Wypracowania

„Pan Tadeusz” Andrzeja Wajdy wraz z konspektem.

Utwory literackie, często stają się podstawą do nakręcenia filmu. Wtedy to, film staje się adaptacją działa literackiego.

Adaptacja filmowa, to inaczej dostosowanie utworu literackiego na potrzeby filmu.

Film "Pan Tadeusz", powstał w 1999 roku. Reżyserem i autorem scenariusza jest Andrzej Wajda. Dialogi stworzył Piotr Wereśniak. Muzykę komponuje Wojciech Kilar. Alan Starski, będzie autorem scenografii, zaś zdjęcia wykona Paweł Edelman.

Postacie literackie zagrają: Jacka Soplicę Bogusław Linda, Gerwazego Daniel Olbrychski, Hrabiego Marek Kondrat, Telimenę Grażyna Szapołowska, Tadeusza Michał Żebrowski, Zosię Alicja Bachleda - Córuś, Sędziego Andrzej Seweryn, Podkomorzego Jerzy Trela, Bartka Marek Perepeczko.

Litwę stworzono na obszarach, gdzie wychował się Andrzej Wajda, były to Smolniki na Suwalszczyźnie.

Dwór w Soplicowie, został stworzony za pomocą dworku szlacheckiego w Turowej Woli, pochodzi on z XIX wieku. Dobudowano w nim z boku alkierze, pokryto dach gontem i od frontu stworzono ogródek Zosi. Wnętrza dworku, stworzono w Wytwórni Filmów Dokumentalnych i Fabularnych w Warszawie. W tym miejscu, zostały także nakręcone wszystkie sceny zbiorowe z udziałem głównych bohaterów.

Ekipa filmowa, maiła trudności ze znalezieniem obiekty, który mógłby posłużyć, jako zamek Horeszków. W filmie zobaczyliśmy połączenie trzech różnych miejsc. Były to ruiny zamku w Kazaniu, Cytadeli Warszawskiej i Zamku Warszawskiego.

Wystrój wnętrz, starano się stworzyć w ten sposób, że szukano jak najwięcej autentycznych przedmiotów, pochodzących, nie tylko z wieku XVIII, ale i wcześniejszych. Tradycją, bowiem było przechowywania przez pokolenia rodzinnych pamiątek. Udało się zebrać, około 80% przedmiotów pochodzących ze zbiorów prywatnych, resztę z kolekcji muzealnych.

Jedną z najważniejszych postaci jest ksiądz Robak, grany przez Bogusława Lindę. Uważam, że reżyser bardzo trafnie obsadził tę rolę. Bez trudu możemy sobie wyobrazić, grającego w habicie mnichów bernardynów, Lindę, jako krewkiego, skłonnego do bijatyk szlachcica, który świetnie władał szablą i jeździł konno. Świetnie również, wczuwa się w rolę mnicha, kiedy to opowiada Gerwazemu, historię swojego życia.

Tadeusz, grany przez Michała Żebrowskiego, pokazuje nam młodzieńca, naiwnego, dopiero poznającego życie towarzyskie. Myślę, że aktor świetnie oddał charakter mickiewiczowskiego Tadeusza. Żebrowski, nie stara się pokazać tej postaci inaczej, niż opisał ją Mickiewicz. Nie ma jeszcze ukształtowanych poglądów, nie jest indywidualistą. Na tle innych postaci, jest bohaterem dosyć mało barwnym.

Telimena, którą zagrała Grażyna Szapołowska, dokładnie pokazuje, jaką bronią władała opisana przez Mickiewicza postać. Charakteryzuje ją zalotność, umiejętność wykorzystania swego wdzięku. Umie owinąć sobie mężczyzn wokół palca. Nie wyobrażam sobie innej aktorki, która mogłaby tak realistycznie odegrać rolę Telimeny.

Na pochwałę, zasługuje również Marek Kondrat, który wcielił się w postać Hrabiego. Dokładnie widać, dzięki niemu, co miał na myśli Mickiewicz, opisując zafascynowanie Polaków francuszczyzną. Jego sposób zachowania i mówienia nie pozostawia wątpliwości.

Andrzej Wajda, dużą rolę przywiązał także do opisów przyrody i roślinności występującej w epopei. Na tę okoliczność, stworzono od podstaw ogródek Zosi, który dodatkowo pokazał piękno XVIII wiecznego dworku szlacheckiego i miejsc, które się przy nim znajdowały.

Posadzone rośliny, tak dobrano, aby sprawiały wrażenie, że rosną w tym miejscu od dawna.

Również puszczę, w której polowano na niedźwiedzia, stworzono na potrzeby filmu, ze zwykłego lasu. Wykopano groble i postarzano specjalnie drzewa (dokładając korę do pni), aby przypominały, olbrzymie dęby puszczy litewskiej.

Konsultantem do spraw zwierząt w filmie, był Marek Pinkowski, który był odpowiedzialny, za scenę z mrówkami w lesie. Przeniesiono specjalnie mrowisko i pozbawiono mrówek kwasu mrówkowego, aby scena Tadeusza z Telimeną wypadła bardzo wiarygodnie.

Wytresowano także czarnego barana, aby wybiegał z krzaków przed kamerę w momencie przejazdu wozów. Barana wytresował Jacek Kadłubowski.

