PARK NARODOWY
Stanowią enklawę dla najcenniejszych powierzchni leśnych. Pierwszym i najstarszym parkiem narodowym jest utworzony w 1872 roku Park Yellowstone. Idea tworzenia parków stosunkowo późno dotarła do Europy. W Europie pierwszy par narodowy powstał w Niemczech w 1910 roku, w celu ochrony wrzosowisk w dorzeczu Elby. Definicja parku narodowego mówi, że jest to obszar pod ochroną prawną, zachowany w stanie nienaruszonym lub zmienionym w stopniu niewielkim przez człowieka. Obszar stanowiący unikatową przyrodę, chroniony z powodu swych właściwości estetycznych, naukowych, słynący ze swoich walorów turystycznych. Obszar objęty całkowitą ochroną jest zabroniony dla działalności turystycznej. Na terenie parku narodowego jest zakaz prowadzenia jakiejkolwiek działalności gospodarczej. W Polsce tereny objęte ochroną stanowią 314 tyś. ha.
PARK KRAJOBRAZOWY
Obszar ekologiczny, chroniony ze względu na swój pierwotny charakter i walory przyrodnicze. Środowisko jest w stanie prawie nienaruszonym , stanowi ważny element turystyczny.
REZERWAT PRZYRODY
Obszar objęty ochroną całkowitą lub częściową, cenny charakterystyczny ze względu na walory przyrodnicze, kulturowe i krajobrazowe. W Polsce- łączna powierzchnia objęta ochroną wynosi 160 tyś. ha., 1368 rezerwatów.
Rodzaj rezerwatu -
- Wodny: powierzchnia- 2 860 ha, pod ścisłą ochroną- 11 ha.
- Torfowiskowe- 7568 ha, pod ścisłą ochroną- 1 018 ha
- stepowe- 434 ha, pod ścisłą ochroną- 90 ha
- słonoroślowe- 23 ha, pod ścisłą ochroną- 1 ha
- abiotyczne (nieożywione)- 1 431 ha, pod ścisłą ochroną- 25 ha.
- leśne- 39 051 ha, ścisłe- 1011
- krajobrazowe- 35 715 ha, ścisłe- 473 ha
- florystyczne- 2 345 ha, ścisłe- 244 ha.
- faunistyczne- 31 876 ha, ścisłe- 1 821 ha.
POMNIK PRZYRODY
( Według ustawy o ochronie przyrody)
Za pomnik przyrody ożywionej lub nieożywionej uważa się pojedyncze lub liczne obiekty biotyczne i abiotyczne, z racji swojej wysokiej wartości naukowej, historycznej lub krajobrazowej. Musi się odznaczać swoistymi i indywidualnymi cechami wśród krajobrazu. Wedle ustawy, która mówi jakie obiekty należy poddać ochronie: stare i okazałych rozmiarów drzewa, krzewy, wodospady, źródła, pojedyncze skałki lub grupy skał, głazy narzutowe, formy krasu, wywierzyska.
Najbardziej znany w Polsce dąb "Bartek"- pomnik przyrody ożywionej, wyróżnia się dużymi rozmiarami i znaczącym wiekiem. Właśnie pokaźne rozmiary i wiek drzewa przemawiają za podjęciem decyzji o nadaniu mu statusu pod ochroną. Wymiary- obwód pnia 1,3 m, 2,5m - sosna, jodła, modrzew europejski, wiąz, olcha.
3m- buk, lipa drobnolistna, dąb szypułkowy, wierzby, 4m- topola. Oczywiście jeżeli dane drzewo ma ciekawe i unikatowe walory historyczne lub krajobrazowe a nie posiada wymaganych rozmiarów wówczas również jest wpisywane do rejestru obiektów chronionych. Podobnie w przypadku całej alei drzew, gdzie nie każde jest wymaganych rozmiarów, ochroną obejmuje się całą aleję. Do obiektów chronionych zalicza się zbiorowiska krzaków, które swoją formą przypominają drzewo - leszczyna, tarnina, bluszcz. Najbardziej znanym przykładem drzewa jako pomnika przyrody, jest dąb "Bartek" w Górach Świętokrzyskich.
OCHRONA PRZYRODY W POLSCE
Polska bardzo dba o swoje dziedzictwo kulturowe i przyrodnicze. Dużo miejsca poświęca się ochronie przyrody, tworząc liczne parki krajobrazowe, narodowe i pomniki przyrody. Ochrona przyrody ma na celu ratowanie od zagłady i zniszczenia atrakcyjnych i unikatowych obiektów, zarówno przyrody nieożywionej jak i ożywionej. Każdy obiekt o ciekawej historii, niespotykanym wyglądzie czy o unikalnych walorach przyrodniczych lub kulturowych jest chroniony prawem mogą to być zarówno drzewa, głazy narzutowe, rośliny rzadko spotykane, endemity, relikty czy rzadko występujące gatunki zwierząt. Ochrona przyrody to zespół działań mających na celu wg ustawy z dnia 16 października 1991 r. o ochronie przyrody (Dz.U. nr 114, 12.12.199 r.):
- Utrzymanie procesów ekologicznych i stabilności ekosystemów,
- Zachowanie różnorodności gatunkowej,
- Zachowanie dziedzictwa geologicznego,
- Zapewnienie ciągłości istnienia gatunków i ekosystemów,
- kształtowanie właściwych postaw człowieka wobec przyrody,
- przywracanie do właściwego stanu zasobów i elementów przyrody
Działania z zakresu ochrony przyrody mają szeroki zasięg. Obejmują zarówno prace techniczne i badawcze, działania prawne, określają stan przyrody. Opracowywane są zasady korzystania i użytkowania z obszarów chronionych, udostępnianie ich dla turystów. Ochroną gatunkową obejmuje się także rośliny i zwierzęta.
