Turysta wybierający się na urlop, pragnie wiedzieć jaka będzie pogoda w miejscu jego odpoczynku. Przygotowuje się do tego zbierając odpowiednie informacje na temat klimatu panującego na tym terenie. Klimat to nic innego jak warunki pogodowe określone dla danego terenu na podstawie wieloletnich obserwacji. Najważniejszymi czynnikami które kształtują klimat są temperatura i opady (deszczu, śniegu, deszczu ze śniegiem i gradu). Klimat jest też charakteryzowany przez wahania temperatury i opadów. Dla klimatu śródziemnomorskiego a także klimatów Kalifornii, Chile, Australii i RPA swoistą cechą jest występowanie deszczowych zim, oraz gorących i suchych pór letnich. Jednak od takiego stanu występują odstępstwa, czyli w lecie mogą wystąpić gwałtowne burze. Jednak na wymienionych wyżej terenach zawsze w lecie można liczyć na słoneczną pogodę.

ZALEŻNOŚĆ KLIMATU OD SZEROKOŚCI GEOGRAFICZNEJ I RZEŹBY TERENU

Od czynnika takiego jakim jest szerokość geograficzna zależy, jak dużo promieni słonecznych dociera w dane miejsce. Ogólnie przyjmuje się, że im dalej od równika i im bliżej biegunów, tym mniej energii dociera do danego obszaru. Wiąże się z tym również ograniczony dopływ ciepła. Dzieje się tak dlatego, że na biegunach energia słoneczna musi pokonać grubszą warstwę atmosfery niż na równiku. Poza tym sama atmosfera pochłania dużo energii słonecznej, a równik jest takim terenem gdzie rozkład docierającej tam energii jest bardziej równomierny niż na biegunach i w ten sposób ogrzewa większą powierzchnię ziemi.

Każde wzniesienie i obniżenie terenu wpływa na modyfikację średnich temperatur. Wraz ze wzrostem wysokości, maleje temperatura i na każde 1000 metrów jest to spadek o około 7ºC. Zrozumiałe więc jest, że tereny górzyste i położone wysoko nad poziomem morza są chłodniejsze. Dotyczy to nawet gór i wzniesień strefy tropikalnej a szczyty górskie pogrążone są w klimacie polarnym.

Rozkład opadów również jest uzależniony od ukształtowania powierzchni terenu. Zwłaszcza wyraźnie jest to widoczne w górach, kiedy wiatr znad oceanu przywieje wilgotne powietrze. Wówczas nad górami powstają się chmury, z których pada deszcz lub śnieg. Może tak się zdarzyć, że wiatr "przejdzie bokiem", wtedy następuje opadnięcie powietrza, jego ogrzanie się i wchłanianie wilgoci. Wówczas nad górami występują niewielkie opady, i potocznie mówi się, że obszary takie są osłonięte przez deszczem. Obszary morskie spełniają rolę bufora dla klimatu. Jest on zawsze bardziej ostry tam, gdzie teren oddala się od brzegu morskiego. Wiatry wiejące nad morzem czyli bryzy lądowa i morska również wpływają na złagodzenie temperatur powietrza. Nad morzem występują dwa mechanizmy wietrzne. W dzień następuje wzrost temperatury lądu, a chłodne powietrze jest nawiewane od morza w kierunku lądu, i powoduje schładzanie wysokiej temperatury lądu. W nocy jest dokładnie odwrotnie. Ponieważ woda jest substancją która dłużej utrzymuje ciepło od lądu, bryza wieje z lądu w kierunku morza.

