Jan Józef Szczepański - twórca znany z niesamowitej rzetelności, silnego kręgosłupa moralnego i tego, że nazywa się go kontynuatorem tradycji Josepha Conrada, pozostał znany jako ten, który uważał, że pisarzem nie bywa się wtedy, gdy wiąże się to z pójściem na zbyt daleko idące ustępstwa.

Jan Józef Szczepański - biografia

Człowiek orkiestra; prozaik, reporter, eseista, scenarzysta filmowy oraz tłumacz, czyli Jan Józef Szczepański, urodził się w 1919 w Warszawie, a zmarł w 2003 w Krakowie. Był bratankiem samej Marii Kuncewiczowej, z którą pokrewieństwo wykorzystał, by oceniła jego pierwsze próby pisarskie oraz synem Aleksandra Szczepańskiego, urzędnika konsularnego, z wykształcenia orientalisty. Ukończył gimnazjum w Katowicach (1937 r.). 

Jego studia orientalistyczne na Uniwersytecie Warszawskim przerwał wybuch wojny. W czasie kampanii wrześniowej 1939 czynnie uczestniczył w walkach, zaś w 1941 r. wstąpił do Związku Jaszczurczego, czyli konspiracyjnej organizacji wojskowej obozu narodowego, zaś po jej rozwiązaniu w 1942 roku, pracował w komórce wywiadu aż do roku 1943 - wtedy został żołnierzem AK. W 1944 r. uczestniczył w walkach partyzanckich.

Wszystkie przeżycia wojenne odbiły się na twórczości pisarza, zarówno tej literackiej, jak i w tworzonych przez niego scenariuszach filmowych. Przerwane przez wojnę studia Jan Szczepański podjął i ukończył w Krakowie, już po wojnie, w 1947 roku. I to Kraków właśnie stał się jego miastem.Tu właśnie związał się z Tygodnikiem Powszechnym, gdzie publikował swoje opowiadania i recenzje filmowe. Jan Szczepański odskocznię od codzienności znajdywał w uprawianiu taternictwa oraz w podróżach. Uznaje się go za spadkobiercę duchowego Josepha Conrada, którego dzieła Szczepański tłumaczył. Wzięło się to m.in. z powodu podobnych właściwości i cech stworzonych przez obu autorów bohaterów. 

Jan Szczepański przetrwał w pamięci ludzi jako ten, który był niezłomny w swych poglądach i wolał raczej zamilknąć niż im się sprzeniewierzyć. W kwietniu 1997 r. pisarz został uhonorowany Nagrodą Krakowska Książka Miesiąca za książkę Jeszcze nie wszystko, zaś w roku 2001 został laureatem nagrody literackiej polskiego PEN Clubu im. Jana Parandowskiego. Pełnił rolę ostatniego prezesa rozwiązanego przez władze stanu wojennego Związku Literatów Polskich i do końca walczył o jego istnienie. Jan Józef Szczepański zmarł 20 lutego 2003 w Krakowie.

Jan Józef Szczepański - twórczość

Jan Józef Szczepański jest autorem następujących pozycji:

·         Portki Odysa(powieść) Warszawa: Czytelnik, 1954

·         Polska jesień(powieść) Kraków, WL, 1955

·         Buty i inne opowiadania, Kraków: WL, 1956

·         Pojedynek(powieść) Kraków: WL, 1957

·         Tombakowy pierścionek i inne opowiadania(współautor: B. Mańkowski), Warszawa: Czytelnik, 1957

·         Dzień bohatera(opowiadania) Warszawa: Czytelnik, 1959

·         Zatoka białych niedźwiedzi (reportaż) Kraków: WL, 1960

·         Motyl(opowiadania) Warszawa: Czytelnik, 1962

·         Do raju i z powrotem(reportaże), Warszawa: Czytelnik, 1964

·         Czarne i białe(reportaże), Kraków: WL, 1965

·         Ikar(powieść), Warszawa: Czytelnik, 1966

·         Wyspa, Warszawa: Czytelnik, 1968

·         Świat wielu czasów. Wrażenia z podróży do Ameryki Południowej, Kraków: WL, 1969

·         Koniec westernu(reportaże), Warszawa: Czytelnik, 1971

·         Opowiadania dawne i dawniejsze, Kraków: WL, 1973

·         Rafa(opowiadania), Warszawa: Czytelnik, 1974

·         Przed nieznanym trybunałem(eseje), Warszawa: Czytelnik, 1975

·         Kipu(powieść), Kraków: WL, 1978

·         Autograf(opowiadania i dramat), Warszawa: Czytelnik, 1979

·         Trzy podróże(reportaże), Kraków: WL, 1981

·         Trzy czerwone róże(opowiadania), Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1982

·         Nasze nie nasze(reportaże), Kraków: Znak, 1984

·         Kadencja(wspomnienia), Kraków: Oficyna Literacka, 1986

·         Kapitan(powieść), Paryż: Libella, 1986

·         Ultima thule(opowiadania), Warszawa: Czytelnik, 1987

·         Maleńka encyklopedia totalizmu, Kraków: Znak, 1990

·         Historyjki (opowiadania), Warszawa: Czytelnik, 1990

·         Mija dzień(opowiadania), Kraków: WL, 1994

·         Jeszcze nie wszystko(opowiadania), Kraków: Baran i Suszczyński

·         Wszyscy szukamy(eseje), Warszawa: Biblioteka "Więzi", 1998

·         Obiady przy świecach(wybór opowiadań), Rosner & Wspólnicy, 2003

·         Dziennik(dzienniki) T. I 1945-1956, Kraków: WL, 2009; T. II 1957-1963, Kraków: WL, 2011; T. III 1964-1972, Kraków: WL, 2014.