Heloci (gr. "heilotes" oznacza "jeniec") byli niewolnikami zamieszkującymi starożytną Spartę składającymi się z ludności Lakonii i Mesenii.

Podbicie Lakonii

Powstanie państwa spartańskiego wiąże się z podbiciem przez Dorów terenów doliny rzeki Eurotas oraz Lakonii. Jej mieszkańcy zostali wzięci w niewolę i przekształceni w ludność zależną - helotów, pozbawioną praw politycznych.

Heloci - podbicie Mesenii

Meseńczycy byli sąsiadami Sparty. Było to doryckie plemię zamieszkujące południowo-zachodnią część Peloponezu, z którym Sparta pozostawała w konflikcie i toczyła wojny. W VIII i VII w. p.n.e. Sparta podbiła Mesenię. Jej mieszkańcy stali się niewolnikami - helotami.

Heloci - status prawnyHeloci mogli posiadać niewielki majątek i zakładać rodziny. Stanowili własność spartiatów, byli przywiązani do ziemi, uprawiali działki należące do swoich właścicieli, czasami stanowili służbę w domach. Heloci nie mogli posiadać narzędzi z żelaza, ani opuszczać mieszkań po zmroku.

Ponieważ między Spartą a helotami istniał stan wojenny, heloci mogli być zabijani bez żadnych konsekwencji. Byli oni prześladowani również w inny sposób: poprzez zmuszanie do udziału w manewrach, znęcaniu się, zmuszaniu do noszenia określonego ubioru.

Heloci - walka o wyzwolenie

Od momentu podboju heloci podejmowali próby wyzwolenia się spod jarzma Sparty, dlatego pozostawali oni cały czas w stanie wojennym. Jedno w większych powstań wybuchło po trzęsieniu ziemi w 464 r. p.n.e., jednak zostało stłumione.

Państwo meseńskie odzyskało niepodległość na początku IV w. p.n.e.