I wojna światowa wywołała zmiany w polityce prowadzonej przez zaborców Polski:

- zezwolono na tworzenie się jednostek wojskowych u boku zaborców

- zaczęto zauważać sprawę polską i próbować ją wykorzystać w uzyskaniu poparcia Polaków

- władze zaborcze wydawały postanowienia i dokumenty, które zawierały obietnicę utworzenia państwa polskiego, na zasadach ograniczonej suwerenności. Obietnice te były jednak mało konkretne i mgliste.

- Od 12 września 1917 roku z inicjatywy władz austriackich i niemieckich, na terenie Królestwa działała Rada Regencyjna. Rada Regencyjna została powołana jako formalnie najwyższa władza tymczasowa w Królestwie Polskim do czasu objęcia tronu przez króla lub regenta. Było to jednak bardzo mało jeżeli chodzi o rozwiązanie sprawy polskiej. Tak więc organ ten był popierany jedynie przez ugrupowania konserwatywne, natomiast bojkotowana przez stronnictwa niepodległościowe.

- W reakcji na politykę władz państw centralnych i na podpisany w Brześciu pokój niemiecko- rosyjski, Józef Piłsudski, stojący na czele Legionów Polskich odmówił złożenia przysięgi na wierność zaborcom. Był to tzw. kryzys przysięgowy. Oddziały polskie rozwiązano, a Piłsudski został osadzony w więzieniu w Magdeburgu.

- Zbliżająca się klęska państw centralnych sprawiła, że Polacy mogli teraz sami chwycić za broń i samodzielnie obalić resztki, chwiejącej się władzy okupantów. Mieszkańcy większych miast samodzielnie rozbrajali więc zdezorientowanych żołnierzy. Do takich właśnie scen doszło w Krakowie 30 października 1918 roku, gdzie rozbrojono i wypędzono załogę garnizonu austriackiego. Równocześnie na terenie kraju zaczęły powstawać kolejne ośrodki władzy.

19 października 1918 roku, stronnictwa polskie na Śląsku Cieszyńskim utworzyły Radę Narodową Księstwa Cieszyńskiego. 28 października w Krakowie utworzona Polską Komisję Likwidacyjną. Jej zadaniem było przejęcie władzy z rąk austriackich władz okupacyjnych. Przewodniczącym PKL został wybrany Wincenty Witos, a sama komisja mianowała się " tymczasowym dzielnicowym rządem".

- 5 listopada, z inicjatywy SDKP i L i PPS - Lewicy powstała w Lublinie - pierwsza na ziemiach polskich - Rada Delegatów Robotniczych oraz Milicja Ludowa. Rady Delegatów Robotniczych i Żołnierskich powstały także w Warszawie i Poznaniu.

- W dniach 7 - 14 listopada 1918 roku utworzono w Lublinie Tymczasowy Rząd Republiki Polskiej pod przywództwem Ignacego Daszyńskiego. Dzięki działaniom rządu udało się w Polsce powstrzymać rozwój bolszewizmu i anarchii w Polsce.

- Przełomowymi momentami dla przyszłości Polski były kolejne dni. 10 listopada 1918 roku z więzienia w Magdeburgu do Warszawy wrócił Józef Piłsudski . Jemu to właśnie Rada Regencyjna, w dniu 11 listopada 1918 roku podporządkowała się i przekazała naczelne dowództwo nad tworzącą się polską armią. Ostatecznie władzę z rąk Rady Regencyjnej przejął Piłsudski 14 listopada 1918 roku.

Polska odzyskała niepodległość

- Sytuacja na terenie kraju była niezwykle trudna i skomplikowana. Trudno oczywiście było wówczas mówić nawet na temat przybliżonych granic Rzeczpospolitej. Najważniejszym zadaniem powstających władz było zapanowanie nad chaosem, oraz przeprowadzić bezpieczną ewakuację wojsk niemieckich z terenów frontu rosyjskiego.

- 17 listopada 1918 roku powołana do życia rząd Oraczewskiego, który zajął się najbardziej palącymi sprawami, ustalając także datę i ordynację wyborów do Sejmu Ustawodawczego. Wybory miały się odbyć w styczniu 1919 roku.

- Ważnym wydarzeniem było Powstanie Wielkopolskie, które wybuchło 27 grudnia 1918 roku w poznaniu. Był to jedyny zryw, który zakończył się polskim sukcesem . Trwał do 16 lutego .