Spis treści:

Perseidy – co to?

Perseidy to jeden z najbardziej popularnych i regularnych rojów meteorów. Składa się on z pyłu i drobinek materii, które dostając się do atmosfery ziemskiej, spalają się, tworząc świetliste smugi na niebie, które potocznie zwane są „spadającymi gwiazdami”, choć w rzeczywistości z gwiazdami nie mają za wiele wspólnego.

Skąd biorą się w atmosferze te cząsteczki? Zazwyczaj pochodzą z rozpadu komet, a w tym przypadku z Komety Swifta-Tuttle’a, która zbliża się do Słońca raz na 133 lata. Jej jądro wówczas paruje, uwalniając przy tym cząsteczki oraz pyły. To właśnie one pozostają na dłużej w pasie orbity ziemskiej, a nasza planeta na nie wpada, podczas okrążania Słońca. W ten sposób drobinki dostają się z dużą prędkością do atmosfery ziemskiej, przez co na skutek ogromnego tarcia zaczynają płonąć i spalać się, czemu towarzyszy rozbłysk i ślad widoczny na niebie. Meteory lecą w kierunku Ziemi, jednak większość z nich spala się całkowicie, nim do niej dotrze. Te, które przetrwają lot i uderzą w Ziemię, nazywamy meteorytami.  

Każdy rój meteorów ma swoją nazwę pochodzącą od gwiazdozbioru, na którym znajduje się ich radiant, czyli punkt, w którym, na skutek złudzenia optycznego, przecinają się drogi należących do roju meteorów, obserwowanych z Ziemi. Maksimum roju Perseidów występuje wtedy, gdy radiant znajduje się w gwiazdozbiorze Perseusza, stąd też pochodzi ich nazwa. W czasie całej aktywności roju radiant przemierza jednak drogę, która przechodzi również przez dwie inne konstelacje – Kasjopei i Żyrafy.

W przypadku Perseidów rój ich orbity przecina się z orbitą ziemską co roku w tym samym terminie – od 17 lipca do 24 sierpnia, a szczyt ich aktywności przypada na dni pomiędzy 9 a 22 sierpnia. Wówczas można zaobserwować ich najwięcej, choć pojedyncze Perseidy są widoczne na niebie od połowy lipca aż do początku września.

Przeczytaj również: Jak pełnia Księżyca wpływa na człowieka i czego podczas niej unikać?

Kiedy będzie można oglądać Perseidy?

Maksimum roju Perseidów obserwuje się co roku w nocy z 12 na 13 sierpnia. Wówczas w idealnych warunkach widocznych może być nawet do 100 spadających meteorów na godzinę, choć zazwyczaj w tym czasie można ich zobaczyć około 50-60.  

180591005_l
Meteory lecą w kierunku Ziemi, jednak zazwyczaj spalają się, nim do niej dotrą /123RF/PICSEL


Niestety w tym roku zjawisko to zbiega się z pełnią Księżyca, która może zmniejszyć ich widoczność nawet do 10-20 na godzinę, ponieważ Srebrny Glob jest najjaśniejszym obiektem na niebie obserwowanym z Ziemi, więc jego blask podczas pełni może sprawić, że widoczne będą jedynie te najjaśniejsze Perseidy.

Warto zatem przyglądać się nocnemu niebu nieco wcześniej i później niż w noc maksimum, czyli przed pełnią i po pełni, ale w dniach największej aktywności, czyli od 9 do 22 sierpnia. Niestety plany obserwacji może pokrzyżować także pogoda — jeśli niebo nie będzie bezchmurne, widoczność Perseidów może być jeszcze słabsza.

Jak obserwować Perseidy?

Do obserwacji "spadających gwiazd" nie jest potrzebny specjalistyczny sprzęt ani ochrona oczu – są widoczne gołym okiem i nie szkodzą naszemu wzrokowi. Zazwyczaj najbardziej widoczne są na półkuli północnej w drugiej części nocy i nad ranem z 12 na 13 sierpnia. W tym roku z powodu pełni warto je obserwować również w sąsiadujące z nią noce, a w czasie najsilniejszego blasku satelity ustawić się tak, by niebo było widoczne, a Księżyc zasłonięty np. budynkiem lub drzewami.

Radiant, z którego wydają się promieniować Preseidy, znajduje się w gwiazdozbiorze Perseusza, zatem podczas obserwacji, warto znaleźć go na niebie i zwrócić się ku niemu (można to zrobić np. za pomocą aplikacji do śledzenia nieba). Nie oznacza to jednak, że dokładnie w miejscu tej konstelacji będą one najbardziej widoczne — patrzeć należy w kierunkach kilkudziesięciu stopni od niego i obserwować także gwiazdozbiory Kasjopei i Żyrafy oraz konstelacje letnie: Orła, Łabędzia, Lutnię, Wężownika, Węża, Tarczę, Skorpiona i Wagę.


By „spadające gwiazdy” były jeszcze bardziej widoczne, należy udać się do jak najciemniejszego miejsca, dalekiego od świateł miasta oraz tam, gdzie widoku nieba nie zasłaniają inne obiekty, jak np. drzewa. Warto położyć się na kocu i z tej perspektywy obserwować niebo. Trzeba też przyzwyczaić swój wzrok do ciemności, by móc je dostrzec – taki proces zajmuje zazwyczaj ok. 30 minut.

Przeczytaj również: Truskawkowy superksiężyc. Na czym polega to zjawisko?

Inne zjawiska podczas Nocy Perseidów 2022

W czasie Nocy Perseidów 2022 będzie można zaobserwować również inne zjawiska astronomiczne. Od 12 do 14 sierpnia Księżyc będzie przesuwał się od Saturna do Jowisza, dlatego na południowo-wschodniej części nieba niedługo po zapadnięciu zmroku mogą być widoczne obie planety. Późniejszą nocą nasz wzrok może uchwycić także Marsa, a nad ranem – Wenus. Oczywiście, o ile pozwolą na to warunki atmosferyczne.

oprac. Joanna Cwynar


Rozwiąż nasze quizy:

QUIZ ortograficzny. Czy wiesz, jak zapisać te rzadko używane wyrazy?

Bardzo trudny QUIZ z wiedzy ogólnej. Nieliczni zdobywają 100 proc.

QUIZ: Byłeś uczniem w PRL? Z łatwością odpowiesz na te pytania, choć przy 9. może być różnie