INSTRUMENTY STRUNOWE- CHORDOFONY

Dzieli się je na:

  • smyczkowe;
  • szarpane;
  • uderzane.

Źródłem dźwięku w tych instrumentach jest drgająca struna.

INSTRUMENTY SMYCZKOWE

Należą do nich: skrzypce, altówka, wiolonczela i kontrabas. Składają się one z: pudła rezonansowego, podstawka, duszy i szyjki. Najczęściej wprawia się w ruch strunę za pomocą smyczka- złożonego z drzewca i z włosia. Podstawowe techniki gry na instrumentach smyczkowych to:

  • legato, otrzymywane dzięki przesuwaniu smyczka po strunie;
  • spiccato; jest to technika gry polegająca na uderzeniu włosiem o struny;
  • pizzicato; dźwięk wydobywa się szarpiąc struny- bez użycia smyczka;
  • col legno; uderzanie struny drzewcem smyczka;
  • klang; jest to rodzaj pizzicata wprowadzony przez Bartoka, polegający na tak silnym szarpnięciu strun, by uderzyły o gryf.

Instrument

Skala

Struny

Skrzypce

g- c4

g- d1- a1- e2

Altówka

c- e3

c- g- d1- a1

Wiolonczela

C- a2

C- G d- a

Kontrabas

E- c1

E- A- D- G

INSTRUMENTY SZARPANE

Struna w tych instrumentach zostaje wprawiona w ruch przez szarpnięcie jej palcem. Najpopularniejsze instrumenty z tej grupy to harfa, gitara i klawesyn.

Harfa składa się z:

  • podstawy;
  • słupa i pudła rezonansowego;
  • ramy;
  • czterdziestu sześciu strun;
  • siedmiu pedałów.

Artykulacja wykorzystywana podczas gry na harfie:

  • arpeggio;
  • tryl;
  • tremolando;
  • glissando;
  • flażolet.

Skala harfy obejmuje dźwięki od Ces do ges4.

Gitara zbudowana jest z:

  • pudła rezonansowego;
  • szyjki,
  • chwytnika;
  • sześciu strun.

Możliwe do wykonania na gitarze są:

  • arpeggio;
  • tremolo;
  • glissando;
  • flażolet.

Skala gitary mieści w sobie dźwięki od E do a2.

Klawesyn posiada duże pudło rezonansowe w kształcie trójkątnym. Skala tego instrumentu obejmuje dźwięki od F do f4. Sposób gry nie różni się znacząco od fortepianu- klawesyn jest instrumentem lżejszym, łatwiej jest na nim wydobyć dźwięk, choć mniejszy jest zakres dynamiki możliwej do wydobycia na klawesynie niż na fortepianie. Od fortepianu klawesyn różni się sposobem powstawania dźwięku- nie ma tu systemu młoteczkowego, ale dźwięk powstaje przez podrzucenie skoczka, które wywołuje uderzenie klawisza, na końcu którego znajduje się piórko szarpiące strunę. Dźwięk klawesynu jest krótszy niż fortepianu.

INSTRUMENTY UDERZANE

W grupie tej można wyróżnić drugą, mniejszą podgrupę- instrumentów klawiszowych:

  • pianino;
  • fortepian;

zaś instrumentem strunowym uderzanym, bez mechanizmu klawiszowego są:

  • cymbały.

Fortepian został wynaleziony przez Bartolomeo Cristoforti w roku 1711. Zbudowany jest z dużego pudła rezonansowego podtrzymywanego przez trzy nogi. Wewnątrz pudła znajdują się struny, mechanizm młoteczkowy, tłumiki, posiada tez klawiaturę i pedały. Dźwięk powstaje po uderzeniu klawisza, który powoduje ruch młoteczka uderzającego strunę. Skala fortepianu obejmuje dźwięki od A do c5.

INSTRUMENTY DĘTE- AEROFONY

Źródłem dźwięku w tego rodzaju instrumentach jest drgający wewnątrz piszczałek słup powietrza. Dzieli się je na:

  • drewniane;
  • blaszane;
  • posiadające mechanizm klawiszowy.

INSTRUMENTY DĘTE DREWNIANE

Najprościej dzieli się je na:

  • wargowe;
  • pojedynczostroikowe;
  • podwójnostroikowe.

Do grupy instrumentów dętych drewnianych wargowych zalicza się:

  • flet;
  • flet piccolo.

Oba te instrumenty zbudowane są z:

  • głowy z wargą i otworem wlotowym;
  • części środkowej;
  • stopy (na dwóch ostatnich zlokalizowany jest system klapowy).

Flet piccolo jest mniejszy od fletu poprzecznego mniej więcej o połowę. Skala fletu obejmuje dźwięki od c1 c0 c4, zaś fletu piccolo od d2 do b4.

