Spis treści:

Kontrola NIK – systemy oceniania niezgodne z przepisami

Pracownicy Najwyższej Izby Kontroli sprawdzili placówki z różnych częściach województwa świętokrzyskiego. Wybrano dziesięć szkół. Wśród nich były m.in. takie, z których napływały niepokojące informacje. Okresy objęty kontrolą to rok szkolny 2020/2021 oraz pierwsze półrocze roku szkolnego 2022/2023. Przeanalizowano sposób oceniania osiągnięć edukacyjnych i zachowania uczniów. Znaleziono wiele nieprawidłowości. 

W statutach aż 90% szkół kontrolowanych przez NIK nie określono prawidłowo zasad oceniania uczniów. Błędy dotyczyły m.in.:

  • terminów i form informowania ucznia i jego rodziców o przewidywanych rocznych ocenach klasyfikacyjnych,
  • wymagań edukacyjnych na oceny klasyfikacyjne,
  • określenia sposobu, w jaki nauczyciel uzasadnienia wystawioną ocenę,
  • wpływu oceny zachowania na klasyfikowanie ucznia i jego promocje do następnej klasy,
  • prawa pełnoletniego ucznia do usprawiedliwiania nieobecności na zajęciach szkolnych.

Okazało się, że wszystkie placówki oświatowe badane przez NIK opracowały wewnętrzne zasady oceniania osiągnięć edukacyjnych oraz zachowania uczniów (WZO). Zostały one umieszczone w statutach placówek. Jednak aż w dziewięciu na dziesięć przypadków były one niezgodne z przepisami ustawy o systemie oświaty. W siedmiu na dziesięć skontrolowanych szkół WZO zawierały sprzeczne regulacje lub brakowało w nich prawidłowego odwołania się do przepisów, co mogło spowodować ich błędną interpretację. Pracownicy NIK znaleźli także nieprawidłowości w przedmiotowych zasadach oceniania (PZO). 

Kontrola NIK pokazała, że w ośmiu szkołach uczniowie byli oceniani niesystematycznie lub tylko za niektóre szkolne aktywności. We wszystkich szkołach przyjęto tzw. ocenianie wielokryterialne. Przy takim założeniu uczeń powinien otrzymać oceny m.in. ze sprawdzianów, kartkówek, odpowiedzi ustnych, prac domowych. Każdej z form musi odpowiadać co najmniej jedna ocena cząstkowa. W razie jej braku nauczyciel powinien to wyjaśnić. Zasad nie przestrzegało siedem na dziesięć sprawdzanych placówek. Wbrew obowiązującym przepisom w połowie kontrolowanych szkół nauczyciele wystawiali uczniom oceny za diagnozy edukacyjne i egzaminy próbne. 

Egzaminy poprawkowe przeprowadzone w kontrolowanych szkołach nie zawsze były zgodne z przepisami prawa. Błędy dotyczą aż dwudziestu pięciu z czterdziestu dwóch przebadanych przypadków. 

Przeczytaj również: Szukasz darmowych odpowiedzi do podręczników z języka polskiego? Poznaj nowy serwis edukacyjny!

Ocena zachowania – nieprawidłowe zasady

Najważniejszym celem wystawiania oceny z zachowania jest kształtowanie postaw uczniów. Jak wykazała kontrola NIK, w 80 proc. sprawdzanych placówek były one zaniżane lub zawyżane w nieuzasadniony sposób. 

W siedmiu na dziesięć sprawdzanych placówek oświatowych kryterium frekwencji uczniów stosowano w sposób niekonsekwentny. Na przykład w ocenie nie uwzględniono godzin opuszczonych przez uczniów bez usprawiedliwienia. 

W sześciu placówkach oświatowych przewidziano możliwość obniżenia oceny z zachowania, jeżeli wygląd ucznia nie był odpowiedni. W WZO zaznaczono, że uczniowie, którzy farbują włosy czy malują paznokcie, nie mogą otrzymać wzorowej lub bardzo dobrej oceny z zachowania. Pracownicy NIK podkreślili, że przepisy oświatowe wymagają określenia w statucie zasad ubierania się uczniów na terenie szkoły, ale nie dotyczy to „szeroko pojętego wyglądu uczniów”.

Według kontrolerów NIK błędy w bieżącym ocenianiu zachowania uczniów dotyczyły trzech z dziesięciu placówek. Przykładem takiego postępowania było niesystematyczne odnotowywanie negatywnych uwag. Czasem dodatkowe punkty z zachowania nie znajdowały uzasadnienia w WZO. Tak było w przypadku dwóch szkół, w których wyższą ocenę można było otrzymać za przyniesienie karmy dla zwierząt lub papieru do kserokopiarki. 

W szkołach sprawdzanych przez NIK zasady ustalania ocen zachowania nie zawsze uwzględniały wszystkie prawa pełnoletniego ucznia, np. do usprawiedliwienia swojej nieobecności podczas lekcji.  

Najwyższa Izba Kontroli przygotowała wnioski pokontrolne do kuratora oświaty i dyrektorów szkół. Jeden z nich to „propagowanie powołania w szkołach Rzecznika Praw Ucznia”. 

Źródło: nik.gov.pl 

Oprac. Redakcja

 

Odpowiedzi do zadań z podręczników z języka polskiego znajdziesz tutaj:

Język polski — rozwiązania do zadań z podręcznika

Odpowiedzi do zadań z podręcznika do języka polskiego

Podręcznik do języka polskiego — odpowiedzi do zadań