właściwościach trudno kupić. Zastosowanie aleksandrytu jest typowe dla tak pięknych kamieni. To najczęściej jubilerstwo. Przeważnie jest oprawiany w złoto, rzadziej w srebro. Wyjątkowego uroku nadaje mu brylantowy szlif, który zwiększa połysk minerału i wywołuje wrażenie migotliwości. Ceny aleksandrytu na rynkach jubilerskich dochodzą do 35 tys. dolarów za karat i dotyczą najcenniejszych okazów uralskich, niezwykle pożądanych na całym świecie. Większość dostępnej na rynku biżuterii wykonana jest z syntetycznych minerałów, bowiem naturalne są rzadkością. Aleksandryt jest drogocennym towarem kolekcjonerskim, ponieważ jego bryła łatwo pęka podczas cięcia i polerowania. 

Dzięki zastosowaniu nowoczesnych technologii udało się wyprodukować syntetyczny aleksandryt, który jest wykorzystywany do produkcji iluminatorów, będących wyposażeniem statków kosmicznych oraz sztucznych satelit. Aleksandryt syntetyczny zastosowanie znajduje również w produkcji specjalistycznych laserów depilacyjnych. Kamień emituje światło o długości 755 nm i wykazuje powinowactwo do naturalnego barwnika skóry – melaniny. W efekcie jest skuteczniejszy niż klasyczne depilatory w redukowaniu owłosienia u osób mających jasną skórę. Z jego pomocą usuwa się także skórne zmiany pigmentacyjne. 

Ciekawe jest, że ceny syntetycznego kamienia nie są dalekie od cen naturalnego aleksandrytu, ponieważ technologia jego produkcji jest kosztowna i złożona. Jednym z najprostszych sposobów, by na własne oczy zobaczyć aleksandryt, jest wizyta w jednym ze światowych muzeów. Najpiękniejsze okazy znajdują się w Moskwie.

 

Odpowiedzi do zadań z podręczników z chemii znajdziesz tutaj:

Chemia. Klasa 1. Podręcznik. Zakres podstawowy - rozwiązania i odpowiedzi

Chemia. Klasa 2. Podręcznik. Zakres podstawowy. Część 2 – rozwiązania i odpowiedzi

Chemia. Klasa 3. Podręcznik. Zakres podstawowy – rozwiązania i odpowiedzi