Spis treści:
Kazimierz Nowak – podróżnik i cyklista
Kazimierz Nowak urodził się w 11 stycznia 1897 roku w Stryju (dzisiejsza Ukraina). Stamtąd wraz z rodziną wyprowadził się do Lwowa, gdzie uczęszczał do gimnazjum. Swoją pierwszą daleką podróż odbył, gdy miał zaledwie 15 lat. Zafascynowany „Quo Vadis” Henryka Sienkiewicza, udał się do Rzymu. Podróże były jego wielką pasją. W 1931 roku spełnił swoje największe marzenie – wyruszył, by przemierzyć Afrykę.
Niestety jego postać została zapomniana po wybuchu II wojny światowej. Dopiero od kilkunastu lat odsłania się pomniki z jego podobizną i wydaje jego zapiski z podróży. Należny rozgłos Kazimierz Nowak zyskał dopiero w 2000 roku, dzięki Łukaszowi Wierzbickiemu, który opublikował książkę „Rowerem i pieszo przez Czarny Ląd” z wyborem listów Nowaka z tej wyprawy.
Przeczytaj również: Polskie nazwiska na mapie świata. Dlaczego je tak nazwano?
Podróż do Afryki
Podróż do Afryki była marzeniem Kazimierza Nowaka od zawsze. Jednak jak łatwo się domyślić, taki wyjazd nie był wówczas ani łatwy do zorganizowania, ani tym bardziej tani. Pomysł udało się jednak zrealizować w 1931 roku, choć Nowak nie uzbierał imponującej kwoty na luksusowy wyjazd. Postanowił więc, że przejedzie Afrykę rowerem.
4 listopada 1931 roku wyruszył autobusem z Boruszyna do Poznania, a następnie pociągiem – przez Katowice, Wiedeń i Wenecję – dotarł do Rzymu. Tam przesiadł się na rower i pojechał do Neapolu, skąd statkiem przepłynął do Afryki. 26 listopada 1931 w Trypolisie rozpoczęła się jego afrykańska przygoda. Miał ze sobą tylko niezbyt nowy rower marki Brennabor, uszyty przez żonę namiot, kilkanaście złotych i sprzęt fotograficzny. Co ciekawe, wspierał go poznański Stomil, który w zamian za reklamę dostarczał mu opony i nieznaczne środki finansowe.
Trasa Nowaka przebiegała przez miejsca, w których Europejczycy jeszcze nie byli. Wyprawa ta jest więc uważana za pionierską nie tylko ze względu na wybrany środek lokomocji. Nie był to jednak wyjazd bezpieczny – Nowak musiał strzec się zarówno dzikich zwierząt, jak i grożących śmiercią konfliktów zbrojnych.
W czasie całej podróży gromadził materiał fotograficzny, spisywał swoje wrażenia i obserwacje. Podróżował niezależnie od warunków meteorologicznych, geograficznych i politycznych, wielokrotnie chorował na malarię. W czasie podróży właściwie balansował na granicy nędzy – nie zarabiał, zatem jego wędrówka była możliwa tylko dzięki skromnym kwotom przesyłanym przez żonę z Polski oraz pomocy miejscowej ludności i misjonarzy. Poruszając się wzdłuż Nilu, dotarł do:
- Sudanu (19 października 1932 roku),
- Kongo Belgijskiego (12 stycznia 1933 roku),
- Ruandy-Urundi,
- Rodezji (6 listopada 1933 roku),
- Związku Południowej Afryki (23 stycznia 1934 roku).
Utrudnieniem było zdobywanie wiz, umożliwiających przekraczanie granic poszczególnych krajów. Lokalne władze również nie ułatwiały Nowakowi trzymania się zaplanowanej trasy. Jednak mimo tych wszystkich przeciwności, podróżnik w kwietniu 1934 roku stanął na najdalej wysuniętym na południe krańcu Afryki – Przylądku Igielnym.
Życie prywatne i twórczość reporterska
Kazimierz Nowak w 1922 roku ożenił się z Marią Gorcik, z którą miał później córkę i syna. Zanim wyjechał do Afryki, realizował się jako fotograf i podróżnik w trakcie krajowych wypadów rowerowych. Niestety, wielki kryzys sprawił, że stracił dochodową pracę. Po wielu miesiącach szukania źródła utrzymania, Kazimierz Nowak zdecydował się wyjechać z kraju i od 1925 roku przemierzał Węgry, Austrię, Włochy czy Grecję, pracując jako korespondent prasowy i fotograf.
W czasie afrykańskiej podróży regularnie korespondował z żoną – napisał do niej ponad 1200 listów. Maria Nowakowa była również swego rodzaju agentką męża – zapewniała mu kontakt z wydawnictwami. Po powrocie z Afryki, Kazimierz Nowak rozpoczął pracę nad książką. Niestety na skutek zapalenia okostnej, a później zapalenia płuc zmarł – niecały rok po powrocie z wyprawy, w 1937 roku. Istnieje przypuszczenie, że choroba mogła być rezultatem wycieńczenia organizmu spowodowanego trudami podróży i malarią. Listy Kazimierza Nowaka doczekały się trzytomowego wydania zatytułowanego „Kochana Maryś. Listy z Afryki”.
O Kazimierzu Nowaku i jego wyczynie w samych superlatywach wypowiadał się Ryszard Kapuściński, ikona polskiego reportażu. Twierdził, że wyprawa Nowaka to wyczyn, który zasługuje na to, aby być opisanym w encyklopediach i słownikach obok największych ówczesnych podróżników. Według Kapuścińskiego Kazimierz Nowak pokazał, że bez uzbrojenia i w pojedynkę można przebyć ogromny kontynent i to w czasach, gdy Europejczycy dopiero zaczynali odkrywać Afrykę.
Historia afrykańskiej wyprawy Kazimierza Nowaka zdaje się być – z dzisiejszego punktu widzenia – niemożliwa. Bo jak to możliwe, że jeden człowiek, bez specjalistycznego sprzętu i technologicznie zaawansowanego roweru wybrał się na zupełnie nieznany sobie kontynent? Cała niezwykłość postaci Nowaka właśnie na tym polega – był doskonałym reportażystą, ale i człowiekiem nieustraszonym, a prawdopodobnie nawet całkiem szalonym.
Przeczytaj również: Przerażające legendy z polskich szlaków. Co zwiastuje nieszczęście?
Oprac. Redakcja
Źródła: kazimierznowak.pl, histmag.org, iderepublica.pl, bryk.pl
Odpowiedzi do zadań z podręczników z geografii znajdziesz tutaj:
Geografia – rozwiązania zadań z zeszytu ćwiczeń
Odpowiedzi do zadań z podręcznika z geografii
Ćwiczenia z wyjaśnieniami – podręczniki z geografii
