Kultura starożytna i Biblii, jest źródłem inspiracji dla kultury świata. Inspiracje antykiem związane są z zapożyczeniem wątków literackich, mitów, archetypów ludzkich zachowań. Z filozofii, czerpiemy wiedzę o estetyce, moralności, zachowań związanych równowagą duchową. W sferze moralnej Biblia i zawarte w niej przykazania stały się podstawą związków międzyludzkich.
W literaturze, odnajdujemy następujące wątki mitologiczne:
- poświęcenie się dla dobra ludzkości
a) Prometeusz - wykradł bogom ogień, aby podarować go ludziom, zrobił to bezinteresownie. Został ukarany za swoje postępowanie.
b) Konrad z III cz. "Dziadów".
c) doktor Judym, z "Ludzi bezdomnych". Chciał polepszyć życie najbiedniejszej warstwie społecznej. Był niezrozumiany przez otoczenie.
- nieszczęśliwa miłość, uczucia, które przynoszą nieszczęście
a) Parys i Helena - z powodu porwania Heleny, rozpoczęła się dziesięcioletnia wojna trojańska.
b) Justyna Bogutówna i Zenon Ziembiewicz w "Granicy" Zofii Nałkowskiej. Tworzą toksyczny związek, który doprowadza do tragedii.
- wędrówka
a) postać Odyseusza, przedstawiona w "Odysei". Bohater stara się powrócić do ojczyzny Itaki. Bogowie nie pozwalają mu wrócić aż przez dziesięć lat.
b) Dante Alighieri "Boska komedia", bohater wędruje po piekle.
c) Mikołaj Doświadczyński
- Dedal i Ikar
a) Dedal, skonstruował skrzydła, dla siebie i syna, aby uciec z Krety. Został poproszony o wybudowanie labiryntu dla Minotaura. Ikar zapominając o delikatnej konstrukcji skrzydeł, wzbił się w powietrze, wosk łączący pióra roztopił się i Ikar spadł do morza.
b) obraz Petera Bruegela "Upadek Ikara".
c) Ernest Bryll "Wciąż o Ikarach głoszą".
Biblia, jest inspiracją dla wielu twórców. Inspiracje Starym i Nowym Testamentem odnajdujemy w literaturze, malarstwie, rzeźbie, filmie. Jest zbiorem wzorców osobowych, postaw, symboli. W codziennym życiu, używamy zwroty pochodzenia biblijnego. Przekłady Biblii, przyczyniły się do powstania języków narodowych.
- inspiracje biblijne w sztuce:
a) fresk w refektarzu klasztoru Santa Maria delle Grazie "Ostatnia wieczerza" Leonarda da Vinci.
b) fresk z kaplicy Sykstyńskiej "Sąd Ostateczny" Michała Anioła
c) sceny ewangeliczne w ołtarzu Wita Stwosza w Kościele Mariackim w Krakowie
- inspiracje biblijne w muzyce:
a) dwie pasje według św. Mateusza i św. Jana, dzieło Jana Sebastiana Bacha.
b) "Stabat Mater" Karola Szymanowskiego
c) "Pasja według świętego Łukasza" , "Dies irae" Krzysztofa Pendereckiego
- inspiracje biblijne w literaturze:
a) "Żale Matki Boskiej pod krzyżem"
b) "Kazania" Piotra Skargi
c) "Krótkość żywota" Daniela Naborowskiego
d) kolędy Franciszka Karpińskiego
e) "Księgi narodu i pielgrzymstwa polskiego" Adama Mickiewicza
- inspiracje biblijne w filmie:
a) "Siódma pieczęć" Ingmara Bergmana
b) "Jezus z Nazarethu" Franco Zeffirelli
ZWROTY I WYRAŻENIA POCHODZENIA BIBLIJNEGO
- manna z nieba - w przenośni cudowny ratunek, dar od Boga
- miska soczewicy - w przenośni, oddać za bezcen, coś niezwykle cennego
- Sodoma i Gomora - określa miejsca, w których dzieją się rzeczy niemoralne
ZWROTY I WYRAŻENIA POCHODZENIA MITOLOGICZNEGO
- koń trojański - podstępny, niebezpieczny dar
- paniczny strach - w przenośni strach, lęk, który paraliżuje, ogromne przerażenie
- syzyfowa praca - bezowocna, bezcelowa praca
- puszka Pandory - źródło nieszczęść, kłopotów, które wynikają z chciwości
- stajnia Augiasza - miejsce bardzo zaniedbane
PIERWOWZORY LUDZKICH ZACHOWAŃ
- Ikar - typ buntownika, który potrafi zapłacić najwyższą cenę, za chwilę uniesienia.
- Prometeusz - poświęcił swoje życie, dla dobra ludzkości
- Piękna Helena - z powodu jej porwania rozpoczęła się wojna trojańska
SYMBOLE BIBLIJNE
- Alfa i Omega - symbol Boga, "Jam jest Alfa i Omega, mówi Pan Bóg" Ap. 1,8
- Niewiasta obleczona w słońce - symbolizuje Matkę Bożą, w sztuce kościelnej przedstawiana jest z dwunastoma gwiazdami wokół głowy. Ma wyrażać walkę Szatana z Kościołem.
- czterej jeźdźcy Apokalipsy - pierwszy na białym koniu, symbolizuje zwycięstwo Ewangelii, drugi na koniu barwy ognia, to symbol wojny, trzeci na koniu czarnym, to głód, (trzyma w ręku wagę), czwarty, na trupio bladym koniu, symbolizuje śmierć.
- istnieje również symbolika liczb
a) 7 - siedem pieczęci, jest to mistyczna liczba tajemnic
b) 4 - cztery strony świata, cztery pory roku, uznawana jest za liczbę wymierna, materialną, ziemską
