Kazania świętokrzyskie - opracowanie jednego z najstarszych zabytków języka polskiego.

 "Kazania świętokrzyskie", będące jednym z zabytków polszczyzny, powstały najprawdopodobniej w drugiej połowie XIII lub na początku XIV stulecia. "Kazania świętokrzyskie" to zbiór sześciu średniowiecznych kazań (jedno w całości, reszta we fragmentach) przeznaczonych do wygłoszenia z okazji ważnych świąt liturgicznych: "Na dzień św. Michała", "Na dzień św. Katarzyny" (całe), "Na dzień św. Mikołaja", "Na Narodzenie Pańskie", "Na Objawienie Pańskie" oraz "Na Oczyszczenie Najświętszej Maryi Panny".

Kazania świętokrzyskie - pochodzenie 

"Kazania świętokrzyskie" są znane dopiero od 1890 r., kiedy polski historyk literatury Aleksander Brückner odkrył teksty zapisane na pergaminie wykorzystanym, jako część oprawy łacińskiej księgi pochodzącej z XV wieku. Nadał im nazwę "Kazania świętokrzyskie" ze względu na dawne miejsce przechowywania owej księgi, którym był klasztor na Łysej Górze w Górach Świętokrzyskich. 

Według badaczy pierwotnie "Kazania świętokrzyskie" były dłuższym tekstem prozatorskim, z którego cztery karty zostały pocięte na wąskie paski i wykorzystane do oprawy księgi zawierającej Dzieje Apostolskie i Apokalipsę św. Jana.

Kazania świętokrzyskie - treść i język

"Kazania świętokrzyskie" poruszają tematykę z dziedziny teologii chrześcijańskiej. Punktem wyjścia do wyłożenia poszczególnych zagadnień są doroczne święta i indywidualny charakter każdego z nich. Np. kazanie "Na dzień św. Michała" (jednego z archaniołów) zajmuje się naturą aniołów i ich rolą. Z kolei "Kazanie na dzień św. Katarzyny" kontrastuje nieskazitelny żywot świętej z czterema grzesznymi postawami. Podobna zasada realizuje się w tekstach pozostałych "Kazań świętokrzyskich".

Tekst "Kazań świętokrzyskich" jest zapisany prozą, ale noszącą znamiona rytmizacji (m.in. poprzez rymy). "Kazania świętokrzyskie" posługują się wyszukanym językiem, stylem ekspresywnym, mającym na celu pokreślenie sensu przekazywanych pouczeń. 

W "Kazaniach świętokrzyskich" można dostrzec dbałość o przestrzeganie zasad sztuki oratorskiej, co wskazuje na to, że nie były przeznaczone dla prostego ludu, ale dla bardziej świadomych odbiorców.