Pojezierza
1. Regiony geograficzne: Pojezierze Wielkopolskie, Pomorskie, Pojezierze Mazurskie
2. Krajobraz młodoglacjalny (utworzony podczas ostatniego zlodowacenia)
a) formy wypukłe: wzgórza moren czołowych, wysoczyzny, obszary moreny dennej, ozy, kemy (Wieżyca 329 m n.p.m., Dylewska Góra 312 m n.p.m.)
b) formy wklęsłe: doliny rzeczne, pradoliny, liczne zagłębienia (Często wypełnione wodą)
c) równiny sandrowe – zbudowane z drobnego materiału skalnego (sandr Bdry, sandr augustowski)
c) dużo jezior:
- jeziora rynnowe: Gopło (wielkopolskie), Raduńskie(kaszubskie) , Hańcza (18,5 m)
największe jeziora na poj. Mazurskim – Śniardwy (114km2), mamry (104km2)
- jeziora wytopiskowe: efekt pozostałych brył martwego lodu
d) pradolny: warszawsko – berlińska, Toruńsko Eberswaldzka
3. Klimat, gleby, obszary leśne
gleby: mady, czarne ziemie
kompleksy leśne: Puszcza Piska, Puszcza Augustowska, Puszcza Drawska, Bory Tucholskie
parki narodowe: Wigierski Węgierski.N., Drawieński P.N, Wielkopolski P.N., „Ujście Warty”, „Bory Tucholskie”
klimat: najchłodniejszy obszar to Pojezierze Suwalskie(krótkie,gorące lato,długa,mroźna zima,kontynentalizm.), Pojezierze Pomorskie jest pod wpływem oceanizmu(chłodne lato i niezbyt mroźna zima).
4. Surowce mineralne
sól kamienna– Inowrocław
ropa naftowa, gaz ziemny– Gorzów Wielkopolski
żwir, gliny, piaski,
5. Turystyka
- malownicze jeziora
- olbrzymie kompleksy leśne
- historyczne miasta (poznan)
- zabytki (staromiejska zabudowa Poznania, Olsztyna, Torunia)
6. Poznań
- 450 zabytków (Dawny ratusz miejski)
- zakłady przemysłu maszynowego, chemicznego, spożywczego
- drugie centrum bankowości w Polsce
- ośrodek kultury i nauki (uniwersytet A.Mickiewicza)
7. Gospodarka pojezierzy:
a) w dużych miastach przemysł elektromaszynowy, środków transportu i chemiczny, materiałów budowlanych.
b) rolnictwo: dominują łąki i pastwiska. Hoduje się bydło, uprawia się ziemniaki, żyto i len.
4. Większe miasta i ich funkcje.
Najważniejsze miasta leżące na pasie pojezierzy to: Poznań, Olsztyn i Toruń. W miastach tych występują następujące gałęzie przemysłu przetwórczego: lekki, elektromaszynowy i lekki. Każdy posiada rozwiniętą turystykę - obszar pojezierzy słynie głównie właśnie z pięknych krajobrazów i dobrze rozwiniętej turystyce.
Niziny środkowopolskie
1. Regiony geograficzne: nizina Wielkopolska, Śląska, Mazowiecka, Podlaska, Polesie Lubelskie
2. Krajobraz – rzeźba staroglacjalna
a) dominują płaskie równiny oraz wysoczyzny morenowe - rozległe, niewysokie wzniesienie utworzone z materiału morenowego, otoczone przeważnie pradolinami.
