Kilka ogólnych informacji:
- republika związkowa
- konstytucja pochodzi z 1917 roku
- na czele państwa stoi prezydent (6-letnia kadencja), urząd można piastować tylko jeden raz
- ustawodawcza władza - dwuizbowy Kongres
- Senat - 64 senatorów
- Izba Deputowanych - 500 osób
- Podział administracyjny - 31 stanów oraz stołeczny dystrykt federalny
- walutą jest meksykańskie Peso
WARUNKI NATURALNE
Meksyk jest państwem w którego krajobrazie dominują góry oraz wyżyny. Więcej niż połowa terytorium tego kraju położona jest na wysokości większej niż 1000 metrów n.p.m. Tereny górskie Meksyku odznaczają się dużą aktywnością sejsmiczną. Do 1948 roku odnotowano na jego obszarze aż 350 mniejszych lub większych trzęsień ziemi, przede wszystkim w rejonie Pacyfiku. Większość górskich szczytów to wygasłe bądź czynne stożki wulkaniczne. Wulkany Jo-rulho, Paricutin oraz El Boąueron są bardzo młode i uformowały się w połowie wieku XX. Płaskowyż Wyżyny Meksykańskiej zajmuje część środkową tego kraju. Wznosi się ona od 600 metrów e części północnej do 3000 metrów n.p.m. w części południowej. Wyżyna Meksykańska jest podzielona przez równoleżnik 21° szerokości geograficznej północnej na 2 części. Są to Mesa Centralna (część południowa) i oraz Mesa Północna.
Mesa Północna posiada urozmaicony krajobraz przez występujące w grzędach górskich bezodpływowe zbiorniki, nazywane bolsonami. Charakteryzuje się ona niewielką ilością rocznych opadów, które oscylują wokół 400-500 milimetrów oraz dość częste posuchy.
Płaskowyż Centralny odznacza się większą sumą opadów, jednak mimo to nie zaspakajają one potrzeb tutejszego rolnictwa. Zmusza to ludność do stosowania sztucznego nawadniania uprawianej ziemi. Średnia wysokość tego regionu wynosi ok. 2300 metrów n.p.m. Jeśli chodzi o wulkany to jest ich tutaj jeszcze więcej niż w części północnej. Śródgórskie kotliny, które leżą na znacznych wysokościach odznaczają się dobrym zagospodarowaniem oraz dużą gęstością zaludnienia.
W rejonach położonych na wysokościach 1000-2500 metrów n.p.m. zamieszkuje około 75% Meksykan. Tam też znajdują się największe ośrodki miejskie: Meksyk- miasto stołeczne (13,6 miliona samo miasto, zespół miejski 20,2 mln.), leży na 2300 metrów n.p.m.; Guadalajara (1,6 miliona ludności); Puebla (1,1 miliona mieszkańców); San Luis Potosí (526 tysięcy mieszkańców).
Wyżyna Meksykańska otoczona jest od strony wschodniej przez przebiegające południkowo pasma gór Sierra Madre Zachodnia oraz Wschodnia.
W części południowej Wyż. Meksykańskiej znajduje się przebiegająca równoleżnikowo Kordyliera wulkaniczna. Ma ona długość około 800 kilometrów. Tu właśnie położone są najwyższe góry Meksyku, które jednocześnie są stożkami wulkanicznymi, na przykład:
- Pico de Orizaba - 5700 metrów n.p.m. Jest najwyższym szczytem Meksyku oraz
najwyższym aktywnym wulkanem Ameryki Północnej.
- Popocatepetl - 5452 metry n.p.m.
Od południa Wyżynę Meksykańską otacza łańcuch górski Sierra Madre del Sur, czyli Sierra Madre Południowa. W kierunku wschodnim od Sierra Madre del Sur znajduje się przesmyk Tehuantepec, który jest zapadliskiem tektonicznym i stanowi granicę umowną między Ameryką Północną a Ameryką Środkową.
Dalej obszar się wznosi przechodząc w Sierra de Chiapas, wyżynę posiadającą w swej części centralnej obniżenie.
Niziny występują na obydwu wybrzeżach. Nizina Pacyficzna rozciąga się 200 kilometrów wszerz, szersza od niej jest nizina nad Morzem Karaibskim.
Bardzo specyficzna jest będąca półwyspem Dolna Kalifornia, która odznacza się półpustynnym, suchym klimatem. Jej krajobraz urozmaicają górskie pasma o przebiegu równoległym do wybrzeży. Najwyższym ich wzniesieniem jest San Pedro Martin o wysokości 3100 metrów n.p.m.
