Z tego artykułu dowiesz się:
Ich pojawienie się kojarzone jest najczęściej z ulewną burzą. By mogły zaistnieć, konieczne są specyficzne warunki atmosferyczne, które zapewniają chmury burzowe. Warto wiedzieć na ich temat więcej. Oto fakty i mity o piorunach.
Piorun – co to jest?
Mianem tym w meteorologii określa się powstające w naturalny sposób ekstremalne wyładowanie elektrostatyczne, mające miejsce w atmosferze. Najczęściej jest to jedno ze zjawisk idących w parze z burzą. Powstanie pioruna wiąże się z wytworzeniem grzmotu i błysku światła. Pioruny mogą przyjmować różne formy. W zależności od wysokości, na jakiej powstają i jak się zachowują, wyróżnia się ich kilka różnych rodzajów.
Przeczytaj również: Czy bać się małpiej ospy? Lekarka zabrała głos
Jak powstaje piorun elektryczny?
Pioruny elektryczne często towarzyszą pojawiającym się wiosną i latem burzom. To właśnie one stwarzają idealne warunki do zaistnienia tego równie pięknego, co niebezpiecznego zjawiska. Do wytworzenia piorunów konieczny jest ruch kropli wody i kryształków lodu znajdujących się w chmurze burzowej. Zjawisko to zachodzi pod wpływem silnych podmuchów wiatru. Dochodzi wówczas do intensywnego tarcia. Przemieszczający się w górę chmury lód, przekazuje elektrony wodzie. Oznacza to, że szczyt formacji staje się elektrododatni. W zależności od tego, z jakim rodzajem pioruna mamy do czynienia, może on kierować się ku dołowi, w stronę powierzchni Ziemi; ku górze, do jonosfery; a także przemieszczać się równolegle, w chmurach.
Przeczytaj również: Retrogradacja Merkurego. Czym jest i czy rzeczywiście ma na nas wpływ?
Rodzaje piorunów
Większość piorunów, które obserwować można z Ziemi, kieruje się z chmur ku jej powierzchni. Czasem zdarza się sytuacja odwrotna. Pioruny kierują się wówczas z Ziemi do nieba. Jak dochodzi do tego zjawiska? Pioruny od Ziemi do nieba powstają pod wpływem przemieszczenia się elektronów do chmur. Wyładowania atmosferyczne generowane są w takim przypadku przez wysokie obiekty.
Pioruny w chmurach to kolejny z ciekawych typów tego zjawiska. Powstają w kilku różnych przypadkach. Jednym z nich jest sytuacja, w której burza nie jest zbyt intensywna i nie generuje wystarczającej liczby ładunków dodatnich. Pioruny w chmurach, kierujące się w stronę jonosfery, tworzą spektakularne formacje zwane elfami, czerwonymi duchami i niebieskimi strumieniami.
Przeczytaj również: TOP 7 niezwykłych ptaków. Wyglądają jak z filmów fantasy!
Ciekawostki o piorunach
Z piorunami wiąże się wiele ciekawostek. Są one zjawiskiem nie tylko spektakularnym i fascynującym, ale i, wbrew pozorom, nie do końca zbadanym. Stąd być może pokaźna liczba mitów towarzyszących opisywaniu piorunów. Warto obalić kilka z nich i zastąpić je ciekawostkami o tym niezwykłym, choć dość powszechnym zjawisku.
Pierwszym z mitów są pioruny bez grzmotów. Zjawisko tego typu nie może zaistnieć. Błyskawicom zawsze będzie towarzyszył dźwięk w trakcie ich powstawania. Może być on jednak niesłyszalny dla obserwatora. Do sytuacji takiej dojdzie w momencie, w którym znajdzie się on zbyt daleko od źródła grzmotu. Dźwięk zdąży się rozproszyć, zanim dotrze do uszu odbiorcy. Tego typu przypadek może zaistnieć, gdy burza widoczna jest w oddali, na horyzoncie. Grzmot czasem może zostać także stłumiony przez warunki pogodowe występujące w okolicy. Do takiej sytuacji może dojść w przypadku intensywnych opadów, którym towarzyszą pioruny i grzmoty.
Kolejna z ciekawostek dotyczących wyładowań atmosferycznych dotyczy ich nazewnictwa. Czy istnieje różnica między piorunem a błyskawicą? Czy może to jedno i to samo? Czym różnią się pioruny od błyskawic? Odpowiedź jest prosta. Piorun to zjawisko polegające na naturalnym powstaniu silnego wyładowania elektrostatycznego w atmosferze. Towarzyszący mu błysk to po prostu błyskawica.
Z powstaniem i uderzeniem piorunów wiąże się wytworzenie sporej dawki energii. W większości zostaje ona rozproszona w powietrzu, w tzw. kanale plazmy. Część, która nie ulega rozproszeniu, przekształca się w grzmot i błysk, które towarzyszą wyładowaniom atmosferycznym. Równocześnie nie zostaje ona w pełni wytrącona. Jej pierwotny odłam dociera do powierzchni ziemi w punkcie zetknięcia się z nią łuku elektrycznego. Zjawisko to jest wyjątkowo niebezpieczne. Może być zagrożeniem dla znajdujących się w jego pobliżu ludzi. Uderzenie pioruna może być śmiertelne. Jak się przed nim uchronić? Przede wszystkim unikać otwartych przestrzeni w czasie burz i chowania się pod wysokimi drzewami.
Odpowiedzi do zadań z podręczników z geografii znajdziesz tutaj:
Geografia – rozwiązania zadań z zeszytu ćwiczeń
Odpowiedzi do zadań z podręcznika z geografii
Ćwiczenia z wyjaśnieniami – podręczniki z geografii
