Są to substancje, powstałe w sposób naturalny, bez antropogenicznej działalności człowieka. Są podstawowym składnikiem ziemskim, mogą występować pod postacią pierwiastka, związku chemicznego lub jednorodnej mieszaniny pod postacią stałego skupienia.
- Kryształy
Są ciałami stałymi, których budowa wewnętrzna charakteryzuje się regularnym uporządkowaniem - są to sieci przestrzenne atomów.
- Cechy minerałów:
1. ciężar właściwy określa wartość gęstości
2. barwa: są one barwne lub bezbarwne
3. twardość określana jest jako opór, jaki stawia minerał swobodnie rysującemu go ostrzu
- Skały:
Są zespołami różnorodnych minerałów. Możemy podzielić je według sposobu powstawania na:
- Magmowe - proces krystalizacji magmy: głębinowe - powstają w głębi ziemi w wyniku stygnięcia i krystalizacji magmy, kryształy maja postać dobrze wykształconych i bardzo widocznych; wylewne - proces krzepnięcia magmy zachodzi w szybkim tempie na powierzchni ziemi, kryształy są prawie niewidoczne;
- Osadowe - powstają poprzez nagromadzenie się odruchów skalnych jako produktów wietrzenia wcześniej powstałych skał. Dzielimy je na: okruchowe - są luźną zwietrzeliną lub zwięzłą skałą; organogeniczne - jako produkt sedymentacji szczątek zwierząt
- Metamorficzne - powstają w wyniku przeobrażenia skał już istniejących pod wpływem wysokiego ciśnienia, nacisku na skały niżej leżące, wysokiej temperatury.
Niszcząca działalność czynników wewnętrznych:
Czynniki wewnętrzne, prowadzące do przemian powierzchni ziemi nazywane są czynnikami geologicznymi a przemiany nimi wywołane to przemiany geologiczne. Mogę one nieść skutek niszczący lub budujący.
- Platonizm - jest to proces przemieszczania i wędrówki magmy wewnątrz skorupy ziemskiej oraz jej krzepniecie bez wypływu na powierzchnie ziemi. Obejmuje on również jej zmiany chemizmu. Taki proces można zaobserwować na obszarze Polski na terytorium Tatr Wysokich
- Wulkanizm - termin ten dotyczy całość procesów i zjawisk, podczas których następuje wydobywanie się magmy poza głębiny ziemskie. Magma wtedy przyjmuje miano lawy. Magma, która wydobywała się w przeszłych czasach utworzyła o wielkiej powierzchni pokrywy wulkaniczne (trapy wulkaniczne). Mamy kilka sposobów wydobywania się magmy na powierzchnie ziemi. Są to:
1. wulkany - jako miejsca punktowego wydostawania się magmy na powierzchnie ziemi. Wulkan składa się ze stożka wulkanicznego, zbudowanego z produktów wulkanizmu: lawy, popiołów wulkanicznych; krateru czyli miejsca wydobywania się lawy i ogniska wulkanicznego czyli zbiornika znajdującego się głęboko pod powierzchnia ziemi, zawierającego ciekłą magmę o bardzo wysokiej temperaturze sięgającej tysięcy Kelwinów. Wyróżniamy dwie odmiany lawy: lawę kwaśną o dużej zawartości krzemionki i lekkim ciężarze właściwym oraz lawę zasadową o dużej zawartości ciemnych minerałów.
2. Szczeliny - miejsca, w których lawa wydobywa się na powierzchnie ziemi poprzez długie szczeliny i rozlewa się po bokach tworząc pokłady wulkaniczne.
Do obszarów czynnych wulkanicznie należą: obszar Alaski i Ameryki Środkowej, Europa południowa, wybrzeże Oceanu Spokojnego - tzw.: "ognisty pierścień", wyspy Oceanii, Islandia.
- Trzęsienia Ziemi - powstają w skutek wzbudzania fal sejsmicznych wewnątrz ziemi, na powierzchni odczuwa się je w postaci drgań. Wstrząsami sejsmicznymi nazywamy proces przemieszczania się pokładów ziemi pod jej powierzchnią. Mogą je wywoływać magma lub poprzez działalność gazów wulkanicznych - jest to zjawisko trzęsienia wulkanicznego. Takie zjawisko dotyka głównie obszary w pobliży czynnych wulkanów, ale nie niosą zbytniego zagrożenia życiu człowieka. Mogą powodować serię lawin i osuwisk. Na obszarze silnie krasowym oraz na obszarach o wydobywczej działalności człowieka może dochodzić do trzęsień zapadliskowych, wskutek zapadania się stropów podziemnych jaskiń lub kopalń.
Do obszarów sejsmicznych należą:
- zachodnia cześć Ameryki Południowej,
- obszar Ameryki Środkowej,
- południowa część Europy
- Oceania
- Południowa część Azji
Do obszarów pensejsmicznych należą:
- Ameryka Północna
- Ameryka Południowa
- Północna Europa
- Azja
- Wschodnia część Australii
- Wyspy oceaniczne
- Afryka Środkowa i Północna
Do obszarów asejsmicznych należą:
- Europa Środkowa