Innym regionem skazanym poniekąd na znaczne odizolowanie jest półwysep Jukatan, który ma charakter nizinny i posiada dobrze rozwinięte zjawiska krasowe.
Wysokość nad poziomem morza decyduje o warunkach termicznych Meksyku. Tak jak i w Kolumbii oraz Wenezueli możemy tu wydzielić klimatyczno-roślinne strefy, takie jak:
- tierra caliente
- fria
- templada
- helada
Jeśli chodzi o opady to możemy podzielić terytorium Meksyku na dwie części:
- północną - suchą, z opadem rocznym 400-500 milimetrów
- południową - wilgotną , z rocznym opadem wynoszącym 3000-4000 milimetrów
Granicę pomiędzy nimi stanowi wspominany przesmyk Tehuantepec. W związku z tym około 75% terytorium państwa odznacza się niewystarczającymi opadami, a tym samym konieczne jest sztuczne nawadnianie. W części północno-wschodniej sezon bez opadów deszczu trwa 8-11 miesięcy. Często dochodzi do klęsk suszy. Mimo to, na terenach półsuchych oraz suchych mieszka około 75% ogółu ludności.
Kserofity są dominującą roślinnością centralnej oraz północnej części terytorium Meksyku.
- Kaktusy - blisko 500 gatunków
- Agawy - około 140 gatunków
W wilgotnej południowej części występują lasy. Rabunkowa gospodarka doprowadziła do zmniejszenia terenów leśnych z 70% (stan przed rozpoczęciem konkwisty) do 27% w czasach obecnych.
Na terytorium Meksyku znajduje się 45 rezerwatów oraz parków narodowych. Niektóre z nich widnieją na Liście Światowego Dziedzictwa Kultury i Przyrody UNESCO, bądź uznano je za światowe Rezerwaty Biosfery.
ROLNICTWO - jest rozmieszczone dość nierównomiernie.
- Sady oraz grunty orne pokrywają 13% powierzchni Meksyku.
- Łąki oraz pastwiska - 38% powierzchni tego kraju.
- 5,2 miliony hektarów są sztucznie nawadniane i pochodzi z nich ponad połowa zbiorów.
Główne uprawy:
- Kukurydza - 18616 tysięcy ton (3,1% światowych zbiorów). W Ameryce Łacińskiej zajmuje za Brazylią 2 miejsce.
- Trzcina cukrowa - 49,5 miliona ton (3,9% światowych zbiorów). W Ameryce Łacińskiej miejsce 3, ustępuje jedynie Brazylii oraz Kubie.
- Sorgo - 6713 tysięcy ton (11,5% światowych zbiorów). Pierwsze miejsce w Amer. Łacińskiej.
- Cytryny - 1547 tysięcy ton (14,2% światowych zbiorów). Pierwsze miejsce na świecie.
- Grejpfruty - 212 tysięcy ton (4,4% światowych zbiorów). Pierwsza pozycja w Ameryce Łacińskiej a 4 na świecie.
- Kawa - 330 tysięcy ton (4,7% światowych zbiorów). Drugie miejsce po Brazylii w Amer. Łacińskiej i 5 na świecie.
- Konie - pogłowie wynosi 6,3 miliona sztuk (10,8% światowego pogłowia). Pierwsze miejsce w Ameryce Łacińskiej a 2 na świecie.
- Pomarańcze - 3,9 miliona ton (6,4% światowych zbiorów). Druga pozycja w Amer. Łacińskiej a trzecia na świecie.
- Miód - 56 tysięcy ton (4,4% produkcji światowej). W Ameryce Łacińskiej drugie miejsce za Argentyną a piąte na świecie.
- Hodowla bydła - przeważnie ekstensywna, 30.7 milionów sztuk.
- Trzoda chlewna - 16,8 miliona sztuk.
Rozwój rybołówstwa - połów 1,4 miliona ton. Główne rybackie porty: Manzanillo, Mazatlán, Topolobampo i Ciudad del Carmen.
PRZEMYSŁ - jest to państwo o dużych zasobach różnych surowców mineralnych. A oto jak przedstawia się meksykański przemysł na tle świata (dane za rok 2001):
- Rudy molibdenu - 5,5 tysiąca ton (4,1% światowej produkcji). Pierwsza pozycja w Ameryce Łacińskiej oraz 6 na świecie
- Srebro - 2613 ton (14,8% światowego wydobycia) - Drugie miejsce (za Peru) zarówno w Ameryce Łacińskiej jak i na świecie. Wydobywa się je w Hidalgo del Parral oraz Chihuahua.
