Co to jest odruch?

Jest to reakcja organizmu na jakiś bodziec. Może to być bodziec zewnętrzny, docierający do nas ze środowiska, które nas otacza, lub bodziec wewnętrzny, wygenerowany przez nasz organizm. Na zadany bodziec zareagujemy odruchem. Jest to element działalności nerwowej zachodzący przy udziale ośrodkowego układu nerwowego naszego organizmu. Tak więc odruch jest odpowiedzią na przejście impulsów nerwowych po łuku odruchowym.

Możemy mówić o odruchach wrodzonych (bezwarunkowych) i nabytych (warunkowych , odruchy Pawłowa).

Odruch wrodzony - są to odruchy podstawowe, niezbędne do utrzymania życia. Na przykład wydzielanie skoków trawiennych podczas jedzenia. Odruch bezwarunkowy - jest to bezpośrednia reakcja na podnietę.

Odruch warunkowy - jest po prostu wyuczony. Powstaje w wyniku wielokrotnego kojarzenia bodźca bezwarunkowego. Skojarzenie jedzenie z zaspokojenie głodu może wywołać wydzielanie soków trawiennych na sam widok jedzenia.

Odruchy noworodka

Noworodek wykazuje pewną liczbę odruchów. Tuż po urodzeniu bardzo wyraźnie zaznacza się odruch ssania -

polega na niezwykle energicznym ssaniem kciuka lub brodawki sutkowej. Praktycznie każde dotknięcie okolic ust noworodka powoduje u niego natychmiastowe szukanie pożywienia - co przejawia się braniem do ust wszystkiego co może uchwycić i ssać. Odruch ssania jest ściśle powiązany z odruchem szukania - w wyniku dotknięcia policzka lub kącika ust dziecka następuje odwrócenie głowy w stronę zadziałania bodźca.

Odruch chwytny - bardzo mocny chwyt za palce, na przykład podczas pierwszego badania tuż po porodzie przez pediatrę.

Odruch Moro inaczej odruch obejmowania - pojawia się tuż po urodzeniu i utrzymuje do 3 miesiąca życia. Jest oznaką prawidłowego funkcjonowania układu równowagi. W sytuacji barku tego odruchu należy podejrzeć uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego. Po zadziałaniu jakiegokolwiek gwałtownego bodźca np. podniesienie noworodka za obie ręce do góry i opuszczenie bez podtrzymania główki, poruszenie łóżeczkiem, dziecko odwodzi i prostuje ramiona, otwiera dłonie, przekręca główkę w jedną stronę.

Do odruchu stąpania dochodzi w momencie gdy dziecko postawione pionowo stopami dotyka podłoża, wówczas zaczyna stawiać kroki. Odruch ten określamy jako chód autonomiczny.

Odruch Babińskiego - odruch ten występuje fizjologicznie do drugiego roku życia. Polega na wyprostowaniu dużego palca u stóp z jednoczesnym zgięciem pozostałych paluszków podeszwowo. Odruch ten jest wywoływany przez drażnienie skóry bocznej powierzchni stopy.

Niesymetryczny toniczny odruch szyjny- wyzwala się przy ułożeniu dziecka na plecach. Odruch ten polega na prostowaniu kończyn po tej stronie, w którą zwrócona jest twarz i na zgięciu kończyn po stronie przeciwnej. Odruch jest od urodzenia. Znika zwykle po 3- 4 miesiącu życia.

Odruch Galanta - inaczej wygięcie grzbietu - uzyskuje się przez drażnienie okolicy przykręgosłupowej pleców. Następuje wówczas zgięcie grzbietu w stronę drażnioną.

Odruch Szala - przy obejmowaniu ręką noworodka leżącego na plecach kieruje się on do boku po przeciwnej stronie, unosząc łokieć ponad tułów dziecka. U noworodka donoszonego ręka nie dochodzi do wyrostka barkowego, a łokieć nie sięga do linii środkowej ciała.

Skrzyżowany odruch wyprostu - drażnienie powierzchni podeszwowej stopy lekko wyprostowanej kończyny dolnej. Efekt: w pierwszej fazie uzyskujemy zgięcie przeciwstawnej nogi - w drugiej fazie, jej przywodzenie, a w trzeciej - wyprostu.