Sposoby artykulacji:

  • legato;
  • staccato;
  • ozdobniki;
  • flażolety.

W skład grupy instrumentów dętych drewnianych pojedynczostroikowych wchodzą:

  • klarnet;
  • klarnet basowy;
  • saksofon.

Klarnet basowy jest instrumentem większym od klarnetu i różni się od niego pewnymi szczegółami , jednak ogólny schemat budowy ich obu jest taki sam:

  • ustnik;
  • beczułka;
  • baryłka;
  • część górna i dolna, na których mieszczą się klapy;
  • czara dźwiękowa.

Skala klarnetu obejmuje dźwięki: e- a3, klarnetu basowego: D- b1.

Instrumenty dęte drewniane podwójnostroikowe to:

  • obój;
  • rożek angielski;
  • fagot;
  • kontrafagot.

Obój zbudowany jest z :

  • ustnika;
  • części górnej i dolnej z rozmieszczonymi na nich klapami;
  • czary dźwiękowej.

Instrument ten nie jest tak ruchliwy jak flet czy klarnet, ale posiada duże walory kolorystyczne. Możliwe do wykonania na oboju są legato, staccato, flażolety, biegniki, ozdobniki. Skala: b- a3.

Rożek angielski posiada około 75 cm długości- jest to piszczałka z gruszkowatą czarą dźwiękową i lekko wygiętym ustnikiem. Skala: h- c3.

Fagot posiada:

  • stopę;
  • skrzydło;
  • bas- i na nich rozmieszczone są klapy;
  • czarę dźwiękową;
  • esowatą rurkę.

Wykonalne na nim jest legato, staccato, biegniki i pasaże. Jest instrumentem mniej ruchliwym niż obój. Skala fagotu obejmuje dźwięki od B do fis2, kontrafagot jest najniżej brzmiącym instrumentem i jego skala sięga dźwięku A na dole i a1 na górze.

INSTRUMENTY DĘTE BLASZANE

Do tej grupy instrumentów zalicza się:

  • trąbkę;
  • waltornię;
  • puzon;
  • tubę.

Trąbka jest rurą zwiniętą w kształt prostokąta o zaokrąglonych kątach. Z jednej strony zakończona jest ustnikiem, z drugiej rozszerzającą się czarą głosową. Posiada skalę: e- b3.

Waltornia posiada kolisty kształt, zakończona jest rozszerzającą się czarą głosową. Wewnątrz tworzącej ją rury znajdują się trzy dodatkowe rurki, uruchamiane za pomocą znajdujących się na zewnątrz wentyli. Skala instrumentu obejmuje dźwięki: H- f2.

Puzon także jest wydłużoną piszczałką, zakończoną z jednej strony czara głosową, z drugiej ustnikiem. Specyficzny sposób regulacji dźwięku polega na przesuwaniu suwaka, zmieniającego jego wysokość. Skala puzonu obejmuje dźwięki: E- b2.

Tuba ma postać poskręcanej rury, zakończonej z jednej strony ustnikiem, z drugiej rozszerzającą się ku górze czarą głosową. Zakres dźwięków mieści się między E i b.

INSTRUMENTY DĘTE Z MECHANIZMEM KLAWISZOWYM

W tej grupie mieszczą się:

  • akordeon;
  • organy.

Organy są największym spośród wszystkich instrumentów. Składają się z:

  • mechanizmu napędu i rozdziału powietrza;
  • piszczałek;
  • mechanizmu gry.

Słup powierza, którego drganie powoduje powstanie dźwięku w organach przechodzi następującą drogę: miechy- kanały wiatrowe- kanały boczne- zbiorniki wiatrowe- wiatrownice- piszczałki.

Piszczałki są bardzo różnej długości- od kilku centymetrów do kilkunastu nawet metrów.

Mechanizm gry obejmuje:

  • manuały (klawiatury ręczne);
  • pedał (klawiaturę nożną);
  • przyrządy rejestrowe i łączniki;
  • trakturę, pełniącą funkcję łącznika między klawiaturą i rejestrem.

Skala organów obejmuje dźwięki: C- c7.

INSTRUMENTY PERKUSYJNE

Źródłem dźwięku w tych instrumentach jest cały, część lub drgająca membrana instrumentu. Dzieli się je na:

MEMBRANOFONY:

  • kotły;
  • bębny:
  1. wielki;
  2. podłużny;
  3. mały;
  4. bębenek baskijski;

IDIOFONY:

  • metalowe
  1. dzwonki;
  2. czelesta;
  3. wibrafon;
  4. dzwony rurowe;
  5. talerze;
  6. trójkąt;
  7. gong;
  8. tam- tam;
  • drewniane:
  1. ksylofon;
  2. marimbafon;
  3. kastaniety;
  4. marakasy;
  5. pudełeczka;
  6. terkotka
  7. klekotka.