Spis treści:

Adampol lub Polonezköy – historia miejscowości 

Adampol założono w 1842 roku z inicjatywy Adama Czartoryskiego – przedstawiciela politycznego stronnictwa Hotel Lambert. Chcąc przeciwstawić się Rosji i powiększać polskie wpływy, szukał miejsca, w którym po Powstaniu Listopadowym można byłoby „ulokować” jego uczestników. Często tułali się oni po świecie, bez środków do życia, a znaczna ich liczba zamieszkiwała właśnie Turcję. Z drugiej strony Czartoryski wiedział, że Stambuł, czyli stolica upadającego Imperium Osmańskiego to miasto o wielkim znaczeniu politycznym – warto byłoby więc zaznaczyć tam swoją obecność. 

  • Założenie Adampola 

W 1841 roku wysłał więc nad Bosfor Michała Czajkowskiego, którego mianował szefem Agencji Głównej Misji Wschodniej Hotelu Lambert. Ten zakupił w okolicach Stambułu nieuprawiane tereny, na których księża lazaryści zaczęli tworzyć wieś. Pierwszą chatę w polskiej osadzie poświęcono 19 marca 1842 roku. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, część osadników z Adampola wróciła do ojczyzny. Ci, którzy zostali zasypywani byli darami z Polski, a wieś stała się bardzo popularna.  

  • Adampol po II wojnie światowej 

Sporo zmieniło się po wybuchu II wojny światowej. Turcja, chcąc zachować neutralność, zakazała Polakom obchodzenia świąt narodowych i nauki języka polskiego. Brak możliwości kultywowania polskiej kultury, możliwość wyjazdu do Polski, która była już realnie istniejącym państwem spowodowały, że Adampol zaczął zmieniać się w kurort. Wybudowano też drogę, dzięki której w latach 60. XX wieku mieszkańcy Stambułu wygodnie i szybko mogli dostać się do osady. Domy mieszkalne zamieniono na pensjonaty i hotele, a z czasem bogaci mieszkańcy stolicy zaczęli stawiać tu swoje wille. 

  • Skąd wzięła się nazwa wsi? 

Polska nazwa wsi pochodzi od imienia jej założyciela – Adama Czartoryskiego. Nazwa turecka, czyli Polonezköy, oznacza po prostu „polską wieś”. Dosyć często spotyka się informację, że wieś została nazwana na cześć Adama Mickiewicza – jest to jednak nieprawda, a poeta nie miał nic wspólnego z pomysłem na założenie tej miejscowości. 

Przeczytaj również: Granadilla. Miasto studentów, turystów i... duchów

Ilu Polaków mieszka w Adampolu? 

Adampol założono z kilku powodów: 

  • miała to być kolonia, do której mogliby przyjechać emigranci i dezerterzy z rosyjskiej armii, szukający miejsca do życia,   
  • rozważano także przygotowanie bazy dla potencjalnego legionu polskiego, który przy sprzyjającej okazji walczyłby w tureckich szeregach z siłami rosyjskimi, 
  • wieś miała być także fundamentem dla nowo powstałej placówki dyplomatycznej w Stambule. 

Warunkiem osiedlenia się na wsi była narodowość polska, wiara katolicka i słowiańskie pochodzenie. Po założeniu wsi zamieszkało ją zaledwie kilkanaście rodzin. Czartoryskiemu zależało na tym, aby osadę rozwijać i sprowadzać do niej kolejnych rodaków. Dlatego robił, co mógł, aby wypromować Adampol jako dobre miejsce do życia. 

Obecnie wieś zamieszkuje około 400 osób, z czego Polacy stanowią 30%. Tradycją Adampola jest wybieranie na wójta Polaka. Choć już tylko najstarsi Polacy mówią w Adampolu po polsku, kultywuje się tu rodzime tradycje, na przykład urządzając letni festiwal podkreślający polskie tradycje i zapraszając grupy folklorystyczne. 

Atrakcje turystyczne Polonezköy 

Polska wieś w Turcji to ciekawe miejsce – można tam bardzo miło spędzić dzień, zwiedzając i odpoczywając. Co szczególnie warto zobaczyć w Adampolu? 

  • Zabytkowy cmentarz, na którym pochowani są Polacy zmarli na obczyźnie. Na grobach widnieją katolickie krzyże i polskie nazwiska, takie jak Kempka, Ostrowski czy Duchowicz. Cmentarz jest zadbany – mieszkańcy wsi bardzo dbają o groby, odnawiają również najstarsze nagrobki. 
  • Dom Pamięci Zofii Ryży, która jako gorąca patriotka uczyła miejscowych języka polskiego oraz historii. Prowadziła również bibliotekę pełną polskich książek. Ekspozycja w domu obejmuje rodzinne pamiątki, fotografie, księgi i dokumenty.  
  • Kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej, który został odnowiony przez mieszkańców. Jest to jedyny kościół w Turcji, gdzie msze odbywają się w języku polskim.  
  • Centrum miasta z małym domem kultury, kawiarniami i małymi restauracjami z kuchnią polską. Jest tu urokliwie i przez chwilę można poczuć się jak w domu! 
  • Targi, na których można zakupić polskie wybory: miód, dżemy, tkaniny i popularne wiśnie.  

Polonezköy, bo tak się dzisiaj nazywa Adampol nie ma dużego znaczenia dla współczesnych Polaków. Jest raczej ciekawostką i symbolem ówczesnej nadziei i wiary w odzyskanie niepodległości. Będąc w okolicy, warto do niej zajrzeć. Choć Polaków mieszka tam już niewielu, wciąż można wyczuć polski klimat i spróbować, jak smakują polskie pierogi na obczyźnie. 

Przeczytaj również: Najbardziej depresyjne miasto na świecie z krwawą rzeką. Ludzie żyją tam 10 lat krócej

Oprac. Redakcja

Źródła: histmag.pl, bezdroza.pl, bryk.pl 

 

Odpowiedzi do zadań z podręczników znajdziesz tutaj:

Geografia – rozwiązania zadań z zeszytu ćwiczeń

Odpowiedzi do zadań z podręcznika do geografii

Ćwiczenia z wyjaśnieniami – podręcznik do geografii