b) najwyższe wzniesienia: Wał Trzebnicki, Wzniesienia Łódzkie (ponad 250m n.p.m)
c) N. Podlaska – tereny bagienne
d)Występują szerokie doliny rzeczne (położone między wysoczyznami)
e) Wydmy śródlądowe – powstałe w wyniku akumulacyjnej działalności wiatru z pisasków rozległe pola wydmowe
3. Klimat
najdłuższy okres wegetacyjny (230 dni) – nizina śląska
wezbrania Odry – spowodowane dużymi opadami deszczu latem
nizina mazowiecka – zasoby wód artezyjskich (200m pod powierzchnią)
4. Gleby i obszary leśne
gleby: bielicowe, brunatne, płowe
lasy: bory Dolnośląskie, Stobrawskie, puszcza Kurpiowska, Kampinoska, Białowieska, Kozienicka, Knyszyńska
parki narodowe:Biebrzański P.N., Kampinoski P.N., Białowieski PN(roślinność), Narwiański PN, Poleski PN (rozlewiska, bagna)
5. Surowce mineralne
węgiel brunatny– Bełchatów, Konin, Turek
węgiel kamienny– Polesie Lubelskie
rudy miedzi– nizina śląska, Lubin, Polkowice
sól kamienna, potasowa– Nizina Wielkopolska, Kłodawa
6. Miasta
Warszawa, Łódź, Wrocław – mieszka w nich ponad 8% ludności polski
Mieści się tu wiele instytucji przemysłowych, naukowych i kulturalnych
7. Warszawa – miasto stołeczne
Funkcje: administracyjna, kulturowa, oświatowa i naukowa, transportowa, przemysłowa, militarna, turystyczna
1,6 mln mieszkańców
centrum gospodarcze, największa liczna inwestycji zagranicznych w Polsce
60 szkół wyższych.
1100 zabytków – Zamek Królewski, kolumna Zygmunta
8. Przemysł
Gospodarkę w pasie nizin można podzielić na trzy filary: przemysł, rolnictwo i usług.
Przemysł rozwinięty jest przede wszystkim w aglomeracjach: warszawskiej, łódzkiej, wrocławskiej i białostockiej.
Warszawa, Wrocław –przemysł elektromaszynowy, środków transportu
Łódź i Białystok- przemysł włókienniczy i odzieżowy.
Wyżyna Śląsko – Krakowska
Krainy geograficzne:wyżyna krakowsko – częstochowska, wyżyna śląska
Wyżyna Śląska
Najwyższe wzniesienie: Góra Św. Anny 400 m n.p.m. (zbudowana z bazaltów, świadczy to o występowaniu wulkanów)
- Wyżyna śląska –najbardziej przekształcony region Polski, występowanie rud cynku i ołowiu, największe skupisko ludności i przemysłu
Przemysł: Górnośląski okręg Przemysłowy (górnictwo i hutnictwo)
Największe miasto:Kielce (ośrodek przemysłowy, naukowy, kulturalny)
- Wyżyna krakowsko – częstochowska Od Krakowa do Częstochowy
Krajobraz: Formy krasowe wykształcone w jurajskich wapieniach:
- krasowe doliny
- ostańce wapienne
Gleby: rędziny
Rolnictwo, walory przyrodnicze (Ojcowski P.N)
Wyżyna Małopolska
Regiony geograficzne:Niecka Nidziańska, Wyżyna Kielecka
- Niecka Nidziańska(formy arrasu powierzchniowego i podziemnego wykształcone w skałach gipsowych)
Liczne uzdrowiska (Busko Zdruj)
- Wyżyna kielecka(Najwyższa część – Góry Świętokrzyskie – najniższe góry w Polsce, najwyższy pas: Łysogóry, najwyższy szczyt: Łysica 612 m n.p.m.)
W górach świętokrzyskich występują gołoborze-rumowiska skalne: stok Łysicy i Łysej Góry
- Wyżyna Sandomierska
Gleby: czarnoziemy, brunatne,
Dobre warunki do upraw:okres wegetacyjny 220 dni
Wyżyna sandomierska wykorzystywana rolniczo
Turystyka: jaskini Raj, kamieniołom wapieni
Wyżyna Lubelska z roztoczem
Najwyższe wzniesienia:ponad 300m n.p.m.
Roztocze: wzniesienia dochodzą do 390m n.p.m. (Wielki Dział 390m n.p.m.)
Wykształciły się na pokładach lessu liczne wąwozy
Występuje węgiel kamienny
Gleby: na lessie: czarnoziemy
Najwięcej gruntów ornych.
Park narodowy:Roztoczański P.N.
Główne miasto: Lublin – Uniwersytet Marii Skłodowskiej Curie, Katolicki Uniwersytet Lubelski, ośrodek kulturalny
Inne miasta: Zamość, Kazimierz Dolny
Zamość: wpisany na listę dziedzictwa kulturowego Unesko
