Zmiany, które były charakterystyczne dla czasu modernizmu sprawiły, ze popularne w pozytywizmie koncepcje filozoficzne zaczęły przeżywać swój kryzys. Filozofia empiryzmu została zastąpiona idealistyczną . Artur Schopenhauer (1788- 1860) to jeden z najbardziej rozpoznawanych myślicieli epoki przełomu wieków, uznawanego za najważniejszego reprezentanta filozofii dekadentyzmu w Europie. Jego najistotniejszym utworem jest "Świat jako wola i wyobrażenie" ,które pomimo tego ,że zostało wydane w 1815 roku to dopiero jego trzecie wydanie 1859 roku, przyniosło zainteresowanie ze strony ludzi i zapewniło autorowi sławę.

Ludzie wciąż są niezaspokojeni i niezadowoleni bo determinuje ich popęd, działający bezcelowo i nigdy nie dający się zaspokoić. Takiego właśnie zdania był Schopenhauer, dla którego wszelakie starania człowieka są bezsensowne bo i tak nasze życie zwieńczy śmierć

a wypełnione jest ciągłymi cierpieniami. Filozof ten mawiał : "ból jest substancją życia. Tkwi w woli" a realizacją tej woli stawał się w jego mniemaniu popęd płciowy, który człowiek traktuje jako sposób na przedłużenie swoje go istnienia, ale jest on także atakiem na wolę bliźniego. Z kolei mówiąc, iż "Miłość to wrogi demon", wskazywał na niszczycielski charakter tego uczucia. Miłość Schopenhauera to hedonistyczny erotyzm. Aby zniwelować cierpienia ludzkiej egzystencji, proponował na to trzy metody -należy unikać pożądań i potrzeb, uczulić siebie na współczucie innym cierpiącym albo też kontemplować sztukę. Jego popularność w tym czasie wiązała się z faktem analogii jego koncepcji filozoficznych z dekadentyzmem. Jeśli chodzi o polskich artystów, to Tetmajer ,jako dekadent, wyznawał poglądy tego niemieckiego myśliciela. Nirwana, do której zachęcał filozof, pojawia się w "Hymnie do Nirwany" Tetmajera. Nirwana jest krainą szczęścia, gdzie człowiek osiąga stan niebytu. Podobny charakter miały także wiersze Tetmajera "Koniec wieku XIX" , "Nie wierzę w nic" a także "Rozmyślania" Antoniego Langa. W nich właśnie często występującym motywem staje się śmierć, przerażająca z jednej strony ale także śmierć , która "swym urokiem nęci" o czym pisał Lang. Krajobrazem w takich utworach staje się zatem pustka, którą Schopenhauer określił jako "białą plamę nicości" i dlatego też wiersze modernistyczne prezentują obrazy wyobcowania jak wiersz Tadeusza Micińskiego "Tak jestem samotny" lub obrazy smutnej, jesiennej pory, które opisywał Stanisław Korab- Brzozowski w "O przyjdź".

Erotyczna miłość Schopnenahuera pojawia się głownie u Przybyszewskiego w parafrazie Księgi Rodzaju, zatytułowanej "Requiem aeternam", w której popęd płciowy jawi się jako siła , początkująca istnienie świata. Poglądy te odnajdujemy także w erotykach Tetmajera. Kolejnym , uznanym wśród modernistów filozofem był Fryderyk Nietzsche ( 1844-1900), autor dzieł "Tako rzecze Zaratustra" , wydany w 1883, a w Polsce w 1901 roku, "Poza dobrem i złem" z 1886 r., natomiast w Polsce ukazało się w 1905 r. Jest to filozof , który w sposób definitywny skrytykował dotychczasową etykę i moralność a religię i postawę altruistyczną uznał jako przejaw ludzkiej niemocy, która była przeciwstawna z wykreowaną przez niego wizją nadczłowieka. Charakteryzował się on siłą i brakiem poszanowania zasad ludzi słabych, a więc wiary, miłosierdzia, prawości, które nie przystawały do niego i hamowały jego rozwój. Filozof określił to mianem "przewartościowania wszystkich wartości". Nadczłowiek, jest istotą działającą "poza dobrem i złem", kreuje on nową moralność, specyficzną dla ludzi z siłą, których ograniczała zwykła moralność, ludzi słabych. "Bóg umarł"- tak stwierdził Nietzsche, co wskazywało na możliwość stworzenia odrębnej wiary i etyki. Koncepcje tego filozofa znalazły powszechne uznanie jako lek na dekadentyzm, kryzys cywilizacyjny i także dlatego, że uzasadniały wyższość jednostek wybitnych, wyróżniających się spośród szarej masy ludzi. Przed dekadenckimi nastrojami chronił kult życia , piękna fizycznego i duchowego.

Do poglądów tego filozofa nawiązywał na gruncie polskim Leopold Staff, w szczególności w swoim pierwszym tomiku wierszy "Sny o potędze". Swoistym hołdem , składanym tym koncepcjom, jest wiersz pt. "Kowal". Trzeba jednak zwrócić uwagę na fakt, iż Staff z poglądów niemieckiego myśliciela nie przejął krytyki chrześcijaństwa, relatywizmu moralnego. Skupiał się głównie na kulcie siły fizycznej i duchowej człowieka.

Elementy tej filozofii odnajdujemy także w twórczości Władysława Orkana. Poeta w utworze

"Oda na cześć Apollinowej braci" mówi: "Człowiek wyższy, mąż wdały. Drogę do nadczłowieczeństwa znaczę...".

Niezwykły postęp cywilizacyjny sprawił, że czasy modernizmu przyniosły wiele zmian, które przekształciły postrzeganie świata przez człowieka. Zmiany te objęły także sztukę i życie społeczne a reakcją na nie były właśnie filozoficzne poglądy Schopenhauera i Nietzschego.

Tego pierwszego cechował skrajny pesymizm, natomiast Nietzsche poczucie bezsensu i smutku ludzkiego istnienia próbował przezwyciężać. Ich koncepcje stały się popularne właśnie w tym czasie, jednak zyskiwały uznanie i w późniejszym okresie. Nawiązywanie do Nietzschego było żywe także w okresie międzywojnia, a jego idea nadczłowieka ,została użyta przez faszystów niemieckich. W naszej rodzimej literaturze wpływy tego filozofa widać w twórczości Kazimierza Wierzyńskiego.