Kmicic, główny bohater powieści "Potop" Henryka Sienkiewicza jest postacią dynamiczną, zmieniającą się wewnętrznie. Najpierw jest młodym awanturnikiem i hulaką, dopuszcza się zdrady ojczyzny. Kmicic jest chorążym orszańskim, synem miecznika orszańskiego, potomkiem znanego dawniej rodu szlacheckiego. Jest człowiekiem dumnym, porywczym, odważnym, kocha ryzyko i niebezpieczeństwo. Po zdradzie ojczyzny następuje w nim przełom. Wtedy Kmicic zaczyna dokonywać wielu bohaterskich czynów. W nagrodę za bohaterskie czyny król Jan Kazimierz mianuje go starostą upickim. Bohaterstwo Kmicica zyskuje mu miłość ukochanej Oleńki. "Zamazywanie win" Kmicica trwa przez całe dwa tomy "Potopu". Ostatecznie następuje rehabilitacja głównego bohatera i wtedy dopiero może poślubić wybrankę swego serca. By odkupić swe winy i zasłużyć na uczucie pięknej Oleńki, musiał narażać swoje życie. Podczas wędrówki do Częstochowy Kmicic widział jedynie klęskę i upadek Polski. Dopiero obrona Jasnej Góry staje się przełomowym momentem. Kmicic udaje się do króla jako obrońca Jasnej Góry. Kmicic postanawia zmienić swoje dotychczasowe życie. Przyjmuje nazwisko Babinicz i oświadcza, by nikt się o tym nie dowiedział, kim naprawdę jest. Kmicic, wraz z Kiemliczami wyrusza na Śląsk, do króla Jana Kazimierza. Jako obrońca jasnogórskiego klasztoru zostaje dopuszczony do króla, nie ujawniając swojego prawdziwego nazwiska. W walce w wąwozie, nieopodal Nowego Targu bierze na siebie pierwszy impet. Po zwycięstwie król każe odnaleźć Babinicza. Bohater ujawnia królowi swe prawdziwe nazwisko.
Kmicic marzył o szybkim spotkaniu z Oleńką. Ale pojawia się nowe zagrożenie dla kraju. Zwycięża poczucie obowiązku wobec ojczyzny i Kmicic wyrusza na kolejną wojnę. Zostaje ciężko ranny, z wojny wraca jesienią 1657 roku. Po kilkutygodniowej chorobie Andrzej wraca do zdrowia, przebywa w Lubiczu. Oleńka w tym czasie prosi Boga o przebaczenie Kmicicowi jego win. Pewnego dnia Kmicic poczuł się na tyle dobrze, że postanowił pójść do kościoła do Upity. Tu spotkał Oleńkę. Po mszy ksiądz odczytał list Jana Kazimierza, w którym za zasługi dla ojczyzny, Kmicic zostaje całkowicie zrehabilitowany. Andrzej został doceniony za służbę ojczyźnie i królowi. Jan Kazimierz mianuje go starostą upickim. Kmicic poślubia Oleńkę i od tej pory wiedzie szczęśliwy żywot u boku ukochanej. Andrzej Kmicic początkowo był hulaką, szukał zwad, pojedynkował się, awanturował. Dawał przykład warcholstwa, nękał ludzi, podpalił Wołmontowicze. Jego porywczość i kłótliwość były przyczyną pojedynków i okrutnych czynów. Zdradził ojczyznę, ale zrozumiał popełniony błąd i zmienił się. Zmienił swoje postępowanie, wszedł na drogę poprawy i skruchy. Przybrał nazwisko Babinicz. Bronił jasnogórskiego klasztoru, walczył ze Szwedami. Chciał zasłużyć na miłość Oleńki, która kochała go i przebaczyła mu jego winy. Oleńka zgodziła się zostać żoną Kmicica. Burzliwa biografia Kmicica stała się przykładem wielkiego patriotyzmu. Wielkie czyny Andrzeja przewyższyły jego wcześniejsze występki. Najpierw dopuścił się zdrady własnego kraju, ale później najważniejszą wartością wyznawaną przez niego była miłość do ojczyzny. Widząć Kmicica można powiedzieć, że nigdy nie jest za późno , by się zmienić. Kmicic to bohater dynamiczny, zmienia się z hulaki w prawdziwego patriotę i obywatela swojej ojczyzny.
Sienkiewicz w Trylogii przedstawił wzorzec osobowy Polaka, występowało patriotyczne poświęcenie, dzielność wojenna i rycerski honor. Każdej z powieści patronuje postać bohatera narodowego, uosabiająca zarazem geniusz wojskowy i mądrość polityczną swego wieku. "Potop" powstał w latach 1884- 1886, w powieści widoczny jest patriotyzm Sienkiewicza, nakazujący mu kwestie społeczne podporządkować idei narodowej. Jest to powieść historyczna, ale ma również cechy romansu, powieści sensacyjnej czy nawet westernu. Sienkiewicz przedstawił wydarzenia historyczne składające się na obraz walki narodu polskiego. Powieść kończy się szczęśliwie, najazd szwedzki zostaje odparty, a Kmicic żeni się z Oleńką.
"Potop" ukazywał się jako powieść w odcinkach w warszawskim "Słowie" w latach 1884- 1886.