Na rozkład temperatur niewątpliwy wpływ mają prądy morskie a zwłaszcza ich odległość. Golfsztrom, czyli Prąd Zatokowy Ciepły przepływa od Zatoki Meksykańskiej poprzez Ocean Atlantycki do północno-zachodnich brzegów Europy. Wpływ tego prądu powoduje że wiejące od niego wiatry, na tej samej szerokości geograficznej wpływają na klimat ocieplając go lub ochładzając. I tak klimat w Europie północno-zachodniej jest cieplejszy od klimatu w północno-wschodniej części kontynentu północnoamerykańskiego. Prądy te wpływają również na obniżanie temperatury na danym obszarze. Takim jest Prąd Benguelski, który płynie wzdłuż południowo-zachodnich wybrzeży Afryki a także Prąd Peruwiański (zwany Prądem Humbolta) w pobliżu wybrzeży na zachodzie Ameryki Południowej. Wpływają one na obniżenie klimatu zwrotnikowego sąsiednich wybrzeży.

Na terenach leżących w głębi kontynentów z dala od działania mórz i oceanów występuje surowy klimat kontynentalny. Charakteryzuje się bardziej gorącym latem i zimniejszą zimą aniżeli obszary tych samych szer. geogr., w których pobliżu występuje morze lub ocean.

OPIS STREF KLIMATYCZNYCH

Wszystkie rodzaje podziałów klimatycznych opierają się na klasyfikacji stworzonej przez Władimira Köppena, rosyjskiego uczonego. Wyodrębnił on sześć podstawowych stref klimatycznych na ziemi nadając im nazwy pierwszych liter alfabetu od A do E oraz H. Strefa A oznacza klimat gorący, wilgotny; strefa B to klimat suchy; strefa C określa klimat umiarkowanie ciepły; strefa D to klimat chłodny; E - polarny, natomiast strefa H to klimat górski.

Biorąc pod uwagę dane o stanach temperatury i opadów, Köppen w klasyfikacji klimatów wyodrębnił następne podgrupy. W jednoznacznym rozdzieleniu poszczególnych stref klimatycznych pomogły mu charakter procesów wegetacyjnych i rodzajów gleb. Grupa pierwsza, czyli A określa klimaty o wysokich opadach w całym roku oraz te które wykazują się występowaniem pory deszczowej i suchej.

CECHY KLIMATU GORĄCEGO, WILGOTNEGO

W strefie klimatu gorącego i wilgotnego występujące opady są obfitsze nad lądem niż nad oceanem, ze względu na silne parowanie podłoża, oraz silnych prądów wstępujących które powodują tworzenie się olbrzymich chmur deszczowych. Roczne i dobowe amplitudy temperatur są niewielkie i wynoszą od 2 do 50ºC. Dla szerokości geograficznych na których ten klimat występuje charakterystycznym zjawiskiem jest tak zwany deszcz zenitalny. Występuje on dwa razy w roku, kiedy Słońce przejdzie przez równik, i trwają przez około dwa tygodnie. Od równika występowanie pór deszczowych przebiega w kierunku zwrotników, a w bliskich odległościach od zwrotników w ciągu roku pora deszczowa występuje raz do roku.

Takie warunki klimatyczne, i obfite opady, pozwalają na rozwijanie się bujnego lasu tropikalnego. Pomimo degradacji terenów przez rolników i leśników, lasy tropikalne o bujnej roślinności występują w takich miejscach na Ziemi jak dorzecze Amazonki (Am. Południowa), dorzecze Zairu w południowej Afryce a także na południowym wschodzie kontynentu azjatyckiego. Oprócz opadów, charakterystyczną cechą klimatu dla tych szerokości, są wysokie temperatury, które dochodzą od 25 do 27ºC i występują w przeciągu całego roku. Opady w ciągu roku też są wysokie i dochodzą od min. 1800 do 2500 mm. Ważną cechą dla tego typu klimatu jest duża wilgotność w powietrzu oraz wysokie nasłonecznienie. Długość wszystkich dni w ciągu roku jest prawie taka sama, ponieważ kąt padania promieni słonecznych w godzinach południowych ma prawie zawsze 90º. W takim klimacie doskonale rozwija się tropikalna dżungla.

