"Sonety krymskie" to utwory będące wynikiem refleksji poczynionych podczas podróży A. Mickiewicza na Krym. Struktura poszczególnych sonetów jest dwuwarstwowa: opisowo - refleksyjna. Z jednej strony mamy bogate opisy miejsc i zdarzeń, a z drugiej wnioski i przemyślenia powstałych pod wpływem uroków otaczającego świata. Inną cechą charakterystyczną "Sonetów krymskich" jest pojawiający się w nich podwójny podmiot liryczny. W jednych utworach jest to Pielgrzym, którego opisy i refleksje wypływają z głębokich doznań. W innych jest to towarzyszący Pielgrzymowi człowiek wschodu - Mirza. Niżej przedstawiamy poszczególnych bohaterów.
1. POSTAWA PIELGRZYMA:
- Uczucia Pielgrzyma zdominowane są przez tęsknotę za ojczyzną i bliskimi. Kultura i przyroda orientalna zachwycają go, jednak wspomnienie kraju jest silniejsze od innych doznań. "W takiej ciszy, tak ucho natężam ciekawie, / że słyszałbym głos z Litwy" ("Stepy akermańskie").
- Zachwyt Pielgrzyma potęguje bogactwo i różnorodność przyrody orientalnej. "Nocy wschodnia! Ty na kształt wschodniej odaliski / Pieszczotami usypiasz, a kiedym snu bliski, / Ty iskrą oka znowu budzisz do pieszczoty" ("Ałuszta w nocy").
- Pielgrzym podjął wędrówkę szukając natchnienia w poznawanej przyrodzie i ludziach, w ich kulturze i obyczajowości.
2. POSTAWA MIRZY:
- Mirza pochodzi z książęcego rodu. Całe swoje życie spędził na tych terenach. Inaczej postrzega orientalne piękno, gdyż obraz ten bliski jest mu od lat.
- Przyroda orientu nie ma przed nim tajemnic. Zna jej piękno, ale też zagrożenia.
- Jego uczucia i refleksje, jako człowieka Wschodu, w obliczu piękna przyrody są odmienne od spostrzeżeń Europejczyka.
- Jest przesiąknięty kulturą swojego kraju. Utożsamia górę z sułtanem tureckim, stawiając na równi potęgę i majestat obu. "Ciemny las twoim płaszczem, a janczary strachu / Twój turban z chmur haftują błyskawic potoki".
- Jest przewodnikiem Pielgrzyma i z sympatii dla niego pokazuje mu miejsca i krajobrazy niedostępne przeciętnemu podróżnikowi.
Te dwa punkty widzenia pełnią w "Sonetach krymskich" istotna rolę i zostały wprowadzone przez poetę celowo.
Obaj bohaterowie prezentują odmienny światopogląd, kulturę i sposób postrzegania piękna. Są to jednak opisy, które nie wykluczają się, ale doskonale uzupełniają. Słowa Pielgrzyma wyrażają zachwyt, lęk i zdumienie człowieka chcącego poznać tajemnice orientu. Zaś Mirza uzupełnia te opisy, jako człowiek od lat obyty z tamtejszym światem. Dzięki temu czytelnik może poznawać orientalne krajobrazy, kulturę i obyczajowość ludzi z dwóch odmiennych perspektyw.
