Młodzież nie lubi uczyć się nowych rzeczy w szkole? Raport PISA 2022

W połowie listopada 2024 r. pojawił się piąty tom raportu PISA 2022. Wynika z niego, że tylko co czwarty polski piętnastolatek zgadza się ze stwierdzeniem, że „uwielbia się uczyć się nowych rzeczy w szkole”. To najniższy odsetek wśród badanych w całej Unii Europejskiej. Czy uczniowie, którzy osiągają dobre wyniki w testach PISA odpowiadają inaczej niż pozostali?

Spis treści:

Program Międzynarodowej Oceny Umiejętności Uczniów
PISA 2022 – opublikowano kolejny tom raportu

Program Międzynarodowej Oceny Umiejętności Uczniów

PISA to największe badanie umiejętności uczniów na świecie. Jest przygotowywane przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) i przeprowadzane cyklicznie od 2000 roku. Polska młodzież uczestniczy w nim od początku.

Każda edycja kładzie nacisk na jedną spośród trzech dziedzin:

umiejętności matematyczne,
rozumienie czytanego tekstu,
rozumowanie w naukach przyrodniczych.

W PISA 2022 wzięło udział ponad 690 tys. uczniów z 81 krajów i regionów świata. W tej edycji wiodąca była matematyka (większa liczba zadań z tego obszaru niż z dwóch pozostałych). Instytut Badań Edukacyjnych informował, że: „średni wynik polskich uczniów w zakresie umiejętności matematycznych wyniósł 489 punktów. Wśród krajów Unii Europejskiej jedynie uczniowie estońscy osiągnęli lepszy wynik”. Był on zbliżony do osiągnięć nastolatków z 11 innych krajów (Holandii, Irlandii, Belgii, Danii, Wielkiej Brytanii, Austrii, Australii, Czech, Słowenii, Finlandii oraz Łotwy). Jednak w porównaniu do edycji 2018 wynik osiągnięty przez polskich uczniów był znacznie niższy.

Przeczytaj również: Lekcje WF po nowemu. Zmiany w podstawie programowej od września 2025

PISA 2022 – opublikowano kolejny tom raportu

13 listopada 2024 roku opublikowano piąty tom raportu z badania PISA pt. Learning Strategies and Attitudes for Life. Wynika z niego, że to „wewnętrzna motywacja i ciekawość poznawcza są jednymi z kluczowych czynników decydujących o wykształceniu się u uczniów strategii świadomego i skutecznego uczenia się”. Pod tym względem polscy uczniowie nie wypadają dobrze na tle innych badanych.

Jak podaje Instytut Badań Edukacyjnych „odsetek polskich uczniów zgadzających się ze stwierdzeniem Uwielbiam uczyć się nowych rzeczy w szkole (jednego spośród stwierdzeń, na których oparto tzw. Curiosity Index) jest najniższy w całej Unii Europejskiej”. Tylko 26 proc. nastolatków w naszym kraju zaznaczyło twierdzące odpowiedzi. Podczas gdy w np. w:

Portugalii – 73 proc.,
Rumunii – 68 proc.,
Grecji – 67 proc.,
Bułgarii – 59 proc.,
Hiszpanii – 50 proc.

Gorzej wypadamy też na tle sąsiadów. Aż 52 proc. młodych Słowaków twierdzi, że „uwielbia się uczyć się nowych rzeczy w szkole”, choć w przypadku Litwinów (38 proc.), Niemców (38 proc.) i Czechów (31 proc.) wyniki są już bardziej zbliżone do polskich.

Instytut Badań Edukacyjnych komentuje, że: „wewnętrzną motywację do uczenia się nowych rzeczy w szkole częściej deklarują osoby osiągające wyższe wyniki w testach kompetencji PISA, co akurat nie powinno nas zaskakiwać. Na uwagę zasługuje natomiast fakt, że różnice odsetków osób lubiących się uczyć wśród uczniów lepszych i gorszych kształtują się różnie w zależności od kraju”. IBE wyjaśnia, jak wygląda to w odniesieniu do naszego kraju:

„W przypadku Polski te różnice są relatywnie niewielkie, co oznacza, że odsetek uczniów wewnętrznie zmotywowanych do uczenia się nowych rzeczy jest stosunkowo niski również w grupie osiągającej dobre wyniki w testach PISA (raport OECD, s. 79). Innymi słowy, mniejszy niż w innych krajach Unii Europejskiej entuzjazm edukacyjny w Polsce dotyczy też uczniów dobrych i bardzo dobrych. A kwestia wewnętrznej motywacji jest istotna nie tylko z perspektywy osiągnięć uczniów w szkole. Jest istotna również dlatego, że – jak stwierdzają autorzy raportu OECD (s. 78) – stanowi klucz do uczenia się przez całe życie”.