Rosja czyli Federacja Rosyjska to bardzo rozległe i zróżnicowane geograficznie państwo. Położone na kontynencie Eurazji obejmuje swym zasięgiem Europę W schodnią i północną część Azji. Jest to kraj powierzchni przeszło 17,1 miliona kilometrów kwadratowych co czyni je największym na świecie. Na tym obszarze mieszka jednak tylko 148 milionów osób. Jego stolica jest Moskwa a podział administracyjny kraju przedstawia się następująco:

  • 21 republik,
  • 6 krajów,
  • 50 obwodów (1 autonomiczny),
  • 10 okręgów autonomicznych,
  • 2 miasta wydzielone (Moskwa i Petersburg).

Językiem urzędowym w Rosji jest język rosyjski.

Oblewają ja wody mórz: Bałtyckiego, Arktycznego, Oceanu Spokojnego, Morza Czarnego i Kaspijskiego. Rosja rozciąga się z południa na północ na długości do 4000 kilometrów a równoleżnikowo aż do 9000 kilometrów. Jej granice są rozległe: lądowe to 20 000 kilometrów a morskie kolejne 38 tysięcy. Jej powierzchnie w 75% jest nizinna. Rosja na swoim terytorium ma takie niziny jak: Wschodnioeuropejska, Zachodniosyberyjska. Do większych wyżyn należą: Środkowosyberyjska, Nadwołżańska. Przez jej terytorium przebiega tez kilka dużych pasm górskich w tym: Ural, Kaukaz z Elbrusem jako najwyższym szczytem Federacji Rosyjskiej (5642 m. n.p.m.). na dalekim wschodzie wznoszą się góry: Wierchojańskie, Czerskiego, Kołymskie, Czukockie, Koriackie, Stanowe, Dżugdżur, Sichote-Aliń. Na południu azjatyckiej części są to pasma: Ałtaj, Ałatau Kuźniecki, Sajan Zach., Sajan Wsch., góry Tuwy, Przybajkala i Zabajkala, G. Stanowe. Na wschodzie Rosji na Półwyspie Kamczatka aktywne są zjawiska wulkaniczne jak najwyższy wulkan Kluczewska Sopka. Wulkanizm występuje także na wsypach Sachalin i na całych Kurylach. Oprócz tych wysp do największych należą: Nowa Ziemia, Ziemia Północna, Ziemia Franciszka Józefa, wyspy Nowosyberyjskie. Rozciągłość równoleżnikowa i południkowa sprawia, że na terytorium Rosji nie występuje jedna strefa klimatyczna. Na zachodzie zaznacza się wpływ klimatu umiarkowanego ciepłego z odmianą morską. W głębi kraju jest to chłodny wybitnie kontynentalny. Północne wyspy są w zasięgu klimaty polarny i subpolarny. Na wschodzie występuje klimat monsunowy, a na przedpolu Kaukazu zaznacza się klimat podzwrotnikowy. Średnie temperatury są w związku z tym bardzo zróżnicowane. Dla stycznia w okolicy zera na zachodnich krańcach Rosji aż do -50 w Jakucji. To właśnie w tym regionie padł rekord w postaci -78 stopni. Na wschodnich rubieżach w styczniu średnia temperatura to -15 stopni. W lipcu w najbardziej na północ wysuniętych wyspach średnia temperatura to tylko -1 stopnia w przeciwieństwie do 26 stopni powyżej zera na południu Niziny Wschodnioeuropejskiej. Opady najwyższe wartości przyjmują w górach na poziomie 3200mm jak na przykład w Kaukazie czy Ałtaju. Najniższe natomiast to okolice Morza Kaspijskiego i Niziny Nadkaspijskiej. Śnieg zalega na terytorium Rosji długo. Na północy może to być nawet 280 dni. Zimne, silne wiatry nad terytorium Rosji uzyskały własne nazwy w postaci wiatru buran i purga a na wschodzie pojawiają się rokrocznie tajfuny. Od północy ziemia jest skuta lodem w postaci wieloletniej zmarzliny. Odmarza ona od 25cm do 3 metrów na południu. Ogromne terytorium sprawia, że Rosja w wielu zagadnieniach jest "naj". Zlokalizowano na jej terytorium aż 120 tysięcy rzek o długości przekraczającej 10 kilometrów. Do największych rzek należą Wołga (największa rzeka Europejska, uchodzi do Morza Kaspijskiego), Dwina, Ob z Irtyszem, Peczora, Chatanga, Oleniok, Lena, Indygirka, Kołyma, Jenisej z Angarą i Amur wpadający do morza Ochockiego. Rzeki te w górnych biegach zlodzone są nawet przez osiem miesięcy. Podobnie dużo jest jezior. Ich liczba szacowana jest na 2 miliony i do największych zaliczyć trzeba: Bajkał, ), Ładoga, Tajmyr, Chanka, Czany, Ilmen, Pejpus, Onega. Równie ogromne są sztuczne zbiorniki na rzekach. Pojemność największych przekracza 50 kilometrów sześciennych. Bracki na rzece Angarze ma aż 169 kilometrów sześciennych. Powierzchniowo dominuje zbiornik Kujbyszewski na rzece Wołdze o powierzchni 5900 km. kw.

