Mit to opowieść, w której za pomocą rozmaitych alegorii i symboli wyrażone są poglądy religijne społeczności - pochodzenie świata, człowieka i bogów. Mity służą przede wszystkim systematyzowaniu i przekazywaniu zespołu wierzeń religijnych. Pierwotnie mity pozostawały częścią kultury bądź własnością społeczności, której dotyczyły. Dzięki archetypizacji i mityzacji mity stały się w końcu częścią powszechnej kultury, pomimo, ze zawarta w nich religia dawno zamarła.
Do najważniejszych typów mitów zaliczane są:
- mity kosmogoniczne - opowiadające historię o stworzeniu świata (przykładem może być wyłonienie się Gai - ziemi i Uranosa - nieba z pierwotnego chaosu),
- mity teogoniczne - opowiadające historie o stworzeniu bogów oraz opisujące panujące między nimi relacje (przykładem może być wyłonienie się bogini Afrodyty z morskiej piany oraz walka Zeusa z jego ojcem Kronosem o władzę nad ziemią),
- mity antropogeniczne - opowiadające historię o stworzeniu człowieka (przykładem może być ulepienie przez Prometeusza człowieka z gliny zmieszanej ze łzami),
- mity genealogiczne - opowiadające o korzeniach i genealogiach rodzin, zwłaszcza królewskich dynastii i rodów arystokratycznych (przykładem mogą tu być tebańskie mity o rodzie Labdakidów),
- mity eschatologiczne - opowiadające o problematyce śmierci i życia pozagrobowego (przykładem mogą tu być podróże Odyseusza czy Heraklesa do Hadesu - świata zmarłych).
Za najważniejszego spośród kodyfikatorów mitologii greckiej uznaje się Homera - poetę z VIII wieku p. n. e. oraz autora "Iliady" i "Odysei". Również żyjący sto lat później Hezjod przyczynił się do usystematyzowania mitologii w kształcie, jaki znamy dzisiaj. To właśnie mitologia stanowiła podstawę religii starożytnej Grecji. Mity stanowiły odpowiedź na pytania dręczące ludzkość - od istotnych, egzystencjalnych (powstanie bogów i ludzi) po te bardziej przyziemne i codzienne (następstwo pór roku czy istnienie charakterystycznych elementów przyrody). Mitologia stanowiła także podstawę stosunków społecznych. Pierwotnemu społeczeństwu mitologia zastępowała tak religię, jak i naukę.
Można uszeregować mity według funkcji, jakie spełniały w starożytnym świecie.
- funkcja poznawcza - mity pomagały w interpretacji oraz uzasadnienie istnienia różnych niemożliwych do wyjaśnienia na ówczesnym poziomie nauki zjawisk,
- funkcja sakralna - mity wprowadzały do religii rozmaite bóstwa,
- funkcja światopoglądowa - mity stanowiły podstawę stosunków społecznych w danej grupie ludzkiej oraz obowiązującej w niej religii,
- funkcja archetypiczna - mity budowały archetypy, czyli wzory zachowań,
- funkcja określająca - charakteryzowały człowieka jako słabą istotę podległą naturze oraz woli bogów,
- funkcja wolitywna - mity określały marzenia i pragnienia członków danej społeczności które mogły bądź powinny dominować.
Mityzacja, czyli uniwersalizacja mitów.
W starożytności uznawano mit za sacrum - opowieść o świętości. Mitologiczne opowieści można jednak oderwać od konkretnego miejsca i czasu. Przesłania zawarte w mitach są często ponadczasowe, a więc aktualne do dziś. Mityzacją nazywa się właśnie taki zabieg literacki oderwania pewnej postawy bohatera mitu od korzeni i użycie jej w kontekście współczesnym autorowi.
Archetypy mitologiczne:
Archetypami mitologicznymi nazywamy postawy mające korzenie w mitologii a odnoszące się do innego niż mitologiczny kontekstu. Pochodzą one przede wszystkim od wyidealizowanych doświadczeń ludzkich i są dziedziczone przez kulturę i podświadomość.