Spis treści:

Artemis – amerykański program lotów kosmicznych 

Pierwszym programem, w ramach którego ludzie stanęli na Księżycu, był Apollo. Powołał go w 1961 roku ówczesny prezydent Stanów Zjednoczonych, John F. Kennedy. Najnowszy program, którego celem jest już nie tylko stanąć na naturalnym satelicie Ziemi, ale i na nim zostać (jak powiedział w 2019 roku ówczesny administrator NASA Jim Bridenstine), nazywa się Artemis.  

Jest to bardzo wielowątkowy i jednocześnie największy program kosmiczny od czasu zakończenia budowy Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Choć od kolejnych misji księżycowych realizowanych w ramach Apollo minęło wiele lat, Artemis nie odcina się od niego, a wręcz przeciwnie – w niektórych założeniach jawnie do niego nawiązuje. Chociażby już w samej nazwie – Artemis wziął się od greckiej bogini Artemidy, siostry bliźniaczki boga Apollo, patronki polowań i płodności, a co w tym kontekście najważniejsze – także Księżyca. 

  • Cele programu 

Celów programu Artemis jest wiele i są one niezwykle zróżnicowane. Pierwsza misja bezzałogowa (Artemis 1), która odbyła się w listopadzie 2022 roku miała za zadanie sprawdzić technologię i ewentualnie wykonać poprawki. NASA zaczęła więc od lotów na orbitę Księżyca – najpierw bez obecności ludzi.  

Artemis 2, zaplanowana na listopad 2024 roku, ma być lotem wokół Księżyca, ale tym razem z załogą. Wyjście ludzi na Księżyc zaplanowano w trzeciej misji, której przewidywana data to grudzień 2025 roku.  

Do 2030 roku planowane są jeszcze trzy misje Artemis: 4, 5 i 6. W ramach tych wypraw, na Księżyc trafią kolejne elementy wyposażenia, na przykład moduły stacji Lunar Gateway oraz pojazdy do poruszania się po księżycowej powierzchni. 

  • Budowa Lunar Gateway 

Głównym zadaniem programu ma być budowa stacji orbitalnej, która będzie nazywać się Lunar Gateway, czyli Księżycowe Wrota. Będzie ona służyć jako ewentualny punkt przesiadkowy dla lecących z Ziemi astronautów ze statku Orion na pokład lądownika księżycowego. Nie ma to być następczyni Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS), ale miejsce, z którego będzie można łatwo dostać się na Księżyc, a w dalszej perspektywie nawet na Marsa. 

  • Stworzenie bazy Artemis 

Baza Artemis na Księżycu ma obejmować stacjonarne i mobilne moduły mieszkalne oraz księżycowy pojazd. Głównym celem bazy będzie znalezienie i wydobywanie zasobów z samego Księżyca, takich jak: 

  • lód wodny, a więc wodór (doskonałe paliwo rakietowe) i tlen (oprócz oczywistej przydatności do oddychania, również paliwo rakietowe w postaci płynnej),  
  • metale, 
  • księżycowe skały lub pył, z których powstaną materiały budowlane. 

Przygotowanie się do wyprawy na Marsa 

Długoterminowym celem programu Artemis jest lądowanie na Marsie. Naukowcy z NASA mówią, że Księżyc to tylko przystanek w drodze do prawdziwego celu, którym jest właśnie Czerwona Planeta. 

Przeczytaj również: Chcesz poczuć się jak na Marsie? Nie musisz lecieć w kosmos

Pierwsza kobieta na księżycowej misji 

W programie Artemis wezmą udział już nie tylko Amerykanie, ale także: 

  • 22 kraje europejskie zrzeszone w Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA), 
  • Japończycy (Japońska Agencja Kosmiczna - JAXA), 
  • Kanadyjczycy (Kanadyjska Agencja Kosmiczna - CSA). 

NASA chce także, aby w misjach księżycowych mogły brać udział bardziej zróżnicowane załogi. Jednym z punktów programu Artemis jest więc wysłanie w kosmos (z zamiarem stanięcia na Księżycu) pierwszej astronautki, a także pierwszej osoby o innym niż białym kolorze skóry (Afroamerykanina). Dalsze plany obejmują możliwość udziału w takich lotach osób bez specjalistycznego wykształcenia, a przede wszystkim większej liczby naukowców. Księżyc ma stać się po prostu bardziej „dostępny”.  

Ile będzie kosztował program Artemis? 

Nie jest zaskoczeniem, że programy kosmiczne są niezwykle kosztowne. Już prezydent Kennedy mówił o tym, że żadne przedsięwzięcie nie będzie miało tak dużego wpływu na eksplorację kosmosu i żadne nie będzie tak kosztowne jak lądowanie ludzi na Księżycu. W przypadku misji Artemis nie jest inaczej. Dane NASA mówią o konieczności przeznaczenia 93 miliardów dolarów na wydatki związane z programem Artemis tylko do 2025 roku. Zwycięzcą przetargów związanych z programem Artemis jest Elon Musk i jego SpaceX. Firma ta ma zadbać o logistykę i zaopatrzenie stacji. 

Ciekawostką jest, że w związku z najnowszym programem kosmicznym, stworzono i podpisano dokument nazwany „Porozumieniem Artemis”. Zapisano w nim informację, że twórcy i uczestnicy zobowiązują się do niewojskowej z natury i pokojowej eksploracji Księżyca, Marsa, „a nawet dalej”. Sygnatariuszami są 23 kraje, wśród których nie ma jednak Rosji i Chin, czyli dwóch kosmicznych potęg. 

Przeczytaj również: Kratery, kaniony i lodowe gejzery. 10 cudów Układu Słonecznego

Oprac.: Redakcja

Źródła: nasa.gov, naukawpolsce.pl, national-geographic.pl, bryk.pl 

 

Odpowiedzi do zadań z podręczników z fizyki znajdziesz tutaj:

Fizyka – rozwiązania zadań z zeszytu ćwiczeń

Odpowiedzi do zadań z podręcznika z fizyki

Ćwiczenia z wyjaśnieniami – podręczniki z fizyki