Kiedy ludzie zaczynają analizować pojęcie patriotyzmu, myślą najczęściej o miłości do ojczyzny oraz gotowość poświęcenia się dla własnego narodu. Już wraz z momentem narodzin każdy człowiek zyskuje obywatelstwo. Oznacza to bowiem, że od tej chwili przynależy on do określonego państwa, ma wobec niego wyznaczone prawa i obowiązki. Obserwując własne poczynania, z biegiem czasu dane nam jest samodzielnie przyznać sobie miano „dobrego” bądź „złego obywatela”. Wyłącznie od nas samych zależy, jak zachowamy się wobec własnego narodu. Każdy z nas powinien też odpowiedzieć sobie na pytanie – czym tak naprawdę są dla nas zadania jakie stawia przed ludźmi obywatelstwo. Uciążliwym brzemię czy cenną motywacją, dzięki której mamy szanse uczestniczyć w rozwoju naszej ojczyzny? 

            Odpowiedzi na dane zapytanie poszukiwali także renesansowi twórcy. Zgodnie z duchem epoki, tworzyli również dzieła zaangażowane w rzeczywistość, jaka ich otaczała.  Jednym z nim był Jan Kochanowski, który za pomocą swej literackiej twórczości udzielał współobywatelom niezwykle intrygujących, a zarazem trafnych lekcji moralnych. Poeta nie odczuwał skrępowania w wyrażaniu własnej opinii na temat otaczających go problemów ówczesnego świata. W autorskich utworach wspominał on między inny o polityce, zagadnieniach związanych z wojną, czy z kościołem i religią. Niejednokrotnie podejmował on także temat postawy człowieka zarówno moralnej, jak i politycznej oraz jego umiejętności do przyjęcia odpowiedzialności za swe własne zachowania. Kochanowski poddawał analizie kwestie postawy obywatela wobec państwa, do którego przynależał. W „Pieśni o spustoszeniu Podola przez Tatarów”  poeta nawiązał do mającego miejsce w 1575 roku napadu Tatarów na Podole. W utworze zawarł on swe rozmyślenia dotyczące właściwego pojmowania obowiązków obywatela. Utwór ma charakter apelu, bowiem autor za jego pomocą próbuje przemówić do obywateli oraz nakłonić ich do zerwania z dotychczasowym, wygodnym życiem, by w zamian pomyśleli oni o zapewnieniu sobie bezpieczeństwa. Kochanowski krytykował postawę szlachty, jaką charakteryzowało rozmyślanie jedynie o korzyściach wynikających z sytuacji, gromadzeniu dóbr i lekceważeniu obowiązków wobec ojczyzny. Poeta upierał się przy utworzeniu wojska, które wytrwale będzie bronić polskich granic, bowiem właśnie to zadanie stawiał na głównym miejscu zarówno wobec samego siebie, jak i wszystkich Polaków. 

            Kwestie związane z postawą wzorowego obywatele zostały poruszone przez Kochanowskiego także w „Pieśni o dobrej sławie”, w której przekonuje on, iż obowiązkiem człowieka, w związku z tym, że został wybrany przez samego Stwórcę, jest dokonanie czegoś ważnego dla ludzkiej zbiorowości. Ludzką powinnością jest przede wszystkim sumienne służenie ojczyźnie, bowiem to właśnie ono zapewnić może pośmiertną sławę. Poeta zaleca, by ludzie obdarowani zostali przez Boga wieloma rozmaitymi talentami, jak najlepiej je wykorzystali. Tak więc ci, których wyposażono w talent jakim jest umiejętność elokwentnego wysławiania się, powinni służyć swym rodakom wypowiadając się w ich imieniu, bądź ich nauczać. 

            Wzór dobrego obywatelskiego postępowania Kochanowski przedstawił także w Pieśni XII,  w której natrafiamy na pojęcie cnoty, jaka stanowiła część filozofii stoickiej. Poeta nadaje jej jednak nieco innego znaczenia. Według poety cnota to nie tylko wewnętrzna harmonia i spokój, to przede wszystkim służba umiłowanej ojczyźnie, a ich osiągnięcie możliwe jest tylko dla tych, którzy zdecydują się służyć swemu narodowi. Podkreśla on także, iż dobrzy obywatele zostaną uhonorowani po śmierci i wówczas otrzymają oni najcenniejszą nagrodę. 

            Mimo iż odpowiedź na przedstawione we wstępie pytania może wydawać się łatwa, po dłuższym namyśle dochodzimy do wniosku, iż nie znajdziemy wyłącznie jednego rozwiązania. Dla każdego człowieka obowiązki jaki postawi przed nim ojczyzna przyjmą zupełnie inny charakter. Dla jednych staną się one niczym uciążliwe brzemię, dla drugich zaś okażą się być cenną motywacją do uczestniczenia w rozwoju własnego narodu. Osobiście uważam, że każdy, kto choć raz bez wahania przyznał sobie miano patrioty, doskonale zdaje sobie sprawę, iż zadania jakie stawia przed nami ojczyzna są jedynie niewielką formą odpłaty, jakiej dokonujemy, by podziękować za hojne dary, które od niej otrzymaliśmy.