- Rudy ołowiu - 318 tysięcy ton (4,7% światowego wydobycia). Piąta pozycja na świecie i A. Łacińskiej
- Rudy cynku - 403 tysiące ton (4,4% światowego wydobycia). Piąta pozycja na świecie i A. Łacińskiej
- Ropa naftowa - rejon Zatoki Meksykańskiej.
- Gaz ziemny - południowo-wschodnia oraz północno-wschodnia część Meksyku.
- Rudy miedzi - blisko 4% światowego wydobycia.
- Rtęć - około 6,5% światowego wydobycia.
- Siarka rodzima - około 9,5% światowego wydobycia. Trzecie miejsce na świecie po USA oraz Polsce i pierwsze w A. Łacińskiej. Wydobycie w rejonie przesmyku Tehuantepec.
- 20% energii elektrycznej jest dostarczanych przez wodne elektrownie.
Przemysł przetwórczy:
- chemiczny - włókna chemiczne oraz sztuczne nawozy
- petrochemiczny
- hutnictwo żelaza
- hutnictwo metali nieżelaznych
- maszynowy
- papierniczy
- samochodowy
- włókienniczy
- spożywczy
PRZEMIANY W GOSPODARCE
Meksyk to prężnie rozwijające się państwo przemysłowo-rolnicze. Należy do jednych z najlepiej prosperujących krajów Ameryki Łacińskiej. PKB na jednego mieszkańca w ostatnich latach oscylował wokół kwoty 3130 dolarów amerykańskich. W latach 1929-1933 gospodarka przeżywała wielki kryzys. Po wyjściu z kryzysu rozpoczęto w tym kraju procesy industrializacyjne poprzez substytucję importu. Realizowanie jej zostało drogą naturalną w wzmocnione przez koniunkturę w światowej gospodarce podczas drugiej wojny światowej.
W latach 1938-1939 nacjonalizacji uległa eksploatacja ropy naftowej oraz kolejnictwo. Zmiany na światowym powojennym rynku spowodowały zahamowanie tempa gospodarczego wzrostu. Niekorzystne oddziaływanie zewnętrznych bodźców gospodarczych władze próbowały wyrównać przez inwestycje państw, jednak wskutek równoczesnego budżetowego deficytu wywołało to powiększenie się inflacji. W roku 1954 wprowadzono program zakładający stabilizowany wzrost, który miałby opierać się na finansowej stabilizacji, przejęciu przez państwo mało rentownych gałęzi gospodarki, a także na wprowadzeniu ułatwień dla prywatnego sektora. Program ten spowodował rekordowe na tamte warunki tempo wzrostu gospodarczego.
Z początkiem lat siedemdziesiątych zaczęły tworzyć się w gospodarce napięcia, które wynikały głównie z usztywnienia gospodarczej polityki (ogromny sektor państwowy) oraz braku możliwości przejścia w zakresie inwestycyjnych dóbr do zastępowania importu. Poczęły się uwidaczniać problemy w sektorze rolniczym, który dofinansowywał przemysł przez dziesiątki lat. Bieżące problemy łagodzono przy pomocy pożyczek zagranicznych.
W roku 1976 doszło do pierwszego kryzysu finansowego, zadłużenie Meksyku wzrosło aż do 20,5 miliardów dolarów amerykańskich. Pod koniec lat siedemdziesiątych rozpoczęto eksploatację całkowicie nowych, bardzo dużych zasobów ropy naftowej. Wzmocniło to znacznie gospodarkę. Poprawienie się sytuacji skłoniło władze do dalszych pożyczek. Wynikiem tego było wynoszące 78,2 miliardy dolarów amerykańskich zadłużenie w 1981 roku. Z racji rosnącej stopy procentowej na światowym rynku nawet zyski ze sprzedaży ropy naftowej nie były w stanie obsługiwać spłaty zadłużenia. Ostatecznie w 1982 roku nastąpił płatniczy kryzys, a później finansowy oraz gospodarczy. Okazało się to początkiem ogólnego kryzysu zadłużeniowego jaki dotknął Amerykę Łacińską. W latach 1982-1987 próbowano poprzez deflacyjną gospodarczą politykę przywrócić Meksykowi równowagę. Umożliwiła ona w pewnym stopniu zrestrukturyzować gospodarkę, jednak ceną tego było znaczne obniżenie się poziomu życia oraz spadek tempa gospodarczego wzrostu. Nie zwalczyło to niestety inflacji a długi Meksyku zwiększyły się do 109,4 miliardów dolarów amerykańskich.
