Tytułowy bohater powieści Defoe urodził się w 1832 roku w angielskim miasteczku York w rodzinie protestanckiej. Ojciec był dość zamożnym kupcem, matka prowadziła dom, dwaj bracia zaś byli marynarzami, jednak wkrótce życie ich pochłonęło morze. Z tego powodu też rodzice Robinsona nie sprzeciwiali się fascynacji życiem marynarza najmłodszego syna. Ten jednak już od najmłodszych lat był uparty niezależny, nie zdawał sobie również sprawy z ogromu niebezpieczeństw związanych z tym żywiołem - w efekcie zapłacił za nieposłuszeństwo wysoką cenę.
Cruzeo był niespokojnym duchem, jednak odznaczał się też siłą charakteru, wytrwałością, walecznością, a wręcz uporem. By stać się prawdziwym marynarzem, nie wahał się poświęcić wiele, cechowała go duża odwaga i spryt. Nigdy nie rezygnował, nie uginał się pod ciężarem losu, do tego miał wpojony kodeks honorowy, który m.in. kazał mu gardzić niewolnictwem.
Pobyt na wyspie był dla niego istną szkołą życia, nie tylko pod względem pragmatycznym- odbył lekcję zaradności, zręczności, siły, ale też pod względem psychologicznym. Oprócz przydatnych wówczas cech jak wytrwałość, konsekwencja, upór, musiał nauczyć się Robinson też cierpliwości, opanowania, spokoju. Tylko dzięki tym psychicznym i praktycznym zdolnościom mógł przeżyć. Zbudował sobie dom, zagrodę, skonstruował broń, narzędzia, zaczął hodować rośliny. Przez cały czas oczywiście doskwierała mu samotność, wyspę, która go więziła postanowił "skolonizować"- zaczął nadawać miejscom nazwy (jak Adam w Raju): Kozia Dolina, Przylądek Ocalenia, Warownia Koziego Króla, czy Wzgórze Nadziei. Pocieszenia i wskazówek moralnych szukał niejednokrotnie w Biblii.
Chwilowe towarzystwo odnalazł w uciekającym przed śmiercią z rąk ludożerców Indianinie. Przyjął go do siebie, ugościł, ale również wprowadził w tajniki swojego życia, uczył wykorzystywać sprzęty, posługiwać się nieznanymi mu przedmiotami. To dziwna koegzystencja zamieniła się w przyjaźń, Robinson bardzo przeżył śmierć Piętaszka.
Cruzoe przeszedł na wyspie wielką przemianę: wyruszył w morze jako nieodpowiedzialny, nieposłuszny młodzieniec, wrócił jako dojrzały mężczyzna, znający cenę życia.
