Co to jest poezja tyrtejska?

Poezja tyrtejska to typ poezji poświęconej sprawom państwa, ojczyzny (czyli patriotycznej) apelujący o włączenie się w walkę o wolność ojczystej ziemi, w obronę ukochanego kraju przed znienawidzonym wrogiem. 

Poezja tyrtejska to poezja zaangażowana, podejmująca istotne aktualne tematy. Celem poezji tyrtejskiej jest oddziaływanie na czytelnika i zachęcenie go do czynu, a przynajmniej do niepozostawania obojętnym.

Poezja tyrtejska - pochodzenie terminu 

Nazwa poezja tyrtejska została zaczerpnięta od imienia Tyrtajosa (Tyrteusza), poety i śpiewaka starożytnego, pochodzącego prawdopodobnie ze Sparty, zagrzewającego swoich rodaków do boju. 

Wzorem modelu poezji tyrtejskiej stał się jeden z nielicznych zachowanych jego utworów "Wezwanie do walki". Twórca poezji tyrtejskiej nawołuje w nim do bohaterskiej walki nawet za cenę śmierci, obiecuje walczącym sławę i udział  we wspólnym zwycięstwie.

Poezja tyrtejska - przykłady

Poezja tyrtejska w literaturze polskiej powstawała w okresach szczególnego zagrożenia ojczyzny i naszego narodu. W okresie zaborów poezję tyrtejską tworzyli więc poeci romantyczni, oprócz wieszczów narodowych także mniej znani poeci. Znaczące są tytuły ich zbiorów wierszy: "Pobudka" S. Goszczyńskiego, "Sonety wojenne" S. Garczyńskiego, "Poezja ułana polskiego" M. Gosłowskiego. 

A. Mickiewicz włączając elementy poezji tyrtejskiej do swoich dzieł dramatycznych i epickich, rozpropagował wzorzec poety Tyrteusza, czyli twórcy jako przewodnika narodu w walce o wolność, wcielającego swą poezję w czyn, np. Konrad z III cz. "Dziadów", Wajdelota z "Konrada Wallenroda". Podobną postacią jest Kordian z dramatu J. Słowackiego. 

Kolejnym okresem płodnym pod względem powstawania wierszy utrzymanych w tonie poezji tyrtejskiej był czas okupacji (Krzysztof Kamil Baczyński - "Z głową na karabinie", "Bohater", T. Gajcy, A. Trzebiński). W literaturze współczesnej poezję tyrtejską tworzył m.in. W. Broniewski (wiersz "Bagnet na broń" ze zbioru o tym samym tytule).