Południowo-wschodnie tereny Azji a także północna Australia to obszary znajdujące się pod wpływem klimatu monsunowego. Specyfiką tego klimatu jest to, że prawie wszystkie opady roczne występują podczas jednego okresu deszczowego, a przez resztę roku panuje pogoda bezdeszczowa. Ponadto na tych terenach występują duże roczne zmiany pogodowe. I tak na przykład Indie to kraj z suchymi zimami, i wiatrami o przeważających kierunkach północno-wschodnich, od środka lądu. Wiosną następuje duże nagrzewanie się powierzchni ziemi, powietrze staje się suche, a powietrze jest pełne pyłu. Gorące prądy wstępujące powodują powstawanie układów niżowych w kierunkach w których wieją południowo-zachodnie wilgotne wiatry. Przynoszą one duże opady, które pozytywnie wpływają na rozrastanie się lasów monsunowych.

Na terenach blisko lasów tropikalnych gdzie zimy są suche, występują dobre warunki do rozwoju traw, które przybierają postać sawann, z pojedynczymi drzewami. Obszary takie są charakterystyczne dla terenów Afryki i Ameryki Południowej.

CECHY KLIMATÓW SUCHYCH

Klimaty suche nie wykazują dużego zróżnicowania termicznego, jedna mogą się różnić znacznie wilgotnością. Obszary które obejmują to tereny pustynne i stepowe, będące pod wpływem wiatrów pasatowych znad lądów wiejących w stronę oceanu. W klimacie suchym, pod wpływem wielkich wyżów oceanicznych dominuje słoneczna pogoda z niewielkimi opadami, z wiatrami o charakterze pasatowym. Występowanie inwersji pasatowych jest potęgowane przez zimne powietrze znad zimnych prądów morskich, występujących przy zachodnich brzegach kontynentów. Dobowe amplitudy temperatur mogą wynosić nawet kilkanaście stopni Celsjusza. Na półkuli północnej w strefie klimatu suchego, notowane są najwyższe temperatury powietrza atmosferycznego na świecie. Przede wszystkim zjawisko takie zachodzi na pustyniach: Libijskiej, Saharze, Thar. Temperatury przekraczają tam 55ºC. Tam, gdzie występuje cyrkulacja monsunowa, występują tylko dwie, ale wyraźne pory roku: zimowa - sucha i wilgotna - letnia.

Charakterystyczną cechą tego klimatu w Afryce, dotyczącą sawann, jest to, że im bardziej na północ i na południe od strefy równikowej, tym sawanny są bardziej wysuszone. Bujne i soczyste trawy są stopniowo zastępowane przez krzewy i skarłowaciałe drzewa. Niezbyt dobre warunki wegetacyjne oraz długie okresy suszy spowodowały przekształcenie sawanny w okolicach Sahelu w pustynie i półpustynie. Z tego względu, w strefie klimatu suchego i gorącego występują największe pustynie na świecie, czyli: P. Sahara, P. Namib, oraz P. Kalahari, na terenie kontynentu afrykańskiego. Średni opad jest bardzo niski, i nie wynosi więcej niż 25 mm. Gleby są wypalone, jałowe i nie nadające się do uprawy. Czasami, po długich latach suszy, występują gwałtowne ulewy, zalewające obszary pustynne. Temperatury na obszarach pustynnych pomimo tego że się różnią to należą do bardzo wysokich, cechuje je zróżnicowanie dobowe.

W podobnych warunkach klimatycznych, w Ameryce północnej powstały prerie, a w Europie, Azji i na południu Afryki - stepy. Jest tam o wiele bardzie sucho niż na sawannach w okolicach zwrotnika, a zimy są ostre i obfitują w śnieg. Obszary te różnią się od pustynnych tym, że można je wykorzystać pod względem rolniczym, co też się dzieje.

