Bóg lub bóstwo – pojęcie istoty nadprzyrodzonej leżące u podstaw większości wierzeń religijnych. Zajmuje się nim teologia, a także filozofia i jest ono uważane za zagadnienie metafizyczno-egzystencjalne. Ze względu na duże zróżnicowanie rozumienia tego pojęcia, trudno jest o jego jednoznaczną definicję. Jako najbardziej różniące się od siebie, należy wyodrębnić definicje używane przez popularne religie.

 

1. Literatura:

- Jan Kochanowski, „ Czego chcesz od nas, Panie”

Poeta, nawiązując do renesansowej wizji świata, ukazuje piękno i harmonię świata stworzonego przez Boga. Składa Bogu hołd i podziękowanie. Mówi o Jego wielkości i dobroci oraz prosi o błogosławieństwo i opiekę. Bóg przedstawiony zostaje, jako artysta architekt, opiekun człowieka i dobry ojciec.

-Juliusz Słowacki „ Smutno mi, Boże!”

Podmiot liryczny w wierszu to tułacz, emigrant, pielgrzym, ale również polak. Możemy go utożsamić z autorem, gdyż poeta przedstawia własne losy oraz przeżycia. Adresatem jest Bóg, do Niego autor kieruje swe skargi dotyczące losu emigranta, pozbawionego domu, ojczyzny, skazanego na samotność. Mimo niezwykłego piękna orientalnej przyrody, podmiot liryczny, oddalony od ukochanego, rodzinnego kraju, odczuwa silnie przemijanie, pustkę i ulotność życia, nostalgię, smutek. Te uczucia i stan psychiczny wygnańca oraz powtarzająca się apostrofa „ Smutno mi Boże!”, sprawia jednocześnie, że utwór przeradza się w bardzo osobistą, intymną rozmowę z Bogiem.

-„Pieśń o Rolandzie”

W utworze w osobie Rolanda ukazany jest wzór idealnego rycerza średniowiecznego. Ten wzorzec parenetyczny w sposób szczególny pokazuje moment śmierci bohatera, który w ostatnich chwilach swego życia nie może zapomnieć o tym, że jest chrześcijaninem. Dlatego też na łożu śmierci modli się do Boga i wspomina swego władcę i ukochany kraj. Roland poprzez swą rycerską śmierć wyraża bezwzględną wierność Bogu.

-„Stworzenie świata w Biblii”

Czytając Pismo Święte można napotkać na dwie wersje opisu stworzenia świata. Pierwsza z nich tak prezentuje początki świata: jego stworzenie miało trwać sześć dni - Bóg stwarzał wszystkie elementy wszechświata powołując je do życia słowami; następnie nazywał je. Po nazwaniu rzeczy w Biblii zawarte jest powiedzenie: "A Bóg widział, że były dobre".

I dzień – stworzył niebo i ziemię, oddzielił dzień od nocy

II dzień – oddzielił niebo od wody

III dzień – oddzielił ląd od wody, stworzył rośliny

IV dzień – stworzył słońce, księżyc i gwiazdy

V dzień – stworzył zwierzęta wodne i ptaki 

VI dzień – stworzył zwierzęta lądowe i człowieka 

VII dzień - odpoczął

Inne przykłady literackie:

  • Bogurodzica
  • Jan Kochanowski, Tren X, XI
  • Adam Mickiewicz, „ Dziady cz. III”

2. Sztuce:

-Michał Anioł „ Stworzenie Adama”

Prawą stronę obrazu wypełnia postać Boga Ojca, który unoszony jest na ramionach aniołów. Szybuje na tle spokojnego, łagodnego nieba. Szaty, które Stwórca ma na sobie i płaszcz okrywający grupę aniołów podkreślają łagodny ruch powietrza, wiatru. Skupione oczy Boga skierowane są na postać Adama znajdującego się po lewej stronie fresku. W kierunku młodego pięknie zbudowanego mężczyzny Bóg Ojciec wysuwa rękę. Twarz człowieka nie wyraża emocji. Szeroko otwarte oczy spoglądając spokojnie w kierunku Stwórcy. Palce obydwu postaci niemal stykają się ze sobą. Bóg jest ukazany, jako starzec z długą siwą brodą.

-Stanisław Wyspiański, Bóg Ojciec (witraż w kościele Franciszkanów w Krakowie)

Witraż ten określany jest także, jako Stworzenie świata lub Świat wyprowadzony z chaosu. Bóg wygląda jakby wyłaniał się z wielobarwnego płomienia, jakby wyłaniał się z chaosu i właśnie z niego stwarzał świat. Uwagę przykuwa gorejąca twarz i uniesiona ręka. Również tutaj Bóg ukazany jest, jako starzec z długą, siwą brodą.

-Michał Anioł „ Stworzenie Ewy”

Na fresku znajdującym się w Kaplicy Sykstyńskiej widoczny jest Bóg, który stoi przed Ewą z podniesioną dłonią, jakby zdawał się mówić: „Stań się”. Na fresku widoczny jest również Adam, śpiący w chwili tworzenia Ewy.

Inne przykłady malarskie:

  • William Blake, 24 Starców Składających Swe Korony przed Boskim Tronem (Bóg, jako starzec siedzi na tronie w centrum obrazu, trzymając w ręce zwoje, przed nim kłaniają się starcy),
  • Andriej Rublow, Trójca Święta (Bóg namalowany, jako anioł, strój i postawa świadczą o tym, że jest On pierwszą osobą w Trójcy, Bogiem- Ojcem)

3.Film:

-Dziesięć przykazań reż. Cecil B. DeMille

Narodowi żydowskiemu znajdującemu się w niewoli egipskiej zostaje zesłany sługa Boży – Mojżesz. Bóg powierza mu misję uwolnienia Żydów. Prośba o ich uwolnienie spotyka się z odmową, więc Mojżesz, kierowany przez Boga, zsyła na Egipt siedem plag. Potem wyprowadza naród z Egiptu przez morze. Jest tutaj obraz Boga opiekującego się swoim narodem.

- Święty Franciszek z Asyżu reż. Michele Soavi

Jest to opowieść o życiu świętego, który porzucił bogactwo, a wybrał życie w ubóstwie. Przykład świętego, który całkowicie zawierzył Bogu i tak, jak Syn Boży głosi miłość do najbiedniejszych. To zaufanie i służba Bogu sprawiły, że został obdarzony stygmatami. Bóg jest przedstawiony zgodnie z tradycją Nowego Testamentu, jako Bóg miłosierny.

Inne przykłady filmowe:

- Dekalog, reż. Krzysztof Kieślowski (cykl filmów odwołujących się do przykazań, w Dekalog I rozważania na temat istnienia Boga w ogóle)

- Bruce Wszechmogący, reż. Tom Shadyac (współczesne spojrzenie na Boga, traktuje się Boga jak przyjaciela, na którego można się obrazić)

- Pręgi, reż. Magdalena Piekorz (ojciec odwołuje się do wizji Boga ze Starego Testamentu, który za zło karze, a dobro nagradza, zapomina jednak, że Bóg jest także miłosierny)