Anakolut, bardzo niepożądany w pracach pisemnych, gdzie jest uznawany za błąd składniowy, w literaturze może być celowym i cenionym w pewnych kontekstach chwytem literackim.

 Anakolut - co to jest?

Słowo anakolutwywodzi się z greckiego z gr. anakolouthon = nie nadążać, nielogiczny. Oznacza zaś ono zniekształcenie konstrukcji składniowej, powodujące zanik związku między członami zdania, co owocuje jego gramatyczną niepoprawnością.

Przyczyny pojawiania się anakolutu w wypowiedziach

"Niekontrolowane" użycie anakolutu zachodzi zwykle w przypadku, gdy niezbyt biegły mówca próbuje wtrącić do wypowiedzi efektowne formy gramatyczne. Szczególnie zatem często z anakolutem będziemy mieć do czynienia przy nieprawidłowym użyciu imiesłowu przysłówkowego (tego z końcówkami -ąc, -wszy, -łszy). 

Gdy używa się go w funkcji równoważnika zdania i łączy ze zdaniem zawierającym inny podmiot, mogą powstać ryzykowne konstrukcje, np. będąc w szkole, dzwonił dzwonek

Anakolut jako chwyt literacki

W literaturze anakolutu używa się jako środka stylistycznego służącego do

- uniezwyklenia wypowiedzi, szczególnie w ambitnej poezji żądającej od czytelnika pewnej gimnastyki umysłu

- upodobnienia jej do mowy potocznej