CECHY CIEPŁEGO KLIMATU UMIARKOWANEGO

Klimat umiarkowany to najbardziej zróżnicowana strefa klimatyczna. Występuje na terenach na gdzie lata mogą być gorące i suche - np. w rejonie basenu M. Śródziemnego, albo lata mogą być też ciepłe i parne - np. w strefie podzwrotnikowej (południowo wschodnie Chiny i Stany Zjednoczone, stepy Am. Południowej). Lata tej strefy klimatycznej mogą być chłodne, jak na terenach nadmorskich - Europa środkowo-zachodnia. Temperatury powietrza na obszarach w basenie M. Śródziemnego osiąga 27ºC, natomiast w zimie jest o wiele chłodniej. Niekiedy temperatura dochodzi nawet do -10ºC. Opady nie są wysokie, i w ciągu roku wynoszą od 350 do 900 mm. Najbardziej deszczową porą jest zima. Drzewa występują raczej w odosobnieniach, samotnie. Ze względu na temperatury i cechy klimatu tworzą formy karłowate. Gaje oliwne porastające tamte tereny są formacją najlepiej znoszącą susze i upały.

KLIMATY PODZWROTNIKOWE

Klimaty podzwrotnikowe należą do ciepłych klimatów. W zależności od odmiany, wyróżniamy klimat podzwrotnikowy morski, monsunowy, kontynentalny, i pośredni. Latem, pogoda ulega wpływom i jest kształtowana przez masy powietrza zwrotnikowego, które napływa znad wyżu oceanicznego, a w zimie pogoda kształtowana jest przez wpływ niżów ze stref umiarkowanych. Amplitudy temperatur w ciągu roku wahają się od 10 do 15ºC. Klimat podzwrotnikowy morski cechuje się dużymi opadami, występującymi równomiernie przez cały rok, np. na wschodnim wybrzeżu Australii. Na obszarach objętych klimatem podzwrotnikowym kontynentalnym opady są niewielkie, przede wszystkim latem. Odmiana śródziemnomorska klimatu podzwrotnikowego, najbardziej korzystna dla samopoczucia człowieka, najwięcej opadów występuje w porze letniej. Są to np. obszary południowej Europy, południowo-zachodniej Austrii oraz wybrzeża kalifornijskie.

CECHY KLIMATU CHŁODNEGO

Klimat chłodny, w zależności od tego na jakie szerokości geograficzne obejmuje, dzieli się na morski, kontynentalny i przejściowy. Rozkład temperatur we wszystkich odmianach jest zróżnicowany. Np. klimat umiarkowany ciepły charakteryzuje się małymi mrozami zimą, a klimat morski występowaniem gorącego lata. W klimacie kontynentalnym zimy są mroźne, a lata krótkie i upalne. Są również klimaty typu przejściowego (np. Polska), gdzie przez wiele lat następuje duża zmienność typów pogodowych poszczególnych pór roku. Amplitudy temperatur w ciągu roku są duże i wahają się od 10 do więcej niż 40ºC. Równie duże rozbieżności przedstawiają amplitudy temperatury w ciągu doby, zwłaszcza latem. Klimatem chłodnym umiarkowanym objęte są tereny Europy zachodniej, Wyspy Brytyjskie, zachodnie wybrzeże Kanady, południowe Chile, oraz Nowa Zelandia.

Im dalej od wybrzeża, tym średnie temperatury najcieplejszego w roku miesiąca są niższe i wahają się od 15 - 20ºC. Im dalej od brzegu morskiego, tym klimat jest ostrzejszy. W miesiącach zimowych, na terenach położonych w pobliżu morza, temperatury powietrza są o wiele wyższe niż na terenach położonych w większej odległości od brzegu morskiego. Zimą temperatury są wyższe niż zero stopni, jednak czasami napływające zimne powietrze kontynentalne przynosi opady śniegu, trwające nawet kilka tygodni. Średnie sumy opadów są zróżnicowane. W górach, na wybrzeżu tam gdzie klimat jest wilgotny opadów jest więcej, natomiast w głębi lądu na nizinach jest dość sucho.