W filmie wystąpiły motyle, bociany, psy, konie oraz niedźwiedź, który został skonstruowany na potrzeby filmu. Jako jedyne zwierzę nie jest prawdziwy.

Istotną rolę odegrały również militaria. Ekspertem doradzający był Andrzej Szejnach. Dopatrzył się on błędów, jakie popełnił Mickiewicz, pisząc utwór. Przedstawił, bowiem piechotę, która miała bagnety. Byli to jegrzy - strzelcy wyborowi, którzy bagnetów nigdy nie mieli. A w epopei mają. Jednak reżyser postanowił wiernie odtworzyć utwór literacki pod tym kątem i niczego nie zmieniać. Poeta pisze również, że kapitan Rykow, ma trzy krzyże i osiem medali. Zgodnie z prawdą historyczną mógł mieć jeden medal. Rykow teoretycznie mógł mieć osiem krzyży. W tym czasie oficerowie nosili tylko krzyże.

Mirosław Bartosik, był odpowiedzialny za efekty specjalne. Tych w filmie jest dużo, polowanie, atak Moskali itd. Efekty te zostały przeprowadzone bardzo profesjonalnie.

Andrzej Wajda, odpowiadając, dlaczego tworzy taki film powiedział: " Pragnę przedstawić w filmie przede wszystkim to, co najważniejsze w utworze Adama Mickiewicza - naszą historię, naszą przeszłość".

Myślę, że udało się przenieść, tak trudne dzieło literackie, na ekran filmowy. Czasami zdawało mi się, że to obrazy z mojej głowy znajdują się na ekranie. Oddał bardzo wiernie epopeję narodową. Pokazał obyczaje, stroje, sposób życia społeczeństwa polskiego tak, że bardzo je nam przybliżył. Nawet, jeżeli niektóre fragmenty zostały pominięte, to uważam, że udało się stworzyć całość, która jest pokazaniem życia w XVIII wiecznej Polsce.

Andrzej Wajda, starał się pokazać w filmie polskie charaktery, które są aktualne również dzisiaj. Polak najpierw zrobi, potem pomyśli. Pokazał, że w dobie romantyzmu, ta cecha charakteru nie była nam obca. Mickiewicz, starał się w swoim utworze odmalować piękno przyrody polskiej. Reżyser, również starał się, jak najlepiej pokazać naturę. W adaptacji filmowej możemy zobaczyć, lecące bociany i ciepłe, polskie wiosenne dni.

Aktorzy, którzy brali udział w filmie, rozumieli ciężar odpowiedzialności, jaki na nich spoczywa. Uważam, że wywiązali się z niego idealnie. Zasługą reżysera, jest dobranie osób, które mają olbrzymie doświadczenie aktorskie. Wyjątkiem jest debiutująca Alicja Bachleda - Córuś, która nie miała aktorskiego doświadczenia i grała w filmie pierwszy raz. Należy przyznać, że z tak poważną rolą, poradziła sobie doskonale.

Ostatnie refleksje dotyczące nakręcenia filmu, odnajdziemy w książce "Zagrajcie mi to pięknie - Pan Tadeusz według Andrzeja Wajdy", kiedy reżyser, podsumowuje swoją pracę: "I jeszcze jedno. Realizacja tego filmu będzie wymagała od nas nadludzkiego wysiłku. Dlatego chciałem go robić z ludźmi, którzy mają szczęście, robią filmy, które przynoszą im satysfakcję, przynoszą sukces, którzy wnoszą wolność i swobodę. Chciałem mieć aktorów, którzy nie mają kompleksów, są szczęśliwi i pokażą to w filmie. Świat ludzi, których opisuje Mickiewicz, jest przecież światem ludzi szczęśliwych...".

Temat: Dzieło literackie, a jego adaptacja filmowa.

Bibliografia

I. Literatura podmiotu:

1. Adam Mickiewicz - "Pan Tadeusz", Książka i Wiedza, Warszawa 1985

2. Andrzej Wajda - "Pan Tadeusz", 1999 (film)

II. Literatura przedmiotu:

1. Marek Miller - "Zagrajcie mi to pięknie - Pan Tadeusz według Andrzeja Wajdy", Prószyński i Spółka, Warszawa 1999

2. Halina Chociłowska, Barbara Czchowska, Zofia Czchowska - "Słownik języka polskiego", Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1978

3. Joanna Bartoszewicz, Krzysztof Bilica, Jolanta Dziadosz - "Encyklopedia Powszechna PWN", Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1983

4. Agnieszka Nawrot - "Słownik lektur", GREG, Kraków 2004

III. Materiały pomocnicze:

1. Fragmenty filmu "Pan Tadeusz" (płyta dvd).

2. Odtwarzacz płyt dvd.

Ramowy plan wypowiedzi

I. Określenie problemu:

1) Określenie pojęć adaptacji filmowej i dzieła literackiego.

II. Kolejność prezentowanych argumentów:

1) Wybór aktorów grających w filmie głównych bohaterów książki.

2) Wybór scenografii.

3) Charakterystyka postaci, gra aktorska.

4) Flora i fauna w filmie.

5) Opis natury w "Panu Tadeuszu", pokazanie jej w filmie.

6) Ciekawostka:

Refleksje reżysera, dotyczące filmu.

III. Wnioski:

1) Adaptacja filmowa, przedstawiająca obraz polskiego społeczeństwa w XVIII wieku.