WSTĘP: Charakterystyczne cechy etosu rycerskiego:
Wzór rycerza: najwyższą wartością jest honor, oprócz tego: uczciwość, prawdomówność, obrona słabszych, wierność ojczyźnie i wierze chrześcijańskiej.
ROZWINIĘCIE: Znaczny wpływ wzoru rycerza na postawę bohaterów, którzy walczą o wolność w przestrzeni wieków; etyka rycerska stanowi punkt wyjścia dla oceny bohaterów
-" Pieśń o Rolandzie" - deifikacja Rolanda, wyidealizowanie jego czynów, przesadne wyolbrzymianie jego męstwa, podkreślenie honoru bohatera, który kierując się nim wolał śmierć, niż wezwać posiłki, starcie z Saracenami - poganami
-"Jerozolima wyzwolona" autorstwa T. Tasso. Utwór mówi o wyswobodzeniu Jerozolimy w trakcie pierwszej z wypraw krzyżowych; bohaterstwo to nie cecha wrodzona, ale sztuka przezwyciężania samego siebie; rycerz musi panować nad powodującymi grzech żądzami w imię najwyższych idei.
-"Transakcja wojny chocimskiej" autorstwa W. Potockiego - mówi o kampanii w Chocimiu w 1621 roku; pisany jest stylem kronikarsko - pamiętnikarskim, odtwarza prawdy historyczne; jest krytyką stanu szlacheckiego, rozsmakowanego w przywilejach, konfrontacja tego stanu z dzielnymi oraz mężnymi Sarmatami.
-III część "Dziadów" Adama Mickiewicza. Akt I, Scena I - wyidealizowanie młodzieży, członków wileńskiego Towarzystwa Filomatów, toczącej walkę o wolność, ta ich walka posiada rangę podobną do walki o wiarę; opis katowania został zestawiony z liturgią Mszy św. - dokonanie sakralizacji umęczonych Polaków oraz ich walk niepodległościowych
-"Sowiński w okopach Woli" Juliusza Słowackiego. Generał Sowiński, walczący w obronie Woli, wybiera śmierć zamiast kapitulacji i splamienia własnego honoru.
-"Gloria Victis" Elizy Orzeszkowej. Utwór jest pomnikiem wzniesionym na cześć powstańców biorących udxiał w walkach powstania styczniowego, a szczególnie na cześć Romualda Traugutta - ideału przywódcy, przyrównanemu do Leonidasa, podkreślone zostało jego męstwo, mądrość, a także patriotyzm narodu polskiego.
-"Potop", "Ogniem i mieczem", "Pan Wołodyjowski" Henryka Sienkiewicza. Wyidealizowanie polskiego stanu szlacheckiego, zaznaczenie odwagi i waleczności szlachty. Kmicic wyraża żal z powodu "przysięgi na krzyż", złożonej Radziwiłłowi, co stanowi przyczynę rozdarcia wewnętrznego, usiłuje naprawić swoje błędy, przybierając imię Babinicz.
-"Kamienie na szaniec" Aleksandra Kamińskiego. Powieść mówi o odwadze i waleczności młodzieży, harcerzy z Szarych Szeregów. Głównymi bohaterami są: Alek, Rudy i Zośka. Rudy uwięziony przez Niemców, jest gotów nawet ponieść śmierć, lecz nie zdradza kryjówki przyjaciół - honor i ojczyzna są najwyższymi wartościami dla tych młodych ludzi.
-"Pieśń o Stefanie Starzyńskim" Jana Lechonia. Tytułowy bohater - Starzyński - to jeden z wielu, przeciętny człowiek, zaś głównym bohaterem utworu jest Warszawa; wiersz mówi, iż patriotyzm to dobre wypełnianie powinności obywatelskich - ukazany jest kontrast pomiędzy Starzyńskim i Ordonem, negacja koncepcji "szalonego bohatera" i jednocześnie patosowi, który pociąga za sobą osoba rycerza, który walczy o niepodległość.
-"Pieśń o żołnierzach z Westerplatte" K. I. Gałczyńskiego. Dokonanie sakralizacji walk żołnierzy z Westerplatte, którzy nie skapitulowali, lecz walczyli do samej śmierci - zabranie bohaterów do nieba.
ZAKOŃCZENIE: Toczyły się rozmaite wojny, pojawiali się rozmaici bohaterowie, lecz zawsze kryterium ich oceny stanowi wartość ich etyki rycerskiej.