W 1987 doszło do podpisania Paktu Solidarności Gospodarczej przez władze, związki zawodowe oraz przemysłowców. Jego skutkiem był znaczny spadek inflacji. Rozpoczęto procesy prywatyzacyjne sektora państwowego oraz pozbyto się problemu protekcjonizmu.
W 1989 roku państwo uzyskało blisko 30% umorzenie swojego długu, dzięki wcielaniu w życie "planu Brady'ego". W latach 1990-1992 Meksyk został jednym z najważniejszych państw dla zagranicznych inwestorów. W roku 1992 Meksyk wraz ze Stanami Zjednoczonymi oraz Kanadą podpisał traktat dotyczący wolnego handlu - NAFTA. Ratyfikowano go w listopadzie rok później. Na początku lat dziewięćdziesiątych PKB wyniósł około 4%. W roku 1992 długi Meksyku nieznacznie się zmniejszyły do 101 milionów dolarów amerykańskich. Dawało to Meksykowi niechlubne drugie miejsce za Brazylią.
LUDNOŚĆ
Meksyk zamieszkuje 99,969 miliona ludzi (dane za rok 2001). Obowiązującym językiem urzędowym jest hiszpański.
Skład narodowościowy i etniczny:
- Metysi - stanowią większość mieszkańców
- Indianie - 7% mieszkańców
- Aztekowie
- Majowie
- Otomi
- Zapotekowie
- Mistekowie
- Europejczycy
Wyznania:
- ludność rzymskokatolicka stanowi 90% mieszkańców
- protestanci stanowią 5% ludności
Średni wskaźnik gęstości zaludnienia równa się 51 osób/km2 (2001).
Rozmieszczenie ludności jest bardzo nierównomierne. Najwięcej ludności przyciąga część południowa Wyżyny Meksykańskiej. Najsłabiej zaludnionymi regionami są:
- Półwysep Kalifornijski (część południowa)
- Półwysep Jukatan
- Północny Meksyk
W miastach mieszka 73% społeczeństwa. W ośrodkach miejskich, które mają więcej niż milion mieszkańców żyje około 45% wszystkich mieszkańców miast.
Stolica Meksyku -Meksyk- tworzy wraz z całym miejskim zespołem największą na świecie aglomerację 20,2 miliona ludzi. Analfabetyzm sięga 12,5% co jest bardzo złym wynikiem (rok 1990).
Struktura zatrudnienia:
- Sektor pierwszy (rolnictwo) - 22% czynnych zawodowo
- Sektor drugi (przemysł, budownictwo, górnictwo) - 26% czynnych zawodowo
- Bezrobotni - 2,7% ludności zawodowo czynnej
W okresie 40-lecia od 1940 do 1980 roku Meksyk pomnożył swą populację prawie czterokrotnie. Była to tak zwana eksplozja demograficzna.
POLONIA MEKSYKAŃSKA
Już w wieku XVII na terytorium Meksyku pojawili się polscy misjonarze. W latach 1863-1865 około 2 tysięcy naszych rodaków służyło we francuskiej interwencyjnej armii cesarza Maksymiliana. Tak naprawdę to dopiero w pierwszej połowie wieku XX ukształtowała się w Meksyku Polonia, szczególnie w dwudziestoleciu międzywojennym. Wtedy na tereny meksykańskie przybyło parę tysięcy Polaków. Polonia koncentruje się głównie w stołecznym Meksyku. W 1924 roku utworzono polskie stowarzyszenie "Polonia". Podczas II wojny światowej schroniło się w tym kraju blisko około 2 tysiące ludzi, z czego blisko 1,5 tysiąca stanowiły polskie dzieci. Aktualnie meksykańska Polonia nie jest duża.
HANDEL ZAGRANICZNY
Eksport:
- Ropa naftowa
- Gaz ziemny
- Urządzenia elektroniczne
- Silniki samochodowe
- Warzywa ( głównie pomidory)
- Odzież
- Ryby
- Kawa
Główni partnerzy handlowi:
TURYSTYKA - jest istotną branżą gospodarki. Rocznie Meksyk odwiedza około 16,6 miliona cudzoziemców, głównie ze Stanów Zjednoczonych. Dochody roczne z turystyki wynoszą około 4,3 miliardy dolarów.
Główne ośrodki turystyczne:
- Acapulco - kąpielisko nad Pacyfikiem
- Tijuana - blisko granicy ze Stanami Zjednoczonymi
- Puerto Vallarta - kąpielisko położone nad Pacyfikiem
- Cancún - kąpielisko nad Morzem Karaibskim
- Meksyk
TRANSPORT w skrócie:
ważny transport lotniczy - 15 portów międzynarodowych