W ubiegłych stuleciach obszary objęte klimatem umiarkowanym były porośnięte gęstym lasem liściastym. Obecnie na obszarach tych zostały wybudowane wielkie miasta z dużą liczbą mieszkańców.

KLIMAT PODBIEGUNOWY

Obszary zachodniej Rosji objęte są wpływem zimnego klimatu umiarkowanego. Lata są tam ciepłe, a zimy bardzo mroźne. Klimat podbiegunowy obejmuje Syberię a także większość obszarów Kanady północnej. Lata są tam krótkie i chłodne, a zimy bardzo mroźne. Przez cały rok, występuje tam tylko 150 dni z temperaturą wyższą niż zero stopni. Obszary te są porośnięte tajgą, czyli gęstym lasem iglastym. Gatunki drzew rosnące w tenże przystosowane są do panujących tam warunków. Są to m.in. sosna, jodła, świerk i modrzew. Modrzew jest jedynym gatunkiem iglastym, który traci igły na zimę. Pozostałe drzewa iglaste nie tracą liści w porze zimowej i ich rozwój przypada na czas odwilży. Na tych samych szerokościach geogr. Na półkuli południowej stały ląd nie występuje, a więc nie ma tam również tajgi.

CECHY KLIMATU POLARNEGO

Tundra

Tundra jest obszarem charakterystycznym dla obszarów polarnych. Występuje w kierunku północnym od wspomnianej wcześniej tajgi. Tundra to obszar bezleśny. Zimą, średnie temperatury sięgają -50ºC, natomiast latem panują niewysokie temperatury dodatnie, około 5ºC. Lata są zazwyczaj dość krótkie. Średnie opady w ciągu roku, a w przeważającej części są to opady śniegu, wynosi około 350 mm. W lecie śnieg topnieje, a obszary tundry stają się dobrym środowiskiem do rozwoju wielu gatunków owadów i insektów. W tym czasie nad tundrę przylatują ptaki wędrowne. Pożywienie znajdują tu również różne gatunki zwierząt, np. karibu - czyli renifer amerykański.

KLIMATY OKOŁOBIEGUNOWE

Na obydwu półkulach występują strefy klimatu subpolarnego i polarnego. Zimy na obszarach objętych tymi klimatami są wietrzne i mroźne, a lata krótkie z roztopami. Bardziej zróżnicowane są klimaty arktyczne. Jest tak dlatego, że lądy wokół Morza Arktycznego są podzielone i nie tworzą jednolitej całości. Lód którym pokryte jest M. Arktyczne pod względem klimatycznym ma cechy lądu oddziałującego na klimat, jednak obszary najniższych temperatur są znacznie oddalone. Najniższe temperatury występują w centralnej części lądu północnoazjatyckiego, na Grenlandii oraz w Ameryce Północnej w dorzeczu rzeki Jukon. Klimaty subpolarne mają odmianę morską, gdzie opady są większe a zimy łagodniejsze, oraz odmianę kontynentalną, gdzie opady są krótkie i niewielkie, a lato dość ciepłe.

Większymi mrozami odznaczają się klimaty Antarktydy. Antarktyda to obszar z najzimniejszymi temperaturami na ziemi. Ma to związek z dużą wysokością tego kontynentu a także z nieprzerwanym napływem powietrza w stronę oceanów z lądu Antarktydy. Powietrze to ma charakter huraganowego wiatru. Również w strefie klimatu subpolarnego na południowej półkuli, wiatry też mają gwałtowny charakter. Klimat subpolarny zależny jest od prądów powietrznych i oceanicznych, oraz wiatrów zachodnich.