Podobnie jak klimat tak i roślinność przebiega strefowo z wyjątkiem gór, które ten przebieg zaburzają. W kolejności od północy są to:

  • Arktyczna pustynia i tundra z roślinami krzewinkowymi, mchy, porosty i małe skarłowaciałe drzewa i krzewy
  • Lasotundra i tajga - ta pierwsza to strefa przejściowa pomiędzy tundrą a tajgą, która jest strefa dominacji lasów iglastych
  • Strefa lasów mieszanych - wielogatunkowe lasy z takimi gatunkami lipy i dębu
  • Lasostep i step- to pas intensywnie wykorzystywany rolniczo ze względu na dobre gleby
  • Półpustynie i pustynie

Na obszarach górskich piętrowy układ roślinności. Na terytorium Rosji utworzono 31 parków narodowych i 93 rezerwaty przyrody co daje łącznie około 1,5% powierzchni kraju.

Narodowościowo Rosja nie jest oczywiście jednolita. Na jej terytorium zamieszkuje 100 narodowości w tym najliczniejsze to: Rosjanie z udziałem 81%. Pozostałe znaczące to: Tatarzy, Ukraińcy, Baszkirzy, Białorusini, Czuwasze. Dominującą religia jest prawosławie, katolicy to głównie zamieszkali tam Polacy, Niemcy i Ukraińcy. Islam jest wyznawany przez Tatarów Nadwołżańskich, Baszkirów, Czuwaszów oraz przez narody północnego Kaukazu. Natomiast buddyzm jest religią Buriatów, Kałmuków, Tuwińczyków.

Rosja od kilku lat zmaga się z problemem ujemnego przyrostu naturalnego. Osiągnął on ponad -5 promili. Śmiertelność niemowląt jest duża i wynosi 17 na 1000 żywych urodzeń. Struktura wieku jest następująca: do lat 19 - 28,7%, powyżej 65 roku życia 11,8%. Mężczyźni żyją przeciętnie 62 lata a kobiety 74 lata. Zdecydowana większość bo około 80% ludności żyje na zachód od Uralu. Na Syberii gęstość zaludnienia spada do dwóch osób na kilometr kwadratowy. Wskaźnik urbanizacji osiągnął poziom 73% a największe miasta to: Moskwa, Petersburg, Samara, Irkuck, Kazań, Wołgograd, Niżni Nowogród, Jekaterynburg, Omsk, Nowosybirsk, Krasnojarsk, Władywostok Czelabińsk. W rolnictwie pracuje 13% zatrudnionych, w przemyśle 30% a w usługach 57%. Rosja dzieli się na 12 regionów gospodarczych. Są to:

  • Północny
  • Północno-Zachodni
  • Centralny
  • Wołżańsko-Wiacki,
  • Centralnoczarnoziemny,
  • Powołże,
  • Kaukaz Północny,
  • Ural,
  • Syberia Zachodnia,
  • Syberia Wschodnia,
  • Daleki Wschód,
  • Obwód Kaliningradzki;

Do roku 1991 a więc rozpadu ZSRR gospodarka socjalistyczna, centralnie sterowana. Po tym okresie próby reform ku gospodarce rynkowej. Kraj posiada zadłużenie zagraniczne w wysokości 120 miliardów dolarów zaciągniętych głównie w Niemczech, Francji, Włoszech i Japonii na walkę z inflacja i deficytem budżetowym. Produkt krajowy brutto na jednego mieszkańca wynosi 2500 dolarów. W Rosji wydobywane są takie surowce naturalne, jak ropa naftowa (w 2002 roku 371,9 milionów ton), czy gaz ziemny (2002- 595,5 milionów ton). Najważniejsze ich złoża znajdują się na Powołżu, Syberii Zachodniej oraz Uralu. Węgiel kamienny ( w 2002 roku 164 miliony ton) wydobywany jest przede wszystkim w zagłębiach Peczorskim, Kuźnieckim, czy Kańsko- Aczyńskim oraz w południowej części Jakucji. Rudy żelaza występują w ogromnych skupieniach, na przykład: Kurska Anomalia Magnetyczna. Eksploatacji podlegają także złoża metali nieżelaznych, jak niklu czy miedzi, a także apatytów, fosforytów oraz soli potasowych, diamentów (w Jakucji), a także złota.

Większość energii elektrycznej wytwarzana jest w elektrowniach cieplnych, natomiast jej produkcja ma miejsce także w elektrowniach wodnych (najbardziej znane to kaskady: angarsko- jenisejska oraz wołżańsko- kamska). Wreszcie niewielkie ilości energii powstają w elektrowniach jądrowych (kurska czy w Sosnowym Borze mają moc 4000 MW). Hutnictwo metali nieżelaznych rozwija się w Bracku, Krasnojarsku i Norylsku. Hutnictwo żelaza- Czelabińsk, Niżni Tagił, Lipieck, Czerepowiec, Nowokuźnieńsk czy Magnitogorsk).

Przemysł elektromaszynowy ma postać przede wszystkich przemysłu metalowego, samochodowego, elektronicznego oraz elektrotechnicznego. Funkcjonuje także przemysł chemiczny ( nawozów sztucznych, paliwowy, nawozowy, gumowy, włókien chemicznych), drzewno- papierniczy, materiałów budowlanych, spożywczy oraz lekki.

Powierzchnia użytków rolnych w 2001 roku wynosiła 7% powierzchni kraju. Najwięcej występuje w centrum kraju oraz na jego północy, a także na Syberii Zachodniej. Główne uprawy to: pszenica (2003- 34 miliony ton), jęczmień (2003- 17,9 miliona ton), owies (2003- 5,5 miliona ton), żyto (2003- 5,3 miliona ton), ziemniaki (2003- 35900 tysięcy ton), czosnek (2003- 250 tysięcy ton), buraki cukrowe, słonecznik.

Hodowla obejmuje przede wszystkim: bydło (2003- 26,5 miliona sztuk), trzoda chlewna (2003- 17,3 miliona sztuk), owce (2003- 13,7 miliona sztuk), kozy, konie, renifery.