Naszyjnik z kości słoniowej i dziwne muszle. Jakich pamiątek unikać?

Zamiast plastikowego magnesu planujesz przywieźć w tym roku z zagranicznych wakacji pięknego koralowca? A może balsam do ciała wyprodukowany na bazie lokalnego składnika? Zanim zapakujesz taki produkt do walizki, sprawdź czy jego przewóz jest legalny.

Spis treści:

Pamiątki z wakacji za granicą. Co warto wiedzieć?
Gatunki zagrożone wyginięciem. CITES, czyli rozporządzenie UE
Kraje wysokiego ryzyka. Na co warto uważać?

Pamiątki z wakacji za granicą. Co warto wiedzieć?

Moda na tandetne pamiątki przywożone z egzotycznych krajów powoli przemija. Obecnie na topie są lokalne wyroby: rękodzieło, nalewki i inne regionalne trunki albo smakołyki. Niektórych turystów kusi nawet przywiezienie oryginalnej muszli czy koralowca. Warto jednak wiedzieć, że nie wszystko można przewieźć przez granicę – ograniczenia dotyczą głównie podróży do tzw. krajów trzecich, czyli państw spoza Unii Europejskiej.

Pamiątki z wakacji za granicą – co warto wiedzieć? Ograniczeniom podlegają nie tylko konkretne rodzaje produktów, ale również ich ilość. Będąc na Kubie, można kupić sobie tamtejsze cygaro, ale bez akcyzy można przywieźć ich do Polski maksymalnie 50 sztuk. Podobnie jest z alkoholem – na teren UE można wwieźć ściśle określone ilości piwa, wina, wódki i innych trunków.

Przeczytaj: Jaskółka morska, czyli niebieski smok. Na plaży lepiej omijać z daleka

Gdzie szukać informacji o ograniczeniach w przywozie? Wiarygodnym źródłem wiedzy jest poradnik przygotowany przez Krajową Administrację Skarbową oraz Ministerstwo Finansów, dostępny na oficjalnej rządowej stronie.

Gatunki zagrożone wyginięciem. CITES, czyli rozporządzenie UE

Jesteś zapalonym ogrodnikiem i chcesz przywieźć sobie z podróży sadzonkę egzotycznej rośliny? Choć może wydawać się to świetną pamiątką, nie zawsze jest legalne. Również kupowanie i przewożenie pamiątek wykonanych ze skóry czy innych organów zwierzęcych może mieć nieprzyjemne konsekwencje na granicy. W prawie każdym kraju świata żyją bowiem gatunki zagrożone, objęte szczególną prawną opieką.

Europejskie rozporządzenie ma je chronić przed wymieraniem. Gatunków zwierząt i roślin nie powinno się także przewozić między krajami ze względu na ryzyko zaburzenia funkcjonowania całego ekosystemu. Nie wiadomo przecież, czy przywieziony przez turystę kwiat nie wymknie się spod kontroli i nie stanie rośliną inwazyjną, wypierającą rodzime gatunki.

Czego nie można wwieźć do kraju?

Wywóz i wwóz okazów zagrożonych wyginięciem reguluje rozporządzenie Unii Europejskiej, nazywane CITES. Zgodnie z nim, okazem są nie tylko żywe zwierzęta czy rośliny, ale także:

wypchane zwierzęta i trofea myśliwskie;
wyroby z kości, rogów i zębów zwierząt (np. z kości słoniowej);
biżuteria zawierająca części chronionych roślin i zwierząt;
galanteria (torebki, paski, buty) wykonane ze skóry zagrożonych zwierząt;
lekarstwa zawierające sproszkowane resztki zwierząt/roślin.

Listę chronionych gatunków znajdziesz w rozporządzeniu Komisji Europejskiej (Rozporządzenie Komisji (UE) Nr 2017/160 z dnia 20 stycznia 2017 r. zmieniające rozporządzenie Rady (WE) nr 338/97 w sprawie ochrony gatunków dzikiej fauny i flory w drodze regulacji handlu nimi – lista gatunków zagrożonych wyginięciem). W wykazie znajdziemy m.in.:

krokodyle;
warany;
korale rafotwórcze;
przydacznie, czyli małże z mórz tropikalnych;
storczyki, kaktusy, niektóre rośliny owadożerne.

pamiatki nielegalne kosc sloniowa skora krokodyla — O ile skórę krokodyla poznać dość łatwo, to niewprawione oko może łatwo pomylić kość słoniową z innym materiałem (zwykle z błędu wyprowadzi nas cena). Na zdjęciu (po lewej) figurki z kości słoniowej na bazarze w Turcji /fot. The wub/CC BY-SA 4.0/Canva Pro

Pamiątki, które można kupić na straganach, wydają się turystom legalne – w końcu ktoś sprzedaje je przecież oficjalnie! Niestety lokalnym władzom nie zawsze udaje się wszystko skontrolować, dlatego skórzana torebka czy fragment koralowca powinien wzbudzić u turysty podejrzliwość. Jeśli nie jesteś pewny, czy dany produkt został wykonany z prawdziwego zwierzęcia należącego do zagrożonego gatunku, czy też jest tylko imitacją, dla własnego bezpieczeństwa go nie kupuj.

Dowiedz się: Zwiedzanie katedry, synagogi, monastyru... Jak należy się ubrać?

Jakie kary grożą za wwiezienie na obszar UE okazu chronionego?

Przewożenie zagrożonych roślin, zwierząt i ich części na teren Unii Europejskiej stanowi przestępstwo na mocy art. 128 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. Nr 92 poz. 880 z późn. zm.). Może za nie grozić kara od 3 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności.

Kraje wysokiego ryzyka. Na co warto uważać?

Podróże do niektórych krajów są szczególnie ryzykowne pod względem prawdopodobieństwa przywiezienia sobie nielegalnej pamiątki. Są to tzw. kraje wysokiego ryzyka, a należą do nich na przykład:

Stany Zjednoczone i Kanada – ryzyko przywiezienia wyrobów ze skóry,
Meksyk, Argentyna – ryzyko przywiezienia produktów zawierających części żółwi morskich, drewna tropikalnego i kaktusów,
Chiny, Indonezja, Tajlandia, Indie – ryzyko przywiezienia produktów, zawierających kość słoniową, koralowce, węże,
Rosja – ryzyko przywiezienia wyrobów ze skóry niedźwiedziej i lisiej,
wszystkie kraje afrykańskie – ryzyko przywiezienia wyrobów z kości słoniowej, muszli, koralowców i skór dzikich zwierząt.

Przywożenie pamiątek z podróży to całkiem zrozumiała tradycja – obdarowuje się nimi bliskich czy traktuje jako dekorację, przypominającą wspaniałe wakacje. Warto jednak podejść do takich zakupów rozważnie i przed podróżą do egzotycznego kraju zapoznać z ograniczeniami w przywozie lokalnych zwierząt, roślin, kosmetyków i produktów spożywczych.

W najlepszym razie trzeba będzie pozbyć się tego na lotnisku, w najgorszym – stawić na rozprawie przed sądem.