KLIMATY GÓRSKIE I WYŻYNNE

Klimat górski i wyżynny kształtuje się pod wpływem masywów górskich i wyżynnych. Charakterystyczna jest dla nich piętrowość klimatyczna co wpływa na występującą w górach piętrowość roślinną. Klimaty górskie i wyżynne oznaczają się także zmianami temperatury, różnicami obfitości opadów (ilość wzrasta wraz ze wzrostem wysokości), oraz występowaniem silnych wiatrów lokalnych. Góry tworzą naturalną barierę i oddzielają od siebie różne typy klimatów albo nawet różne typy stref klimatycznych. W Europie są to Alpy i Karpaty, w Azji Karakorum i Himalaje, a w Ameryce Południowej - Andy. Każde pasmo górskie a co ta tym idzie każdy tym klimatu górskiego na danym terenie odznacza się swoistymi granicami klimatycznymi do których należą: linia wiecznych śniegów, granice suchości - zależne od rodzaju mas powietrza dominujących w określonej strefie klimatycznej. Przykładem różnorodności klimatycznej może być szczyt Kilimandżaro w Afryce wschodniej, pokryty śniegiem, podczas gdy ląd u jego stóp jest ubogi w zasoby wody.

Klimat na świecie

Parametry klimatyczne

Wartość

Najwyższa temperatura powietrza

57,8 ºC

Najniższa temperatura powietrza

-89,2 ºC

Najniższa średnia temperatura roczna

-57,8 ºC

Najwyższa średnia temperatura roczna

+34,4 ºC

Najwyższa temperatura na stacji Wostok

-13,6 ºC

Największa amplituda wieloletnia

-70 ºC do + 37 ºC

Największa amplituda dzienna

+6,7 ºC do - 48,8 ºC

Największe średnie opady roczne

11902mm

Najmniejsze średnie opady roczne

brak opadu

Największy opad w ciągu roku

22990mm

Najmniejszy opad w ciągu roku

1870mm

Najintensywniejszy opad

38,1mm

Największy roczny opad śniegu

31102mm

Największy dzienny opad śniegu

1930mm

Największa liczba dni burzowych

251

Największe kule gradowe

około 1 kg

Największa prędkość wiatru

103 m/s

Najwyższe ciśnienie atmosferyczne

1083,3hPa

Najniższe ciśnienie atmosferyczne

870hPa

Najdłuższy dzień

189 dni

Najdłuższa noc

183 dni

Klimat Polski

Parametry klimatyczne

Wartość

Region/miejsce

Najwyższa temperatura powietrza

40,2ºC

k. Opola

Najniższa temperatura powietrza

-40,6ºC

Beskidy

Największe średnie opady roczne

1649mm

Tatry

Najmniejsze średnie opady roczne

420mm

Mazowsze

Największy opad w ciągu doby

300mm

Tatry

Najdłuższy dzień

17h, 15 min

Gdańskie

Najkrótszy dzień

7h, 7 min

Gdańskie

Średnia temperatura powietrza w strefie pasów równoleżnikowych(oC)

Strefa

Charakterystyka strefy

Typy klimatu

Charakterystyka klimatu

Główne obszary występowania

P

O

D

R

Ó

W

N

I

K

O

W

A

Średnia temperatura w ciągu miesiąca zawsze powyżej 20ºC. Pora zimowa nie występuje. Amplitudy temperatury w ciągu roku wynoszą do 5ºC, rosną wraz ze wzrostem suchości klimatu do 10ºC

równikowy wybitnie wilgotny

niewielkie wahania temperatury, duże opady, oraz brak zaznaczającej się pory deszczowej

Kotlina Kongo, Archipelag Malajski, Nizina Amazonki

podrównikowy wilgotny

Niewielkie wahania temperatury, występowanie jednej lub dwóch pór deszczowych

Ameryka Północna, Wyżyna Brazylijska, Wyżyna Gujańska

podrównikowy suchy

Pora deszczowa występuje tylko przez kilka miesięcy, natomiast na równiku występują dwie pory deszczowe

północno- wschodnia Wyżyna Brazylijska, Afryka Środkowa, północne obszary Australii

Z

W

R

O

T

N

I

K

O

W

A

W najchłodniejszym miesiącu średnia temp. powietrza przekracza 10ºC, charakt. duże dobowe wahania temperatur. Najwięcej opadów występuje w porze letniej.

zwrotnikowy morski

Częsty napływ mas powietrza z nad morza do lądu, niezależnie od pory roku

Zatoka Meksykańska, Zatoka Florydzka, południowo - wschodnie tereny Australii

monsunowy

Lata są gorące z dużą liczbą opadów, zimy są ciepłe i suche.

