Przed rozpoczęciem omawiania tematu patologicznych zjawisk w miejscu pracy, należy zdefiniować samo pojęcie patologii.

PATOLOGIA (według "Słownika wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych" Władysława Kopalińskiego) to nauka o zjawiskach chorobowych; anatomiczne i fizjologiczne odchylenia od stanu normalnego (w tkankach zwierząt i roślin pod wpływem chorób).

PATOLOGICZNY - chorobowy, nienormalny, chorobliwie intensywny (stan).

Po uwzględnieniu ww. definicji możemy powiedzieć, że zjawisko patologiczne to takie, które nie jest normalne, powszechnie akceptowane; jest niezgodne z ogólnie przyjętym, obowiązującym (w danym państwie) prawem. Do najbardziej rozpowszechnionych i uważanych za najgroźniejsze zjawisk patologicznych zaliczamy mobbing i molestowanie seksualne.

Mobbing to celowe, systematycznie powtarzające się (przez dłuższy czas) zachowanie naruszające godność osobistą pracownika. Zazwyczaj ma na celu: poniżenie, ośmieszenie, zaniżenie samooceny nękanego, całkowite wyeliminowanie lub odizolowanie pracownika od jego współpracowników. Sprawcą mobbingu bywa zazwyczaj przełożony bądź inny pracownik. Istnieje kilka taktyk mobbingu. Wśród najczęściej wymienianych znajdują się:

- taktyka upokorzenia

- taktyka zastraszenia

- taktyka pomniejszenia kompetencji

- taktyka izolacji

Pierwsza z nich ma zawsze na celu upokorzenie, ośmieszenie bądź poniżenie szykanowanej osoby w oczach innych pracowników. Taktyka zastraszenia jak sama jej nazwa wskazuje opiera się na strategii zastraszenia, czyli wymusza pewne pożądane przez sprawcę mobbingu zachowania, używając w tym celu szantażu czy gróźb (np. utrata pracy). Podobnie jest w taktyce pomniejszenia konsekwencji. Tu nad szykanowanym wisi widmo utraty części obowiązków i zadań, jakie do tej pory wykonywał w miejscu pracy, a co za tym idzie być może utrata posady. Ostatnia z taktyk mobbingu ma na celu odizolowanie pracownika od reszty członków załogi. Wyeliminowanie go z zespołu, ze społeczności firmy.

Mobbing to innymi słowy wszelkiego rodzaju nękanie, znęcanie się, prześladowanie, szykanowanie, które zawsze ma na celu uprzykrzenie życia pracownikowi i z założenia prowadzi do zaburzeń w jego prawidłowym funkcjonowaniu. Zawsze ma konsekwencje niekorzystne dla osoby prześladowanej. Ofiarą mobbingu może stać się każdy, gdyż to cechy prześladowcy, a nie prześladowanego są przyczyną tego zjawiska. Najczęściej sprawcą mobbingu jest przełożony. Zazwyczaj jest to osoba o wygórowanych ambicjach i wymaganiach wobec swoich podwładnych, ma zbyt wysokie mniemanie o sobie, zawyżoną samoocenę, wygórowane zdanie na temat posiadanych umiejętności i kwalifikacji. Ponad to posiada szeroki ( bądź zbyt szeroki) zakres uprawnień i przywilejów, które chętnie wykorzystuje nękając ludzi mu podlegających.

Najczęściej odpowiedzialność za mobbing w miejscu pracy (organizacji, przedsiębiorstwie) ponosi kierownictwo, które bądź samo jest jego sprawcą, bądź lekceważy i ignoruje konflikty istniejące między pracownikami, nie dostrzega ich, a tym samym stwarza przestrzeń do powstawania zjawiska mobbingu.

Szykanowani pracownicy często sami stwarzają dogodne warunki dla rozwijania się zjawiska mobbingu, gdyż w obawie przed utratą pracy lub bojąc się innych konsekwencji, nie ujawniają, że są ofiarami tego patologicznego zachowania tylko biernie mu się poddają. Taka postawa utwierdza prześladowcę, że może on nadal bezkarnie prześladować swoje ofiary, nie czuje się zagrożony, nie obawia się skutków swojego zachowania, a tym bardziej nie uświadamia sobie, że jego postępowanie jest niewłaściwie i szkodliwe dla innych. Ogromne znaczenie ma także postawa świadków mobbingu, czyli osób, które o istnieniu tego zjawiska w miejscu pracy wiedzą, ale go nie ujawniają, w żaden sposób nie reagują i nie próbują mu zapobiec. W takiej sytuacji mobbing rozwija się szybciej, prężniej, a często zyskuje na sile.

To patologiczne zjawisko powinno być zdecydowanie zwalczane nie tylko przez kierownictwo danej firmy, ale głównie przez jego ofiary i świadków. Mobbing jest bowiem wyrazem i skutkiem nieprawidłowości zachodzących w stosunkach międzyludzkich.

Kolejnym negatywnym zjawiskiem, które często pojawia się w wielu miejscach pracy jest molestowanie seksualne. Jest ono definiowane jako zachowanie o charakterze seksualnym naruszające godność osobistą osoby molestowanej, nieakceptowane przez społeczeństwo jako niezgodne, sprzeczne z normami społecznymi. Molestowanie seksualne to także niechętnie przyjmowane zaloty bądź inne zachowania o podłożu erotycznym, otwarte żądanie od molestowanego zachowań o charakterze seksualnym zawsze pod jakąś groźbą np. utraty pracy, wstrzymania awansu lub podwyżki, zablokowania nagrody za wyniki w pracy itp.

W pierwszym przypadku nie zawsze musimy mieć do czynienia ze zjawiskiem molestowania seksualnego, często dochodzi do zwyczajnego nieporozumienia, bo niektóre zachowania bywają różnie interpretowane w różnych sytuacjach i przez różne osoby. Np. żarty o tematyce erotycznej czy tego samego typu zaczepki słowne zazwyczaj niechętnie są odbierane przez kobiety, dlatego mężczyźni powinni uważać, by ich dowcipy nie zostały błędnie zinterpretowane i wystrzegać się zachowań, które mogłyby być przez kobiety odczytane jako propozycja seksualna, a tym bardziej jako molestowanie seksualne.

Natomiast w przypadku, gdy ma miejsce otwarte żądanie czegoś (o charakterze seksualnym) pod jakąś groźbą, zawsze mamy do czynienia ze zjawiskiem molestowania seksualnego. W takiej sytuacji żadna ze stron (ani molestujący, ani molestowany) nie powinna mieć wątpliwości, że uczestniczy w tym zjawisku molestowania seksualnego.

Należy pamiętać, że tak jak w przypadku mobbingu, molestowanie seksualne nie jest zachowaniem normalnym. Jest niezgodne z ogólnie przyjętymi normami społecznymi i obowiązującymi prawami i zawsze powinno być ujawniane i bezwzględnie zwalczane.