Południowo - wschodnie tereny Chin, Półwysep Indochiński, Indie

pustynny

Charakterystyczne duże nasłonecznienie, duże dobowe wahania temperatur, niewielkie opady

Sahara, Półwysep Arabski, Kalahari, Namib, Wielka Pustynia Piaszczysta, Wielka Pustynia Wiktorii, Pustynia Atacama

P

O

D

Z

W

R

O

T

N

I

K

O

W

A

Średnia temp. w najchłodniejszym miesiącu waha się od 0ºC do więcej niż 10ºC. Opady występują w ciągu jednego półrocza.

śródziemnomorski

Pory letnie są suche i gorące, natomiast zimowe wilgotne i łagodne.

Basen Morza Czarnego i Morza Śródziemnego, Kalifornia Górna, południowa Afryka, Środkowe Chile oraz południowo - zachodnia Australia

monsunowy

Zimy są suche, w lecie występują bardzo duże opady

Południowo-wschodnie Chiny

pustynny

Duże różnice temperaturowe pomiędzy porą letnią i zimową, również duże wahania temperatur w ciągu doby

Wyżyna Irańska, Pustynia Kara-Kum

U

M

I

A

R

K

O

W

A

N

A

C

I

E

P

Ł

A

Średnie roczne temperatury wahają się od 0ºC do ponad 10ºC, występują wyraźne i odmienne od siebie 4 pory roku, amplitudy temperatur w ciągu roku wahają się od 25ºC do więcej niż 45ºC. Opady występują przez cały rok

morski

Zimy są łagodne, niewielkie wahania pomiędzy średnimi temperaturami w najzimniejszych i najcieplejszych miesiącach (poniżej 23ºC). Opady występują przez cały rok

Europa Zachodnia, środkowy obszar wybrzeży Ameryki Północnej.

lądowy (kontynentalny)

Amplitudy w ciągu roku są wyższe niż 23ºC, opady są niewielkie, przede wszystkim w lecie. Zimy są mroźne, a lata gorące

Europa wschodnia, południowa Syberia, południowa Kanada

przejściowy

Kształtowany jest przez napływające z różnych stron masy powietrza. Może mieć właściwości klimatu morskiego albo lądowego. Występuje zmienność pór roku

Polska, Białoruś, Litwa, Łotwa, Estonia, południowy. Pas Kanady wzdłuż rzeki św. Wawrzyńca

monsunowy

Obfite opady będące wynikiem wiatrów monsunowych wiejących z różnych stron

Dorzecze rzeki Hung-ho, Korea, północna Japonia

U

MIARKO

WA

NA

CHŁODNA

Temperatury najcieplejszej pory roku dochodzą do 20ºC, a najzimniejszej ok. -10ºC

morski

Zimy są łagodne, a pory letnie chłodne, opady występują przez cały rok

Islandia, wschód Nowej Funlandii

lądowy (kontynentalny)

pora letnia jest chłodna i krótka, a zimowa jest długa i mroźna, opadów jest niewiele

Środkowa Syberia, środkowy obszar Kanady

O

KOŁO

BIE

GU

NO

WA

Średnie temperatury najcieplejszego miesiąca jest niższa od 10ºC. Przeważają opady śniegu.

subpolarny

Temperatura najcieplejszego miesiąca wynosi tylko kilka stopni wyższych od 0ºC

Północne i wschodnie tereny Syberii, północna Alaska i północny Labrador

polarny

temperatury poniżej 0º utrzymują się ciągle a opady są zawsze śnieżne

Archipelag Kanadyjski, Grenlandia, Antarktyda, północne wyspy Rosji oraz wyspy arktyczne